Zmiana rodzaju umowy najlepiej polubownie

Funkcjonariusz publiczny może być pociągnięty do finansowej odpowiedzialności za rażące naruszenie prawa wobec firmy

Publikacja: 24.06.2011 04:47

Zmiana rodzaju umowy najlepiej polubownie

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski

Red

Zgodnie z naczelną zasadą państwa prawa rozstrzyganie spraw administracyjnych, także dotyczących przedsiębiorców, powinno być dokonywane zgodnie z przepisami prawa i na ich podstawie. Każdy, kto miał do czynienia z aparatem urzędniczym, wie, że między wzniośle brzmiącymi zasadami a powszechną praktyką pojawiają się znaczne rozbieżności.

Zdarza się, że urzędnicy przez wadliwe rozstrzygnięcia, działania podejmowane poza postępowaniem administracyjnym lub nieuzasadnioną bierność wyrządzają przedsiębiorcom niejednokrotnie bardzo poważne szkody. W najbardziej drastycznych przypadkach dochodzi do spektakularnych bankructw i likwidacji setek miejsc pracy.

17 maja weszła w życie ustawa z 20 stycznia 2011 o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (DzU nr 34, poz. 173). Jej celem jest wprowadzenie procedur pozwalających na obciążanie urzędników materialnymi skutkami niezgodnych z prawem ich działań np. wobec przedsiębiorców.

Mimo że przed wejściem ustawy istniały w systemie prawnym mechanizmy pozwalające ukarać (także finansowo) nierzetelnych urzędników, to jednak były one wykorzystywane dość rzadko i nie przynosiły oczekiwanych rezultatów.

Istotnym novum obecnej regulacji jest wprowadzenie przepisów zmuszających Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego do dochodzenia od urzędników należnych kwot, zgodnie z ujednoliconą, zobiektywizowaną i czytelną procedurą.

Gwarantem skuteczności tych rozwiązań jest natomiast udział prokuratury – instytucji niezależnej od administracji publicznej.

Jaka sankcja

Aby urzędnik został pociągnięty do odpowiedzialności finansowej, najpierw musi rażąco naruszyć prawo w zakresie swoich kompetencji. Następnym etapem jest zapłata odszkodowania na podstawie postanowienia sądu lub ugody przez Skarb Państwa albo organ samorządowy na rzecz podmiotu, którego prawo urzędnik naruszył, czyli także przedsiębiorcy.

W dalszej kolejności kierownik jednostki organizacyjnej, który zapłacił odszkodowanie, jest zobligowany (pod sankcją grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat trzech) przesłać w ciągu 14 dni odpis wyroku sądu lub ugody wraz z aktami postępowania do prokuratury okręgowej właściwej dla siedziby tej jednostki organizacyjnej wraz z wnioskiem o  wszczęcie postępowania.

Jeżeli w trakcie postępowania wyjaśniającego zostanie stwierdzone, że zachodzi przesłanka odpowiedzialności, prokurator postanawia o  wytoczeniu powództwa o odszkodowanie od funkcjonariusza.

Postępowanie w  sprawie odszkodowania będzie prowadzone przez sąd powszechny właściwy dla siedziby jednostki organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego, z którą jest związane dochodzone roszczenie, według przepisów ustawy z 17 listopada 1964 Kodeks postępowania cywilnego. Wysokość odszkodowania jest ograniczona do 12-krotności przeciętnego wynagrodzenia przysługującego funkcjonariuszowi publicznemu.

Przykład

Naczelnik urzędu skarbowego określił dla przedsiębiorcy wyższą niż wynikająca z przepisów stawkę VAT. Decyzja została następnie podtrzymana przez organ odwoławczy. Wykonanie jej spowodowało uszczerbek w majątku przedsiębiorcy, który zaskarżył ją do sądu administracyjnego. Ten orzekł, że wydano akt bez podstawy prawnej. Przedsiębiorca pozywa Skarb Państwa o odszkodowanie i zostaje ono zasądzone.

Następnie prokuratura na wniosek kierownika organu drugiej instancji pozywa funkcjonariusza o odszkodowanie. Sąd zasądza od funkcjonariusza odszkodowanie.

Jakie naruszenie

Przedsiębiorca musi mieć świadomość, że nie każde naruszenie prawa przez urzędnika będzie mogło stać się powodem uruchomienia procedury przewidzianej w ustawie. Nowe przepisy mówią jedynie o rażącym naruszeniu prawa. Kiedy do niego dochodzi?

Z rażącym naruszeniem prawa mamy do czynienia wtedy, gdy treść decyzji pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu i gdy charakter naruszenia powoduje, że decyzja nie może być akceptowana jako akt praworządnego państwa. Ustawa regulacją obejmuje także wykonywanie władzy publicznej bez podstawy prawnej.

Komentarz

Wynikająca z ustawy procedura jest wielopoziomowa, a więc z tego powodu długotrwała. Co więcej, nie będzie ona dotyczyć mniej rażących i oczywistych błędów funkcjonariuszy publicznych popełnianych w stosunku do przedsiębiorców.

Celem nowych przepisów jest motywowanie urzędników do sumiennej pracy i skrupulatnego przestrzegania litery prawa. Ma być też podstawą do stosowania sankcji za niewłaściwe działania i zaniechania urzędników. Należy mieć nadzieję, że spowoduje znaczny spadek przypadków rażącego naruszenia przez nich prawa a tym samym pozytywnie zmienią się warunki prowadzenia działalności gospodarczej.

Na skutek błędnych decyzji urzędniczych, zwłaszcza w sprawach podatkowych, niejednokrotnie dochodzi do upadłości przedsiębiorców i utraty miejsc pracy przez zatrudnionych przez nich pracowników. Oczekiwania firm związane z działaniem nowych przepisów są znaczne. Jak ustawa spełni pokładane w niej nadzieje, pokażą już najbliższe miesiące.

Autor jest prawnikiem w Kancelarii prawniczej Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k. z siedzibą w Poznaniu

Czytaj też artykuły:

 

Zobacz więcej w serwisie:

Sfera budżetowa

»

Urzędnicy

»

Zgodnie z naczelną zasadą państwa prawa rozstrzyganie spraw administracyjnych, także dotyczących przedsiębiorców, powinno być dokonywane zgodnie z przepisami prawa i na ich podstawie. Każdy, kto miał do czynienia z aparatem urzędniczym, wie, że między wzniośle brzmiącymi zasadami a powszechną praktyką pojawiają się znaczne rozbieżności.

Zdarza się, że urzędnicy przez wadliwe rozstrzygnięcia, działania podejmowane poza postępowaniem administracyjnym lub nieuzasadnioną bierność wyrządzają przedsiębiorcom niejednokrotnie bardzo poważne szkody. W najbardziej drastycznych przypadkach dochodzi do spektakularnych bankructw i likwidacji setek miejsc pracy.

Pozostało 88% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów