Trybunał Konstytucyjny wchodzi do sporu o jednoosobowe sądy

Trzyosobowy skład Sądu Najwyższego skierował do Trybunału pytanie o konstytucyjność podstaw prawnych wydawania mocy zasady prawnej uchwale siedmiu sędziów o sądach jednoosobowych.

Publikacja: 12.05.2023 09:28

Trybunał Konstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny

Foto: Fotorzepa / Robert Gardziński

Pytanie SN dotyczy konstytucyjności art. 87 § 1 zdanie drugie ustawy o Sądzie Najwyższym, który stanowi, że skład siedmiu sędziów może postanowić o nadaniu mocy zasady prawnej uchwale przez ten skład podjętej. W konsekwencji uchwała mająca moc zasady prawnej wiąże wszystkie składy SN w tym znaczeniu, że jeżeli jakikolwiek skład SN zamierza odstąpić od zasady prawnej, obowiązany jest przedstawić powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi całej Izby SN.

W ocenie SN w składzie sędziowie SN Kamil Zaradkiewicz, Oktawian Nawrot i Mirosław Sadowski, przepis ten budzi wątpliwości konstytucyjne ze względu na związanie sędziego Konstytucją RP i ustawami (art. 178 ustawy zasadniczej), mocą powszechnie obowiązującą orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (art. 190 ust. 1), i konstytucyjnym system źródeł prawa i jego hierarchię.

Kontekst pytania jest jednoznaczny - jest nim uchwała Izby Pracy SN z 26 kwietnia br. orzekająca, że rozpoznanie odwołania w sprawie cywilnej przez jednego sędziego na podstawie procedury antycovidowej ogranicza prawo do sprawiedliwego procesu, której nadano moc zasady prawnej, co wprowadziło w sądach cywilnych zwłaszcza odwoławczych, ogromne zamieszanie.

Czytaj więcej

Sądy jednoosobowe naruszają prawo do sprawiedliwego postępowania

Podjęto ją większością 4 sędziów przy trzech zdaniach odrębnych, co z wzbudzało szczególną krytykę, zważywszy na skutki uchwały.

Przypomnijmy, że przy zachowaniu różnic, podobną sprawą zajmował się Trybunał Konstytucyjny w styczniu 2020 r., kiedy wstrzymał niemal natychmiast wykonywanie uchwały trzech starych Izb Sądu Najwyższego, kwestionującej prawo nowych sędziów do orzekania. Chodzi o znaną uchwałę połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. (ale z wyłączeniem sędziów z nowego nadania), którą następnie TK uznał za niekonstytucyjną i od tego czasu nieuznawana jest przynajmniej przez część sędziów.

Jak się dowiadujemy to nie jedyny krok podjęty w kontekście tej uchwały w Izbie Cywilnej SN.

A już kilka dni temu jeden ze składów warszawskiego Sądu Apelacyjnego skierował do Izby Cywilnej pytanie jakie składy należy wyznaczać po uchwale z Izby Pracy. Pytanie trafiło do Izby Cywilnej SN, i na temat tej budzącej wielkie kontrowersyjnej uchwały będzie mógł się wypowiedzieć inny skład SN choć do ewentualnego formalnego wzruszenia zasady prawnej, trzeba nieco czasu i musiałaby to uczynić dopiero cała Izba Cywilna, choć są głosy że może połączone dwie Izby SN. Sygn. akt II CNPP 8/22

Niewykluczone, że ścieżka przez TK będzie szybsza.

Pytanie SN dotyczy konstytucyjności art. 87 § 1 zdanie drugie ustawy o Sądzie Najwyższym, który stanowi, że skład siedmiu sędziów może postanowić o nadaniu mocy zasady prawnej uchwale przez ten skład podjętej. W konsekwencji uchwała mająca moc zasady prawnej wiąże wszystkie składy SN w tym znaczeniu, że jeżeli jakikolwiek skład SN zamierza odstąpić od zasady prawnej, obowiązany jest przedstawić powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi całej Izby SN.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił