Jak uzdrowić Trybunał Konstytucyjny. Decyzje mają zapaść szybko

Postępowania dyscyplinarne albo uchwały Sejmu mogą być drogą do rozwiązania sytuacji w Trybunale Konstytucyjnym.

Aktualizacja: 06.02.2024 10:58 Publikacja: 06.02.2024 02:05

Jak uzdrowić Trybunał Konstytucyjny. Decyzje mają zapaść szybko

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Twierdzą tak konstytucjonaliści, z którymi „Rzeczpospolita” rozmawiała o zapowiadanych działaniach władzy. W ostatnich dniach przedstawiciele koalicji rządowej coraz odważniej mówią o rychłych zmianach w Trybunale Konstytucyjnym.

– Będziemy podejmować decyzje, które szybko i efektywnie ten Trybunał naprawią – mówił wiceszef MS Krzysztof Śmiszek. Zapowiedział, że rząd ma używać różnych narzędzi, od uchwał sejmowych po ustawy.

Wedle zapowiedzi może to nastąpić w tym tygodniu. Szef Nowej Lewicy Robert Biedroń twierdzi, że decyzje polityczne w tej sprawie już zapadły, a zmiany w TK nastąpią w najbliższych dniach.

Czytaj więcej

Tomasz Pietryga: Na Trybunał Konstytucyjny uchwały Sejmu mogą nie wystarczyć

Trybunał Konstytucyjny wymaga pilnej naprawy – z tym zgadzają się prawnicy i politycy. Według pojawiających się zapowiedzi rozważane jest rozwiązanie kwestii ważności wyboru sędziów dublerów oraz Krystyny Pawłowicz i Stanisława Piotrowicza. Pytanie, jak tego dokonać.

Według prof. Jacka Zaleśnego z UW uchwały Sejmu stwierdzające wadliwość wyboru tych sędziów nie wystarczą do rozwiązania problemu powołania.

– Uchwały Sejmu nie mają takiej mocy, żeby zmienić stan osobowy w TK – powiedział prof. Zaleśny.

Jego zdaniem procedura, która jest możliwa i nie budzi wątpliwości konstytucyjnych, to przeprowadzenie postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów TK. Miałoby ono sprawdzić, czy tzw. sędziowie dublerzy w związku z ubieganiem się o obsadzone wcześniej przez Sejm miejsca sędziowskie w TK są godni zasiadania w Trybunale.

Szanse na wszczęcie takiego postępowania są jednak niewielkie. Bo wniosek w takiej sprawie kieruje, a potem rozstrzyga sam TK.

– Rozwiązaniem jest zmiana ustawy o statusie sędziów TK i rozszerzenie katalogu osób mogących orzekać w sprawach dyscyplinarnych sędziów TK o sędziów w stanie spoczynku. Dzisiaj uprawnieni są do tego wyłącznie czynni sędziowie – powiedział Zaleśny.

Czytaj więcej

Trybunał Konstytucyjny wydał zakaz Bodnarowi. Chodzi o sędziego Schaba

Innego zdania jest prof. Krzysztof Grajewski z UG. Według niego tzw. sędziowie dublerzy zostali powołani do TK wadliwie na miejsca już zajęte i w konsekwencji nie są sędziami Trybunału.

– Postępowanie dyscyplinarne nie będzie ich dotyczyć, ponieważ można je wszcząć wyłącznie w stosunku do sędziego TK – komentuje ekspert.

Jego zdaniem drogą do rozwiązania kwestii wadliwych powołań do TK mogą być uchwały sejmowe.

– Od strony prawnej nie widzę problemu, żeby rozwiązać tę sytuację za pomocą stosownych uchwał Sejmu, które stwierdzałyby, że te osoby nie są sędziami Trybunału. Tym bardziej że „wybór” sędziów dublerów nastąpił po uprzednim uchwaleniu uchwał stwierdzających „brak mocy prawnej” prawidłowych uchwał o wyborze trzech sędziów, powziętych jeszcze przez Sejm VII kadencji – powiedział prof. Grajewski.

Wojciech Hermeliński, sędzia TK w stanie spoczynku, też twierdzi, że uchwały Sejmu są wystarczającym narzędziem prawnym do usunięcia tzw. sędziów dublerów z TK.

– Taka uchwała ma ograniczoną moc prawną, ale w tym przypadku dostateczną. W demokratycznym państwie organ, wobec którego uchwała sejmowa została wydana, powinien się do niej zastosować – mówi Hermeliński.

Przypomniał, że Trybunał Konstytucyjny w grudniu 2015 r. potwierdził legalność wyboru trzech sędziów, od których prezydent nie odebrał ślubowania, a ich miejsca obsadzono tzw. dublerami

– Uchwały Sejmu byłyby tu więc uzasadnione. Mimo to obawiam się, że efekt tych uchwał byłby marny. Podejrzewam, że osoby, do których będą kierowane, stwierdzą, że zostały prawidłowo powołane przez prezydenta i nie ustąpią – twierdzi Hermeliński.

Czytaj więcej

Panel prawników

Panel prawników: Czy uchwały sejmowe mogą być podstawą do wprowadzania zmian w prawie?

Twierdzą tak konstytucjonaliści, z którymi „Rzeczpospolita” rozmawiała o zapowiadanych działaniach władzy. W ostatnich dniach przedstawiciele koalicji rządowej coraz odważniej mówią o rychłych zmianach w Trybunale Konstytucyjnym.

– Będziemy podejmować decyzje, które szybko i efektywnie ten Trybunał naprawią – mówił wiceszef MS Krzysztof Śmiszek. Zapowiedział, że rząd ma używać różnych narzędzi, od uchwał sejmowych po ustawy.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?