Gminy muszą przygotować się do wyborów samorządowych

Głosowanie w wyborach samorządowych zarządzonych na 21 października 2018 r. będzie odbywać się tylko na terytorium Polski. Wyborcy będą zasadniczo głosować osobiście, w obwodzie właściwym dla miejsca ich stałego zamieszkania. Od tej reguły są jednak wyjątki, z czym wiążą się obowiązki gmin dotyczące m.in. utworzenia odrębnych obwodów głosowania (np. w szpitalach), dopisywania do spisu wyborców osób chcących głosować w miejscu odbywania służby czy sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

Odrębne obwody głosowania

Wyborcy, którzy w dniu wyborów będą przebywać w zakładzie leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym czy areszcie śledczym na terenie województwa, na obszarze którego znajduje się gmina, w której są wpisani do rejestru wyborców, zostaną wpisani do spisów wyborców sporządzonych dla obwodów głosowania utworzonych w tych jednostkach (por. wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej z 13 sierpnia 2018 r., nr ZPOW-501-103/18, https://pkw.gov.pl). Zasadą jest, że w wyborach samorządowych rada gminy, w drodze uchwały, na wniosek wójta, tworzy odrębny obwód głosowania w takiej jednostce, jeżeli w dniu wyborów będzie w niej przebywać co najmniej 15 wyborców ujętych w rejestrze wyborców prowadzonym w gminie, na terenie której położona jest dana jednostka.

Czytaj też: Trudny egzamin przed komisjami

W najbliższych wyborach samorządowych utworzenie obwodów głosowania w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz ustalenie ich granic, siedzib i numerów powinno nastąpić do 16 września. Uchwała o utworzeniu obwodów głosowania jest ogłaszana w wojewódzkim dzienniku urzędowym i podawana do publicznej wiadomości w zwyczajowo przyjęty sposób. Po jednym egzemplarzu uchwały trzeba przekazać niezwłocznie wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.

Osoby pełniące służbę

W najbliższych wyborach samorządowych wyborcy mogą składać do 16 października do urzędu gminy wnioski o dopisanie ich do spisu wyborców w wybranym obwodzie głosowania na obszarze gminy właściwej ze względu na ich miejsce stałego zamieszkania. Dodatkowe regulacje dotyczą osób pełniących służbę, czyli m.in.

- żołnierzy pełniących zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz pełniących służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywających ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe,

- ratowników odbywających zasadniczą służbę w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania,

- policjantów z jednostek skoszarowanych,

- funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym,

którzy chcą wziąć udział w głosowaniu w miejscu odbywania służby. Takie osoby powinny złożyć wniosek o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie w danej miejscowości, pod warunkiem, że pełnią służbę na terenie województwa, na obszarze którego znajduje się gmina, w której są wpisani do rejestru wyborców. Wniosek powinien zostać złożony w urzędzie gminy od 1 do 8 października. Osoby, które przybędą do miejsca zakwaterowania po tym terminie, będą mogły złożyć wniosek do 19 października.

Pełnomocnictwo

Wyborca o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborca, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 75 lat, ma prawo do głosowania za pośrednictwem pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania, przy czym pełnomocnictwo można przyjąć:

- tylko od jednej osoby albo

- od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (np. ojciec, matka), zstępny (np. syn, córka), małżonek, brat, siostra bądź osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.

Pełnomocnikiem nie może być m.in. osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa czy osoba kandydująca w wyborach. Pełnomocnictwa udziela się przed wójtem lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta do sporządzania aktów pełnomocnictwa. W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do wójta gminy, w której jest wpisany do rejestru wyborców. W najbliższych wyborach samorządowych jest na to czas do 12 października. Akt pełnomocnictwa sporządza się zasadniczo w miejscu zamieszkania wyborcy, chyba, że wyborca we wniosku zwróci się o jego sporządzenie w innym miejscu na obszarze gminy. Czynności związane ze sporządzeniem aktu pełnomocnictwa są zadaniem zleconym gminy i są wolne od opłat.

Ważne przepisy

- art. 12, art. 16, art. 26-37, art. 54–61 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 754 ze zm.),

- rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 13 sierpnia 2018 r. w sprawie zarządzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (DzU z 2018 r. poz. 1561),