Sąd Najwyższy krytykuje prawo

- To rezultat wysiłku sędziów (ok. 80 i kilkunastu oddelegowanych z niższych szczebli) oraz urzędników sądowych - podsumował pracę Sądu Najwyższego w 2009 r. jego prezes Lech Gardocki, podczas dorocznego zgromadzenia ogólnego sędziów SN.

SN cały czas koncentruje się na jego podstawowym zadaniu tj. kreowaniu i utrzymywaniu jednolitości orzecznictwa, a to poprzez rozpoznawanie kasacji oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne. W zeszłym roku rozpoznał 5764 kasacji oraz 224 pytań prawnych, 589 skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, i 49 protestów wyborczych.

Pytania prawne są skutkiem trudności przy wykładni prawa, które w ocenie SN stale się pogarsza: a to brakuje precyzyjnych określeń, a to zbyt szczegółowe są regulacje, szkodzą mu luki i niespójności, wreszcie ciągłe nowelizacje.

Na tym tle dobrze wypadł kodeks cywilny.

- Kodeks cywilny obowiązuje od prawie półwiecza, więc nie stwarza już poważniejszych trudności interpretacyjnych (poza przepisami nowelizowanymi), dlatego pytania prawne na tle jego stosowania rzadziej występują - napisano w informacji o działalności SN w 2009 r.

Coraz szerzej ujawniają się zawiłości interpretacyjne w orzecznictwie dotyczącym ubezpieczeń społecznych: to wynik wadliwych regulacji, przy tym często zmienianych.

Część skarg kasacyjnych, a w Izbie Karnej ich większość, ma niski poziom merytoryczny i formalny. Zdarza się też, że sądy II instancji występują z pytaniami do SN tylko po to, by uniknąć samodzielnego rozstrzygania sprawy.

- Zwróciłem uwagę na ten fragment wystąpienia prezesa SN. To niepokojące, że są sędziowie, którzy uchylają się od swojego podstawowego zadania, czyli wyrokowania - wskazuje mec. Andrzej Michałowski, p. o. prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej.

Jak temu zaradzić? Mówił o tym sędzia SN Antoni Górski, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa. Wskazał, że prawnicy z doświadczeniem trafiają do sądów wyższych szczebli, do rejonowych zaś bez tego doświadczenia. A potrzebują przykładu, wsparcia, merytorycznego, moralnego SN i jego sędziów.

Sąd Najwyższy dobrze ocenił współpracę z Prokuratorią Generalną Skarbu Państwa, w szczególności poziom wystąpień i argumentacji jej radców.

Ma też pewne postulaty dotyczące procedur sadowych: proponuje wnoszenie pism procesowych także w formie elektronicznej. Opowiada się też za przywróceniem ławników w sądach pracy i ubezpieczeń społecznych.