Prawa i obowiązki podmiotów ubiegających się o dotacje z Unii

Opracowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego projekt nowelizacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju stanie się dzisiaj przedmiotem debaty rządu.

Nowelizacja wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2011 r. (P 1/11) stwierdzający niekonstytucyjność tych przepisów ustawy, które dopuszczają możliwość regulowania praw i obowiązków podmiotów ubiegających się o dofinansowanie ze środków unijnych poza systemem powszechnie obowiązujących źródeł prawa – czytamy w uzasadnieniu.

Niekonstytucyjne odwołania

Chodzi m.in. o procedury wnoszenia odwołań przez uczestników konkursów o unijne dotacje, które uregulowane zostały przez instytucje zarządzające (np. urzędy marszałkowskie) w dokumentach zwanych „systemami realizacji".

Zakwestionowane przez TK przepisy tracą moc obowiązującą 27 czerwca 2013 r. Do tego czasu przygotowana przez MRR nowelizacja powinna stać się obowiązującym prawem. Przewiduje ona m.in., że np. gminie ubiegającej się o dofinansowanie realizowanej inwestycji ze środków unijnych przysługiwać będzie środek odwoławczy w postaci protestu wnoszonego do właściwej instytucji zarządzającej.

Uregulowane ustawą

Projekt reguluje m.in. wymagania formalne stawiane wnoszonym odwołaniom. Na przykład protest trzeba będzie złożyć w ciągu 14 dni od dnia doręczenia wnioskodawcy (np. gminie) informacji o wynikach konkursu. Wskazuje, że odwołanie wnosi się na piśmie, podnosząc wszystkie zarzuty wnioskodawcy do przeprowadzonej oceny.

– W szczególności gmina wskaże w proteście, w odniesieniu do których kryteriów oceny kwestionuje jej wynik – mówi Agata Pawłowska, ekspert Aurora Consulting.

Projekt nowelizacji precyzuje też, co należy rozumieć przez „negatywną ocenę" wniosku.  MRR proponuje, aby pojęcie to obejmowało nie tylko sytuacje, w których wniosek został oceniony negatywnie (np. bo nie spełniał kryteriów formalnych, miał błędy merytoryczne). Negatywna ocena zgodnie z projektem ma oznaczać także sytuację, w której wniosek został przez instytucję zarządzającą oceniony pozytywnie, ale przyznana punktacja nie umożliwia zakwalifikowania go do dofinansowania.

– Tylko takie rozumienie pojęcia „negatywna ocena" wniosku umożliwi – w  procedurze odwoławczej – weryfikację przyznanej punktacji – wyjaśnia MRR. – To zaś może być podstawą do przesunięcia wniosku na liście rankingowej, a w efekcie oznaczać przyznanie  dofinansowania.

– Proponowane zmiany ocenić należy pozytywnie – mówi Grzegorz Karwatowicz, ekspert od zamówień publicznych oraz funduszy unijnych GWW Legal. – Przypomnieć należy, że Trybunał Konstytucyjny w swoim orzeczeniu wskazał, iż ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju jest niekonstytucyjna, ponieważ  nie przewiduje dla wnioskodawców, którym nie zostanie przyznane dofinansowanie unijne, środków ochrony prawnej umocowanych w powszechnie obowiązujących przepisach prawa – wyjaśnia ekspert.

Wnioskodawcy mogli odwołać się od negatywnej oceny jedynie na podstawie wytycznych. Niestety, te nie gwarantowały im procedury, w ramach której mogliby efektywnie bronić swoich praw.

– Co więcej, do rzadkich nie należą bynajmniej sytuacje, w których instytucja zarządzająca sama nie przestrzega stworzonych przez siebie zasad dotyczących np. terminów rozpatrywania spraw – mówi Agata Pawłowska. – Dlatego, w mojej ocenie, obok zmian w przepisach należałoby położyć większy nacisk na szkolenia i doradztwo przewidziane zarówno dla podmiotów ubiegających się o unijne dotacje, jak i  dla udzielających takiego dofinansowania – podkreśla Agata Pawłowska.