Niedopuszczalne ograniczenie funkcji kontrolnych rady

Rada miasta i gminy Ogrodzieniec uchwaliła statut gminy. Uchwałę tą, jako sprzeczną z prawem uchylił wojewoda śląski, rozstrzygnięciem nadzorczym z 29 listopada 2013 r. (sygn. akt NPII.4131.1.526.2013).

Statut gminy jest aktem prawa miejscowego. Podstawą prawną jego uchwalenia jest art. 40 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym. Statut stanowi m.in. o ustroju gminy i określa wewnętrzną organizację oraz tryb pracy organów tej jednostki samorządu terytorialnego w zakresie wyznaczonym przez art. 3; art. 5 ust. 3; art. 11b ust. 3; art. 18a ust. 5; art. 22; art; 23 ust. 2; art. 37a i art. 51 ust. 3. Przepisy te wskazują istotne i niezbędne obszary regulacji, bez których statut nie spełni swej funkcji ustrojowego aktu zasadniczego o charakterze lokalnym.

Zgodnie z art. 51 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym statut gminy określa uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy - W zakwestionowanej uchwale kwestie te zostały całkowicie pominięte - mówi Krzysztof Nowak, dyrektor Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego. - Niewypełnienie delegacji w tym zakresie może mieć istotny wpływ na treść uchwały budżetowej, określającej - na mocy art. 212 ust. 1 pkt 9 ustawy o finansach publicznych - uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy - dodaje.

W ocenie organu nadzoru brak stosownych uregulowań w statucie jednostki samorządu terytorialnego wyłącza możliwość konkretyzacji tych uprawnień w uchwale budżetowej.

- Zaniechanie takie należy zatem uznać za istotne naruszenie prawa wpływające na ocenę legalności całego aktu i skutkujące koniecznością stwierdzenia nieważności uchwały w całości - wyjaśnia Krzysztof Nowak.

I chociaż wymienione wyżej uchybienie jest wystarczające do stwierdzenia nieważności całej uchwały rady miasta i gminy Ogrodzieniec w sprawie statutu gminy, wojewoda śląski zwraca uwagę na inne błędy dostrzeżone w tej uchwale.

- Za istotnie naruszające prawo uznaje się te postanowienia aktu prawa miejscowego, które wykraczają poza delegację ustawową, tj. które regulują kwestie nieobjęte normą upoważniającą, włączając w to postanowienia, które powtarzają lub modyfikują przepisy aktów wyższego rzędu w hierarchii źródeł prawa - wyjaśnia Krzysztof Nowak.

Tymczasem w badanej uchwale radni uregulowali kwestie związane z gminnym herbem. - Norma upoważniająca do wydania statutu nie obejmuje prawa stanowienia w tej sprawie - mówi Krzysztof Nowak. - Uchwały w kwestionowanym zakresie podejmowane są w oparciu o przepis art. 3 ust. 1 ustawy o odznakach i mundurach oraz przepis kompetencyjny zawarty w art. 18 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, niebędący podstawą do wydania przepisów o charakterze ustrojowym - wyjaśnia prawnik.

Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, przykładowo wyrok z 24 marca 2009 r., w którym sąd stwierdził, że rada określając w statucie gminy zasad i warunków używania herbu gminy. wykracza poza granicę upoważnienia ustawowego, ponieważ sprawy te nie są związane z ustrojem jednostki samorządu terytorialnego, ani też z organizacją wewnętrzną czy trybem pracy jej organów (sygn. II OSK 1453/08).

Wśród zakwestionowanych przez wojewodę przepisów statutu miasta i gminy Ogrodzieniec znalazł się także jego art. 12 stanowiący, że rada kontroluje działalność burmistrza, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych poprzez komisję rewizyjną, przy czym nie narusza to uprawnień kontrolnych innych komisji powoływanych przez radę na podstawie ustawy o samorządzie gminnym.

- Przepis ten wprowadza w istocie ograniczenie funkcji kontrolnej rady poprzez jej całkowite scedowanie na komisję rewizyjną (i inne komisje powoływane na podstawie ustawy), stanowiąc modyfikację art. 18a ust. 1 ustawy, zgodnie z którym to rada kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy i w tym celu powołuje komisję rewizyjną - tłumaczy Krzysztof Nowak.

śląskie Budżet Państwa Orzecznictwo Sądów i Trybunałów Ustrój i Kompetencje Samorządu Z Życia Samorządów

Pozostało 82% artykułu