Co z rozprawami zdalnymi w sądach? Nadchodzą zmiany!

Rozprawy zdalne w okresie pandemii

W marcu 2020 roku wprowadzono posiedzenia zdalne. Dzięki temu istnieje możliwość przeprowadzenia rozprawy lub posiedzenia jawnego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość. Wykorzystuje się bezpośredni przekaz obrazu i dźwięku z posiedzenia.  Wówczas osoby w nim uczestniczące, w tym członkowie składu orzekającego, nie muszą przebywać w budynku sądu.

Koniec obowiązywania

Należy mieć na uwadze, że wprowadzony w marcu 2020 r. przepis obowiązuje w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania tego z nich, który obowiązywał jako ostatni. Zatem zasadniczo przepis ten miał obowiązywać do 1 lipca 2024 r.

Czytaj więcej:

Sądy i Prokuratura

Sala sądowa w dobie cyfrowej zmiany

Rozprawy online zajmują wprawdzie więcej czasu, lecz ich zaletą jest elastyczność rozwiązań technicznych i możliwość przesłuchania na odległość.

Pro

Rozprawy zdalne w Kodeksie postępowania cywilnego

Niemniej na mocy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) dodano nowe przepisy, które wejdą w życie w dniu 14 marca 2024 r. Dotyczą one wprowadzenia wprost do k.p.c. rozpraw zdalnych. Zgodnie z nowelizacją uchyla się również przepisy dotyczące posiedzeń zdalnych wprowadzone w marcu 2020 r.

Zarządzenie przeprowadzania posiedzenia zdalnego

Na podstawie nowych przepisów k.p.c. przewodniczący składu sędziowskiego może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia zdalnego z urzędu lub na wniosek osoby, która ma uczestniczyć w posiedzeniu i wskazała adres poczty elektronicznej. Termin do złożenia wniosku wynosi 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia albo wezwania na posiedzenie. Niemniej przy takim zarządzeniu może pojawić się zastrzeżenie, aby określona osoba przebywała w budynku innego sądu. O treści zarządzeń poucza się te osoby.

Zgłoszenie zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu

Ponadto nowelizacja przewiduje także możliwość wzięcia udziału w posiedzeniu zdalnym przy braku uprzedniego wskazania adresu poczty elektronicznej. Wtedy wzywając na posiedzenie zdalne, informuje się jego uczestników o możliwości stawiennictwa na sali sądowej lub zgłoszenia zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu.

Dodatkowo poucza się, że zamiar ten należy zgłosić najpóźniej na 3 dni robocze przed wyznaczonym terminem posiedzenia. Do skutecznego zgłoszenia zamiaru wystarcza złożenie go za pomocą środków porozumiewania się na odległość (o ile dają one pewność co do osoby składającej oświadczenie) i wskazanie adresu poczty elektronicznej.

Czynności Sądu po zgłoszeniu zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu

W takim przypadku informuje się także co najmniej na 24 godziny przed terminem posiedzenia m. in. o sposobie przyłączenia się do posiedzenia zdalnego. Osoba biorąca udział w posiedzeniu zdalnym przebywająca poza budynkiem sądu jest zobowiązana poinformować sąd o miejscu, w którym przebywa. Ponadto obowiązana jest dołożyć wszelkich starań, aby warunki w miejscu jej pobytu licowały z powagą sądu i nie stanowiły przeszkody do dokonania czynności procesowych z jej udziałem.

Skuteczność czynności procesowych

Czynności procesowe dokonane w trakcie posiedzenia zdalnego przez strony i innych uczestników przebywających poza salą sądu prowadzącego postępowanie są skuteczne. Wyjątkowo przepisy k.p.c. mogą jednak wymagać ich dokonania w formie pisemnej (np. cofnięcie powództwa, czy rozszerzenie powództwa).

Rozprawy zdalne w praktyce – czy będzie lepiej?