Miasta dużo wydają na obsługę zadłużenia

Gdańsk planuje w tym roku na obsługę zadłużenia wydać 14,45 proc. swoich dochodów. To o ponad 4 pkt proc. więcej niż limity, które zdaniem Ministerstwa Finansów najlepiej pokazują potencjał samorządów do zaciągania nowych kredytów i pożyczek.

Te limity zaczną oficjalnie obowiązywać od 2014 r., ale już teraz samorządy uwzględniają je w dokumentach finansowych. Z kolei dla banków stanowią one jeden z wyznaczników, choć nie decydujący, do oceny zdolności kredytowej danego podmiotu.

W podobnej sytuacji jak Gdańsk jest co najmniej dziesięć miast – wynika z analizy "Rz". Pod uwagę wzięliśmy wieloletnie prognozy finansowe 31 największych polskich aglomeracji.

Limity wydatków na obsługę zadłużenia (ich wysokość zależy od indywidualnej sytuacji samorządu) w tym roku przekroczyć mają także Warszawa, Kraków, Kielce, Zielona Góra, Gorzów Wielkopolski, Radom, Ruda Śląska, Tarnów, Włocławek czy Bytom.

– Przekroczenie limitów w 2011 r. nie oznacza jednoznacznie, że miasto będzie miało problemy z uzyskaniem kredytu. Ale jest dla nas przesłanką do wnikliwej analizy finansów danego samorządu. Sprawdzamy, skąd wynika taka sytuacja – mówi Dariusz Kacprzyk z BRE Banku.

– Bierzemy takie informacje pod uwagę, ale nie mają one charakteru decydującego – dodaje Piotr Galas z PKO BP. – Najistotniejsze jest, jeżeli przekroczenie następuje w prognozach po 2014 r. – podkreśla.

Samorządy już dzisiaj podejmują więc wysiłki, by nie dopuścić do przekroczenia limitów w 2014 r. Warszawa w 2013 r. planuje przedteremionowy wykup obligacji. – Jako element zarządzania długiem chcemy wykorzystać możliwość jego spłaty w dłuższym terminie – mówi Lesław Fijał, skarbnik Krakowa. Obsługa zadłużenia Krakowa w 2011 r. może pochłonąć aż  15 proc. dochodów, co oznacza nie tylko przekroczenie nowych limitów, ale też balansowanie na granicy tych obecnie obowiązujących.

Teresa Blacharska, skarbnik Gdańska, wyjaśnia, że tegoroczny wysoki wskaźnik spłaty zadłużenia to efekt zamierzonej polityki miasta. Chce ono wcześniej spłacić część drogich kredytów zaciągniętych w czasie dekoniunktury. Źródłem pokrycia tych wydatków ma być emisja obligacji. Blacharska zaznacza, że Gdańsk zdecydował się na taki krok głównie, by obniżyć koszty długu. Również Kielce planują emisję obligacji, co pomóc ma w lepszym zarządzaniu długiem.

Elżbieta Kamińska z Fitch Polska zauważa, że restrukturyzacja zadłużenia w samorządach to pozytywne zjawisko. Jednak sam nowy limit ma wiele wad. Bazuje na danych historycznych (opiera się na średniej z trzech ostatnich lat), a te nijak się mają do sytuacji w danym roku.

Opinia dla „Rz". Marek Wójcik dyrektor biura Związku Powiatów Polskich

W 2011 r. problemy ze spełnieniem nowego limitu zadłużenia może mieć ok. 40 samorządów,  w 2012 r. – ponad 700. W największym stopniu ten problem dotyczy małych gmin i powiatów. Powiaty charakteryzują się specyficzną strukturą finansów – mają niskie dochody własne i sztywne wydatki. A to oznacza bardzo małe wolne środki na inwestycje. Nowy limit, który zacznie obowiązywać od 2014 r., jeszcze bardziej te możliwości ograniczy. Co więcej, kilkaset samorządów nie będzie w stanie spełnić limitów zadłużenia nawet w 2014 r. Mają one bowiem zaciągnięte już zobowiązania. Dlatego postulujemy, by resort finansów m.in. przełożył wejście w życie nowych limitów na 2020 r. W przeciwnym razie będziemy mieli do czynienia z niespotykaną nigdy wcześniej  sytuacją wprowadzenia zarządów komisarycznych do kilkuset samorządów.