TK przed decyzją o pierwszeństwie prawa w relacjach z Unią

Na pierwszej rozprawie prof. Krzysztof Szczucki, pełnomocnik premiera, wskazywał, że unijny Trybunał nie może upoważniać sądów krajowych do pomijania konstytucji, bo taka kompetencja nie została mu przekazana, a Unia nie jest państwem federacyjnym.

Wniosek premiera spotkał się z zastrzeżeniami Komisji Europejskiej. W połowie czerwca unijny komisarz ds. sprawiedliwości Didier Reynders skierował do władz polskich apel o wycofanie wniosku z Trybunału. Argumentował, że wniosek „wydaje się podważać" podstawowe zasady prawa UE, w szczególności, że prawo Unii ma pierwszeństwo przed krajowym, a orzeczenia TSUE są wiążące dla sądów i organów państw członkowskich.

Część prawników uważa, że kwestia ta jest już dawno przesądzona.

– Polska w traktatach nie tylko uznała kompetencje TSUE, lecz zobowiązała się nie poddawać sporów dotyczących wykładni lub stosowania traktatów procedurze rozstrzygania innej niż traktatowa. Kompetencje TSUE są więc wyłączne – wskazuje prof. Maciej Gutowski, adwokat.

Inaczej na to patrzy prof. Genowefa Grabowska:

– Naciski na premiera, by zrezygnował z prawa składania pytań do TK, to daleko posunięta ingerencja Brukseli. Przez wiele lat pojawiały się konflikty między konstytucjami narodowymi a prawem unijnym, ale jako trudne do uregulowania nie były stawiane na ostrzu noża. W ostatnich latach z powodu aktywności, a niektórzy mówią: nadaktywności TSUE (jak tymczasowe zakazy ingerujące w polskie sądownictwo, wydawane jednoosobowo bez możliwości odwołania), problem ten staje na porządku dnia w wielu państwach UE. Jeśli Komisja chce podporządkować konstytucje narodowe prawu unijnemu i wykładni TSUE, to musiałaby nastąpić zmiana traktatu. W tej sytuacji TK powinien odpowiedzieć na pytanie premiera, nie zważając na ingerencje Komisji – komentuje prof. Grabowska.