Wójt nie ujawni, co posiada jego żona

W najbliższych tygodniach jednym z punktów obrad sesji rad gmin będzie przedstawienie otrzymanych informacji na temat wyników analiz dokonanych przez uprawnione do tego organy (w szczególności urząd skarbowy) oświadczeń majątkowych złożonych przez radnych i inne zobowiązane osoby. Często jest to jedyna okazja, aby zwrócić uwagę na problematykę kręgu osób zobowiązanych do składania oświadczeń, zakresu danych, które winny być w nich zawarte, i ogólnej prawidłowości ich wypełniania i składania.

[srodtytul]Kogo obowiązek dotyczy[/srodtytul]

Na wstępie przypomnieć należy, że nie tylko radni, wójt czy jego zastępca mają obowiązek składania oświadczeń majątkowych. Dotyczy on także:

- sekretarza gminy,

- skarbnika gminy,

- kierownika jednostki organizacyjnej gminy,

- osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną

- osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta.

Jest to dość szeroki katalog i często pojawiają się problemy interpretacyjne, czy dana osoba z racji sprawowanej funkcji powinna złożyć oświadczenie, czy też nie. W jednej z takich spraw wypowiedział się nawet Sąd Najwyższy. W [b]wyroku z 28 lutego 2006 r., sygn. akt II PK 189/05[/b], stwierdził, że kierownik samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej utworzonego przez gminę nie ma obowiązku złożenia oświadczenia majątkowego na podstawie art. 24h [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2C2B318F985E943016842489F3518310?id=163433]ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.)[/link]. Jednakże nie jest to reguła generalna, gdyż zawsze w konkretnym przypadku należy badać, jaki status ma dany ZOZ. W uzasadnieniu powyższego wyroku sąd zawarł spostrzeżenie, że pojęcie jednostki organizacyjnej gminy w rozumieniu art. 24h ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym odnosi się do jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowości prawnej (np. zakłady budżetowe, jednostki budżetowe gminy). Jeżeli zatem gminny ośrodek zdrowia jest prowadzony jako zakład lub jednostka budżetowa, to jego kierownik oświadczenie złoży. Jeżeli będzie to wyposażony w osobowość prawną samodzielny publiczny ZOZ, to jego kierownik oświadczenia nie złoży.

Zobowiązane do składania oświadczeń majątkowych są także osoby wydające decyzje administracyjne, ale tylko w imieniu wójta. Posiadanie upoważnień do wydawania decyzji administracyjnych w imieniu innych organów, np. rady gminy, nie implikuje konieczności składania oświadczeń majątkowych.

[srodtytul]Co podać...[/srodtytul]

Ustawodawca w art. 24h ust. 1 gminnej ustawy ustrojowej określa, jakie informacje powinny się znajdować w składanym oświadczeniu. Są one następujące:

- o zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych oraz o nabyciu od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub od komunalnej osoby prawnej mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach handlowych;

- o dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu;

- o mieniu ruchomym o wartości powyżej 10 tys. złotych;

- o zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10 tys. złotych, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone.

W oświadczeniu majątkowym należy wykazać majątek odrębny składającego oraz majątek objęty małżeńską wspólnością majątkową. Nie należy więc informować o wyłącznej własności współmałżonka.

W przypadku najpopularniejszego wśród małżeństw w naszym kraju ustroju majątkowego, a więc wspólności ustawowej majątku małżeńskiego, w skład tego majątku będą wchodziły przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania związku przez oboje małżonków lub przez każdego z nich. Jest to tzw. majątek wspólny, w skład którego wchodzi przede wszystkim pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej męża lub żony.

W oświadczeniu radny czy wójt nie ma natomiast obowiązku ujawniać wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej małżonka, jak również przedmiotów majątkowych uzyskanych z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia małżonka. Te bowiem stanowią majątek odrębny małżonka. W skład majątku wspólnego, podlegającego ujawnieniu, zalicza się natomiast dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków. Środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Wynika to wprost z art. 31 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4CF81B65A856E64422656784EF2159A4?id=71706]ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy[/link].

[srodtytul]... a czego nie[/srodtytul]

Majątek nieobjęty wspólnością ustawową należy do majątku osobistego męża albo żony. Dlatego nie podlega ujawnieniu w oświadczeniu majątkowym, chyba że stanowi własność zobowiązanego. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 33 enumeratywnie wymienia przedmioty, które należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Są to przede wszystkim dobra nabyte przed zawarciem małżeństwa. Będzie to również wszystko to, co małżonek np. radnego nabył przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę. Ustawodawca wprowadził tutaj istotne zastrzeżenie. Mianowicie przedmioty te wejdą do majątku wspólnego, jeżeli spadkodawca lub darczyńca tak postanowił. W takiej sytuacji również te elementy należy w oświadczeniu ujawnić.

W oświadczeniu majątkowym radny nie ma obowiązku ujawniać również przysługujących jego małżonkowi praw majątkowych wynikających ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom. Będzie to np. wkład w spółce cywilnej. Tak samo będzie z przedmiotami uzyskanymi przez małżonka z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Podkreślić w tym miejscu należy, że obowiązują tutaj pewne wyjątki. Mianowicie do oświadczenia wpisać trzeba przysługujące małżonkowi renty z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość.

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wymieniają ponadto następujące przedmioty i prawa, które pomimo istniejącej pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej stanowią majątek każdego z nich. Są to:

- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, np. prawo dożywocia, służebności osobiste, prawo pierwokupu, odkupu, użytkowanie będące jednym z ograniczonych praw rzeczowych

- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,

- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.