Rząd nie walczy z korupcją

Działania chroniące przed korupcją w urzędach najczęściej ograniczają się do przyjęcia kodeksu etycznego i przeszkolenia części pracowników. Tak wynika z badań Fundacji Batorego, przedstawianych na wczorajszym posiedzeniu Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.

– Szkolenia polegające na wyjaśnieniu, czym jest łapownictwo i co grozi za dopuszczenie się tego przestępstwa, są ważne, ale nie rozwiążą sprawy. Trzeba ograniczać sytuacje korupcjogenne, inaczej urzędnik prędzej czy później może ulec – podkreśla Grażyna Kopińska z Fundacji Batorego.

12,2 tys. przestępstw korupcyjnych ujawniła policja w 2011 r. To mniej niż rok wcześniej

Tylko cztery ministerstwa (gospodarki, sprawiedliwości, spraw zagranicznych i obrony narodowej), cztery urzędy wojewódzkie (opolski, świętokrzyski, wielkopolski i mazowiecki) i trzy urzędy centralne wprowadziły aktywne działania antykorupcyjne.

Ocena ryzyka

– Tak np. Ministerstwo Gospodarki uruchomiło system przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym. Każde działanie urzędników jest opisywane pod względem ryzyka wystąpienia łapownictwa. Te o wyższym ryzyku powinny być poddawane szczególnej kontroli – mówi Grażyna Kopińska.

– Podobne procedury zostały wprowadzone w mazowieckim urzędzie marszałkowskim, ale to działanie oddolne. Rząd powinien rozwiązać ten problem systemowo i zobowiązać wszystkie urzędy do wprowadzenia tego rodzaju procedur – uważa Grzegorz Makowski z Instytutu Spraw Publicznych.

12 tys. urzędników przeszkolili w zeszłym roku funkcjonariusze CBA

Sztandarowy program rządu, tarcza antykorupcyjna, funkcjonuje już ponad cztery lata, ale wciąż nie wiadomo, jakie są jego wyniki.

– Tarcza to działanie ad hoc. Powstała po kolejnej korupcyjnej aferze – zauważa Grażyna Kopińska. Fiaskiem zakończył się pomysł na walkę z korupcją Julii Pitery. Projekt ustawy o unikaniu konfliktu interesów, który przewidywał m.in. zebranie w jednym miejscu wszystkich przepisów antykorupcyjnych, nie trafił nawet do Sejmu. Najprawdopodobniej był niekonstytucyjny.

Jak uważa Grzegorz Makowski, rewolucyjne zmiany prawa wcale nie są potrzebne. Korupcję można ograniczać działaniami miękkimi, jak specjalne programy czy systemy oceny zagrożenia korupcją w urzędach. Oddolne inicjatywy poszczególnych instytucji nie wystarczą.

Ochrona sygnalistów

– Przydałaby się też prawna ochrona sygnalistów, czyli osób, które w dobrej wierze ujawniają nieprawidłowości w miejscu pracy. Często dotyczą one korupcji – ocenia Grzegorz Makowski.