Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) wójt (burmistrz, prezydent miasta) wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Do jego zadań należy m.in. przygotowywanie projektów uchwał rady gminy oraz określanie sposobu ich wykonywania (art. 30 ust. 2 pkt 1 i 2 u.s.g.). Wójt nie jest jedynym podmiotem posiadającym inicjatywę uchwałodawczą. W statucie gminy można przyjąć, że uprawnienie do przygotowywania projektów uchwał mają np. komisje rady gminy czy radni. W art. 41a u.s.g. przyjęto, że z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą może wystąpić grupa mieszkańców gminy.
Czytaj także: Gospodarowanie mieniem gminy należy do kompetencji wójta
Wójt jest jednak organem wykonawczym gminy (art. 26 ust. 1 u.s.g.). Rada gminy nie może więc powierzyć realizacji podjętej przez siebie uchwały innemu podmiotowi niż wójt (por. np. uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z 18 sierpnia 2011 r., sygn. 234/K/11, LEX nr 1726109). Niedopuszczalne byłoby np. powierzenie wykonania uchwały rady dyrektorom szkół prowadzonych przez gminę (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Łódzkiego z 31 stycznia 2008 r., znak ON-I-0911/12/08, LEX nr 352403).
Przykład:
Załóżmy, że rada gminy zastrzegła w uchwale, że organem wykonującym tę uchwałę jest wójt. To, że wykonywanie uchwał rady gminy należy do kompetencji wójta, wynika z przepisów u.s.g. Rada obawia się, że uregulowanie przez nią tej kwestii w uchwale zostanie zakwestionowane przez organ nadzoru (wojewodę), który stwierdzi nieważność uchwały. Wojewoda nie wyda takiego rozstrzygnięcia. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 lutego 2019 r. (sygn. II OSK 661/17, LEX nr 2639381) przyjęto, że samo powierzenie w konkretnej uchwale wójtowi obowiązku wykonania tej uchwały nie stanowi o istotnym naruszeniu prawa. Organ stanowiący (rada gminy) ma ustawowo przypisane kompetencje do podejmowania uchwał i nie narusza w istotnym zakresie prawa, jeżeli w uchwale precyzyjnie wskazuje na organ wykonawczy (wójta) jako odpowiedzialny za jej wykonanie. Zwrócono także uwagę, że nie każde naruszenie prawa skutkuje stwierdzeniem nieważności uchwały. W myśl art. 91 ust. 1 w związku z art. 91 ust. 4 u.s.g. tylko w razie istotnego naruszenia prawa organ nadzoru orzeka o nieważności uchwały – w całości lub w części.
