Dotacje celowe dla samorządów powinien skontrolować NIK

Związek Powiatów Polskich wystąpił do NIK, by zbadała prawidłowość oszacowania dotacji celowych przekazywanych samorządom na zadania zlecone.

Publikacja: 15.10.2014 09:39

Dotacje celowe dla samorządów powinien skontrolować NIK

Foto: Fotorzepa, Jakub Dobrzyński

Samorządy od lat alarmują, że dotacje na zadania zlecone są zaniżane. To zmusza je do dokładania do urzędów stanu cywilnego czy pomocy społecznej, chociaż jest to sprzeczne z prawem. Teraz chcą, by w walce o pieniądze wsparła je Najwyższa Izba Kontroli.

– Powiaty mają ograniczoną pulę dochodów własnych – mówi Marek Tramś,  prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich. – Nie mogą ustalać własnych podatków i opłat lokalnych. Nie mogą również prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej. W konsekwencji mają ograniczoną możliwość dofinansowania wykonywania zadań zleconych z własnych środków – tłumaczy prezes Tramś.

Co więcej, takie finansowanie tych zadań z samorządowych budżetów jest sprzeczne z prawem.

– Samorząd może wspierać działalność administracji rządowej tylko wówczas, gdy dopuszczają to ustawy szczególne – wyjaśnia Janusz Gałkiewicz, prezes regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu. – Bez takiego przepisu ustawowego samorząd nie może finansować zadań zlecanych przez rząd nawet z dochodów osiąganych w związku z ich wykonywaniem, np. z opłaty skarbowej – tłumaczy prezes Gałkiewicz.

Praktyka jest zupełnie inna.

– Oczywiście, że samorządy wykonywanie zadań zleconych finansują z własnych dochodów, ale robią to po cichu – mówi Andrzej Porawski, dyrektor biura Związku Miast Polskich.

21,5 mld zł

wydał budżet państwa na finansowanie zadań zlecanych samorządom w 2013 r.

W jego ocenie w ten sposób pokrywanych jest około 50 proc. kosztów związanych z ich wykonywaniem.

– Tę sytuację zmienić może jedynie wprowadzenie standardów służących obliczaniu kosztów każdego z tych zadań. Jedynie wówczas możliwe będzie dokładne ustalenie, o ile za mało otrzymują samorządy – przekonuje Andrzej Porawski.

Katarzyna Kopeć z wydziału prasowego NIK zapewnia, że problem finansowania zadań zleconych jest przedmiotem stałego zainteresowania NIK.

– Obecnie kontrolujemy rzetelność planowania podziału przez wojewodów środków na  wybrane zadania zlecane samorządom ?– dodaje.

Z przeprowadzonej przez NIK analizy wykonania budżetu państwa za 2013 r. wynika, że najwyższe dotacje z budżetu centralnego samorządy otrzymują na  zadania pomocy społecznej (14,1 mld zł), bezpieczeństwa publicznego i ochrony przeciwpożarowej ?(2 mld zł) oraz rolnictwa i łowiectwa (1,2 mld zł).

Jednocześnie w ocenie NIK samorządy wydatkują dotacje na zadania zlecone zgodnie z prawem i dbają o ich jak najefektywniejsze wykorzystanie.

Samorządy od lat alarmują, że dotacje na zadania zlecone są zaniżane. To zmusza je do dokładania do urzędów stanu cywilnego czy pomocy społecznej, chociaż jest to sprzeczne z prawem. Teraz chcą, by w walce o pieniądze wsparła je Najwyższa Izba Kontroli.

– Powiaty mają ograniczoną pulę dochodów własnych – mówi Marek Tramś,  prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich. – Nie mogą ustalać własnych podatków i opłat lokalnych. Nie mogą również prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej. W konsekwencji mają ograniczoną możliwość dofinansowania wykonywania zadań zleconych z własnych środków – tłumaczy prezes Tramś.

Spadki i darowizny
Odziedziczyłeś majątek? By dysponować spadkiem, musisz mieć ten dokument
Sądy i trybunały
Student po IV roku prawa wie wszystko, co potrzebne, by być asystentem sędziego
Zawody prawnicze
Ewa Wrzosek ukarana. Sąd Dyscyplinarny przy Prokuratorze Generalnym zdecydował
Sądy i trybunały
Sędzia Koska-Janusz jednak poprowadzi proces ws. Funduszu Sprawiedliwości
Sądy i trybunały
Dariusz Mazur tłumaczy powody nagłej wolty Ministerstwa Sprawiedliwości