Przeniesienie do policji: kiedy możliwe jest przeniesienie do innej służby

Nie każda formacja mundurowa zainteresowana jest przyjmowaniem pod swoje skrzydła funkcjonariuszy innych służb. A jeśli już ich przyjmuje, to na ogólnych zasadach. Tylko policja, Straż Graniczna i Służba Celna zezwalają na korzystanie w takiej sytuacji z instytucji przeniesienia. Ale i one nie są jednakowo otwarte dla wszystkich. Służba Celna np. taką możliwość daje tylko policjantom i funkcjonariuszom SG. Policja i Straż Graniczna funkcjonariuszom wszystkich służb mundurowych z wyjątkiem Służby Więziennej.

Na tę swoistą nierówność (w stosunku do funkcjonariuszy SW) zwrócił uwagę kilka lat temu rzecznik praw obywatelskich (pismo z 17 grudnia 2007 r. RPO 570289-903/07/TOa), ale bez rezultatu. Funkcjonariuszom SW, jeśli chcą przejść np. do policji, nie pozostaje zatem nic innego, jak starać się o przyjęcie na ogólnych zasadach. Podobnie jak funkcjonariuszom innych służb, którzy chcieliby przejść do formacji, które kwestii przenoszenia funkcjonariuszy nie uregulowały.

Czy takie zaniechanie uznać można za przejaw dyskryminacji? Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 23 lutego 2010 r. (K 1/8, DzU z 2010 nr 34, poz. 190) uznał, że nie. Jego zdaniem poszczególne służby państwowe nie są kategorią jednolitą. Każda z nich posiada inny charakter i zakres działalności. A odrębności te uzasadniają występowanie zróżnicowania statusu oraz uprawnień funkcjonariuszy różnych służb. Co – zdaniem TK – może uzasadniać wprowadzanie przez ustawodawcę ograniczeń dla niepożądanego z punktu widzenia potrzeb państwa przepływu funkcjonariuszy pomiędzy służbami.

Policja zaprasza

Zasady przechodzenia funkcjonariuszy innych służb do policji reguluje art. 25a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o policji. Zgodnie z nim funkcjonariusze Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego mogą na własną prośbę zostać przeniesieni do służby w policji, jeżeli wykazują szczególne predyspozycje do jej pełnienia.

Szczegółowy sposób i tryb prowadzenia postępowania w stosunku do przenoszonych do służby w policji funkcjonariuszy określa rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 kwietnia 2011 r. Zgodnie z nim inicjatywa zmiany formacji musi wyjść od funkcjonariusza, który wniosek o przeniesienie do policji składa do komendanta głównego policji, za pośrednictwem szefa swojej formacji (np. komendanta głównego SG, szefa BOR, szefa SC).

Potrzebna zgoda szefów

Warunkiem pozytywnego rozpatrzenia wniosku o przeniesienie jest posiadanie przez funkcjonariusza szczególnych predyspozycji do pełnienia służby w policji. O tym, czy je ma, świadczą – zgodnie z § 2 cytowanego wcześniej rozporządzenia – w szczególności posiadane przez niego doświadczenie i umiejętności:

- w wykonywaniu czynności: prewencyjnych lub analitycznych, lub operacyjno-rozpoznawczych, lub dochodzeniowo-śledczych, lub z zakresu kryminalistyki;

- w wykonywaniu czynności z zakresu kontroli pirotechnicznej;

- w zakresie eksploatacji i naprawy sprzętu radiowego, telefoniczno-telegraficznego, informatycznego lub telekomunikacyjnego lub urządzeń łączności, optoelektronicznych lub utajniających;

- w zakresie zarządzania siecią teleinformatyczną, administrowania sieciowymi systemami operacyjnymi oraz programowania aplikacji użytkowych.

O predyspozycjach do pełnienia służby w policji świadczy także ukończona aplikacja sądowa, prokuratorska, adwokacka, radcowska, legislacyjna lub kontrolerska oraz:

- uprawnienia lotnicze w określonej specjalności (w tym aktualna licencja pilota zawodowego, mechanika lotniczego lub mechanika pokładowego),

- prawo do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza weterynarii,

- prawo do wykonywania zawodu psychologa,

- tytuł biegłego rewidenta lub możliwość sprawowania funkcji głównego księgowego, określoną w odrębnych przepisach;

- doświadczenie i umiejętności przydatne do służby w pododdziałach antyterrorystycznych policji.

Komendant główny policji może też sprawdzić, czy funkcjonariusz ubiegający się o przejście do policji posiada zdolność fizyczną i psychiczną do jej pełnienia i w tym celu skierować go na komisję lekarską podległą ministrowi spraw wewnętrznych.

Odmowa też możliwa

Nie każdy wniosek o przeniesienie będzie jednak realizowany. Na przejście funkcjonariusza ze służby do służby może bowiem nie zgodzić się np. jego dotychczasowy szef, którego sprzeciw (choć on sam formalnie żadnej zgody nie udziela) może mieć wpływ na decyzje podmiotów ustawowo zobligowanych do jej wyrażenia. Chodzi tu o komendanta głównego policji, który może odrzucić wniosek funkcjonariusza m.in. wtedy, gdy przeniesienie go do policji nie jest uzasadnione potrzebami tej służby oraz o ministra spraw wewnętrznych.

Porozumienie szefów

Dopiero zgoda obu tych podmiotów otwiera drogę do podpisania porozumienia między komendantem głównym policji i dotychczasowym szefem funkcjonariusza, w którym ustalają oni m.in. datę ustania służby w dotychczasowej formacji oraz datę, od której liczyć się będzie początek jego służby w policji. Jednym z elementów takiego porozumienia jest też uzasadnienie przeniesienia funkcjonariusza z jednej służby do drugiej.

Rozkazy personale

Przeniesienie funkcjonariusza do służby w policji potwierdza rozkazem personalnym komendant główny policji. Rozkaz taki powinien w szczególności zawierać:

1) datę jego wydania;

2) podstawę prawną;

3) nazwisko i imię funkcjonariusza, imię ojca oraz numer identyfikacyjny;

4) charakter służby (przygotowawcza lub stała);

5) datę, od której liczy się początek służby w policji;

6) nazwę stanowiska służbowego;

7) grupę zaszeregowania stanowiska służbowego oraz przyznane dodatki do uposażenia, a także wysokość miesięcznych stawek uposażenia zasadniczego i dodatków do uposażenia, jeżeli mają one charakter uznaniowy;

8) określenie stopnia policyjnego odpowiadającego stopniowi odpowiedniej służby;

9) uzasadnienie prawne i faktyczne przeniesienia funkcjonariusza do służby w policji;

10) pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.

Ale uwaga! Wszystkie te elementy zawiera rozkaz personalny komendanta głównego policji tylko w przypadku przeniesienia funkcjonariusza do pełnienia służby w KGP. Wówczas rozkaz ten stanowi też akt mianowania tego funkcjonariusza na stanowisko służbowe i stopień policyjny.

W przypadku przeniesienia go do innej jednostki, rozkaz personalny zamiast informacji określonych w pkt 6–8, zawiera informację o pozostawieniu policjanta bez przydziału służbowego w dyspozycji właściwego przełożonego. I dopiero ten przełożony (jest to zwykle szef jednostki, do której trafia przeniesiony funkcjonariusz) mianuje policjanta na stanowisko służbowe i stopień policyjny odpowiadający stopniowi odpowiedniej służby.

Zachowana ciągłość służby

Z powyższego wynika, że przeniesienie nie jest związane z rozwiązaniem stosunku służbowego z dotychczasową formacją. Kończy jedynie w szczególny sposób wykonywanie obowiązków funkcjonariusza w tej formacji, co oznacza, że przerywa więź dotychczasowej podległości służbowej i automatycznie poddaje takiej podległości (w policji) w ramach kontynuacji stosunku służbowego. Przeniesiony zachowuje zatem ciągłość służby.

Ważne

W przypadku przeniesienia ze służby do służby nie dochodzi do zwolnienia funkcjonariusza (rozwiązania stosunku służbowego). Dlatego nie przysługuje mu odprawa ani inne należności przewidziane dla osób odchodzących ze służby. Ale może on zabrać ze sobą niewykorzystany urlop wypoczynkowy czy nieodebrane nadgodziny.

Przełożony, do którego w wyniku przeniesienia trafia funkcjonariusz, określając okres jego służby i staż, uznaje je za równorzędne, przyjmując odpowiednio, że jeden dzień służby i stażu w dotychczasowej formacji odpowiada jednemu dniowi służby i stażu w policji. Ponadto przełożony powinien ustalić, jakie należności pieniężne o charakterze jednorazowym lub przysługujące za dany okres funkcjonariusz otrzymał już w dotychczasowej jednostce, a jakich mu nie wypłacono. Chodzi o to, aby nie dublować uprawnień i nie wypłacać dwukrotnie należności z tego samego tytułu.

Jest też zobowiązany rozpatrzyć ewentualne roszczenia funkcjonariusza przeniesionego do służby w policji o wypłatę należności niezrealizowanych w dotychczasowych jednostkach. Robiąc to określa je na warunkach obowiązujących policjantów, chyba że stały się wymagalne przed przeniesieniem do służby w policji.

Przykład

Funkcjonariusz SG został przeniesiony od 1 listopada do policji. W kolejnym roku, kiedy wypłacano nagrody roczne, jednostka policji, w której pełni służbę, odmówiła mu wypłaty takiej nagrody ze względu na to, że w roku, za który była ona wypłacana, pełnił służbę w policji tylko przez dwa miesiące, a minimalny staż uprawniający do nagrody wynosi sześć miesięcy. Funkcjonariusz wystąpił więc do SG o jej wypłatę. Ta jednak też mu odmówiła. Według wojewódzkiego sądu administracyjnego rozpatrującego tę sprawę – to, który podmiot zobowiązany jest do wypłaty, zależy od ustalenia, kiedy nagroda stała się wymagalna. W policji nagrodę taką wypłaca się nie później niż do 31 marca po roku, za który nagroda przysługuje, w SG w ciągu trzech pierwszych miesięcy kalendarzowych następujących po takim roku. Tylko funkcjonariuszowi zwalnianemu ze służby nagroda wypłacana jest wcześniej albo w ostatnim dniu tej służby (SG), albo w ciągu 14 dni od dnia zwolnienia (policja), jednak tu taka okoliczność nie zachodzi. Przy przeniesieniu stosunek służbowy jest bowiem kontynuowany, co oznacza, że roszczenie o nagrodę roczną staje się wymagalne 1 kwietnia następnego roku, za który nagroda przysługuje. W związku z tym, że w dniu tym funkcjonariusz pełnił już służbę w policji, organem właściwym do jej wypłaty może być tylko ta formacja (por. wyrok WSA z 10 marca 2011 r. II ASA/Wa 18/48, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Kwalifikacje zawodowe uprawniające do mianowania na pierwszy stopień oficerski, uzyskane w dotychczasowych jednostkach przez funkcjonariusza przeniesionego do służby w policji uznaje się za równorzędne z kwalifikacjami zawodowymi wyższymi w policji. Natomiast inne kwalifikacje zawodowe uzyskane w dotychczasowych jednostkach przez funkcjonariusza przeniesionego do służby w policji, uznaje się za równorzędne z kwalifikacjami zawodowymi podstawowymi w policji.

Straż Graniczna podobnie

Zasady przenoszenie funkcjonariuszy policji, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego do Straży Granicznej są bardzo podobne do tych określonych w pragmatyce policyjnej. Wynikają one z art. 31a ustawy z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, jak i przepisów rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 grudnia 2007 r. w sprawie przenoszenia do służby w Straży Granicznej (DzU nr 240, poz. 1758 ze zm.).

Etapy postępowania

Funkcjonariusze wymienionych wyżej formacji zainteresowani rozpoczęciem służby w SG składają w tej sprawie prośbę do komendanta głównego SG. Jeśli ubiegają się o przeniesienie do konkretnego oddziału (ośrodka szkolenia albo ośrodka) SG, prośbę taką kierować powinni za pośrednictwem komendanta tego oddziału (ośrodka szkolenia, ośrodka).

Podobnie jak w przypadku chętnych do służby w policji tak i przy ubieganiu się o przyjęcie do SG istotne jest ustalenie zasadności tego przeniesienia. Sprowadza się to przede wszystkim do:

- analizy podanych w prośbie motywów jej złożenia,

- przeglądu i analizy uwierzytelnionego wyciągu z akt osobowych funkcjonariusza oraz informacji, czy wobec niego nie jest prowadzone postępowanie dyscyplinarne,

- oceny, czy funkcjonariusz wykazuje szczególne predyspozycje do pełnienia służby w SG, a także czy istniejące potrzeby i możliwości kadrowe SG uzasadniają to przeniesienie.

W ramach ustalania zasadności przeniesienia SG może:

- przeprowadzić z funkcjonariuszem rozmowę w celu rozszerzenia informacji dotyczących motywów złożenia przez niego prośby oraz posiadanego doświadczenia zawodowego,

- przeprowadzić w stosunku do kandydata odpowiednie postępowanie sprawdzające określone w przepisach ustawy z 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (DzU nr 182, poz. 1228) – jeżeli kandydat nie posiada odpowiedniego i ważnego poświadczenia bezpieczeństwa, w rozumieniu przepisów powyższej ustawy,

- poddać funkcjonariusza testom lub badaniom, jakim na podstawie ustawy poddawani są funkcjonariusze SG w celu ustalenia ich przydatności i predyspozycji do służby w tej formacji, a w szczególności związanych z ustaleniem zdolności fizycznej i psychicznej do służby przez komisję lekarską podległą ministrowi spraw wewnętrznych.

Posiadanie szczególnych predyspozycji

Identycznie jak w przypadku ubiegania się o przyjęcie do policji również w SG o posiadaniu szczególnych predyspozycji do pełnienia służby w tej formacji decydują:

- doświadczenie i umiejętności w określonym zakresie, odbycie aplikacji sądowej, prokuratorskiej, adwokackiej, radcowskiej, legislacyjnej lub kontrolerskiej, a także posiadanie określonych uprawnień (np. lotniczych) czy prawa do wykonywania określonego zawodu (np. lekarza, psychologa). Ich pełną listę (aż 23 pozycje) wymienia § 7 pkt 4 cytowanego wcześniej rozporządzenia w sprawie przenoszenia do służby w SG. Jak widać i ta służba stawia na kwalifikacje i kompetencje.

podstawa prawna: art. 25a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 355 ze zm.)

podstawa prawna: art. 31a ustawy z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1402 ze zm.)

podstawa prawna: art. 101 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 990)

podstawa prawna: rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 kwietnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu prowadzenia postępowania w stosunku do przenoszonych do służby w Policji funkcjonariuszy Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego (DzU z 2011 r. nr 99, poz. 578)

Przeniesienie do Straży Granicznej – etapy postępowania:

1. złożenie przez funkcjonariusza prośby do Komendanta Głównego SG

2. ustalenie zasadności przeniesienia funkcjonariusza do służby w SG

3. podjęcie przez ministra spraw wewnętrznych decyzji w sprawie zgody (lub nie) na przeniesienie

4. przygotowanie i podpisanie porozumienia między komendantem straży granicznej odpowiednio z komendantem głównym policji, szefem BOR, szefem Służby Celnej, komendantem głównym PSP, szefem ABW, szefem AW, szefem SWW, szefem SKW lub szefem CBA

5. poinformowanie funkcjonariusza o sposobie rozpatrzenia jego prośby

6. przeniesienie funkcjonariusza do służby w SG

Służby Mundurowe Budżet Państwa