Nieodpłatne pełnienie funkcji prezesa a status osoby bezrobotnej

1 marca 2018 r. spółka z o.o. złożyła w Powiatowym Urzędzie Pracy w Częstochowie wniosek o zrefundowanie z Funduszu Pracy kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy. Wniosek wraz z załącznikami został podpisany przez Annę Z. (dane zmienione). Zgodnie z jego treścią, była ona osobą upoważnioną do podpisywania umowy czy kontraktu z Funduszem Pracy oraz do reprezentacji spółki.

Czytaj też:

Prezes bez pensji może mieć status bezrobotnego i zasiłek

Pełnienie funkcji w zarządzie spółki a status bezrobotnego

Informacja, że Anna Z. pełni funkcję prezesa jednoosobowego zarządu spółki z o.o., zarejestrowanej od 2010 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym, zaskoczyła urzędników. Kobiecie przyznano bowiem w 2016 r., status osoby bezrobotnej, który zresztą po paru miesiącach utraciła. Jednocześnie, przez cały czas od 2010 r. sprawowała, bez wynagrodzenia, funkcję prezesa jednoosobowego zarządu spółki. Sama wyjaśniła, że nie stanowiło to dla niej przeszkody w wykonywaniu i podejmowaniu pełnowymiarowej pracy zarobkowej. To zaś było podstawą do ubiegania się o status osoby bezrobotnej. Po zakończeniu pracy u poprzednich pracodawców, była bowiem zdolna i gotowa do podjęcia innego zatrudnienia.

Gotowość do pracy

Po wznowieniu postępowania, prezydent Częstochowy uchylił obie decyzje z 2016 r. Ponieważ zgodne z kodeksem spółek handlowych, zarząd prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje, już samo pełnienie funkcji jego prezesa, nawet bez wynagrodzenia, powoduje brak pełnej gotowości do podjęcia zatrudnienia. A jest to jedna z podstawowych ustawowych przesłanek, warunkujących posiadanie statusu osoby bezrobotnej.

Wojewoda śląski utrzymał w mocy decyzję prezydenta Częstochowy. W opinii wojewody, w dniu rejestracji w 2016 r. jako osoby bezrobotnej, Anna Z. nie spełniała warunków do nabycia tego statusu i związanego z nim prawa do zasiłku. Istotnym elementem definicji bezrobotnego jest bowiem „gotowość do podjęcia pracy". Warunek ten musi być spełniony zarówno w dniu rejestracji w charakterze bezrobotnego, jak i przez cały czas korzystania z tego statusu. Chodzi przy tym o możliwość podjęcia nie jakiejkolwiek pracy zarobkowej, lecz o gotowość do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. Pełnienie funkcji prezesa zarządu spółki, prowadzącej aktywnie działalność gospodarczą, zaprzecza gotowości i zdolności do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy – ocenił wojewoda.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, Anna Z. argumentowała, że pełnienie funkcji prezesa spółki z o.o. nie mogło, i nie może, być przeszkodą do uznania jej za osobę bezrobotną. Z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki nie otrzymywała bowiem żadnych dochodów, a każda taka sytuacja wymaga indywidualnej oceny.

Element definicji

WSA zwrócił uwagę, że przesłanki uzyskania statusu osoby bezrobotnej są ściśle określone. Ustawodawca nie zamieścił wprawdzie w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy definicji „gotowości do podjęcia zatrudnienia". Zrobił to natomiast Naczelny Sąd Administracyjny, który określił, że chodzi o możliwość podjęcia nie jakiejkolwiek działalności zarobkowej, lecz o gotowość do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy zarobkowej.

Gotowość do podjęcia pracy musi przy tym oznaczać rzeczywistą, faktyczną i aktualną możliwość podjęcia pracy zarobkowej. Jest to istotny element definicji bezrobotnego – podkreślił sąd. Anna Z. bezspornie, zarówno w dniu rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy, jak i obecnie, pełni bez wynagrodzenia funkcję prezesa jednoosobowego zarządu spółki z o.o.

Pełnienie funkcji w zarządzie spółki prawa handlowego, nawet w przypadku niepobierania wynagrodzenia z tego tytułu, powoduje brak pełnej gotowości do podjęcia zatrudnienia. Taka osoba nie spełnia bowiem podstawowych przesłanek uzyskania statusu osoby bezrobotnej – orzekł sąd. Nie jest zaś rolą urzędów pracy badanie zakresu dyspozycyjności osoby ubiegającej się o przyznanie statusu osoby bezrobotnej.