Sędziów mógł delegować też wiceminister

Stanowi ona odpowiedź na pytanie prawne pierwszego prezesa SN. Prof. Lech Gardocki skierował je po ogłoszeniu uchwały z 17 lipca 2007 r. (sygn. III CZP 81/07). Zwykły skład Sądu Najwyższego uznał w niej, że tylko minister sprawiedliwości może delegować sędziego i że zastąpić go może w tym wyjątkowo tylko premier lub inny członek Rady Ministrów.

Sędziowie, którzy podjęli lipcową uchwałę, argumentowali, że możliwość delegowania sędziów jest odstępstwem od przewidzianej w art. 45 konstytucji zasady trójpodziału władzy, bo daje władzy wykonawczej możliwość ingerencji w obszar władzy sądowniczej. Dlatego art. 77 prawa o ustroju sądów powszechnych musi być – jako wyjątek od tej zasady – interpretowany ściśle.

W kwietniu i czerwcu zapadły w Sądzie Najwyższym dwa sprzeczne orzeczenia dotyczące tej kwestii. W jednym sąd stwierdził, że uprawnienie ministra do delegowania sędziów ma charakter osobisty i jest ściśle z nim związane. W drugim natomiast uznał, że jeśli w Ministerstwie Sprawiedliwości został powołany sekretarz stanu, to taka delegacja może być podpisana także przez niego.

Po uchwale z 17 lipca 2007 r. wiele spraw w sądach, które toczyły się z udziałem sędziów delegowanych przez wiceministrów, zostało zawieszonych w oczekiwaniu na werdykt pełnego składu Sądu Najwyższego. Teraz mogą być one podjęte na nowo. Jako prawne uzasadnienie stanowiska zajętego we wczorajszej uchwale Sąd Najwyższy wskazał art. 37 ust. 5 oraz art. 37 ust. 1 ustawy z 1996 r. o Radzie Ministrów. Pierwszy głosi, że ministra zastępuje sekretarz stanu w zakresie przez niego ustalonym lub podsekretarz stanu, jeżeli sekretarz stanu nie został powołany. W drugim zapisano, że minister wykonuje swe zadania z pomocą sekretarza i podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego ministra.

Odetchnąłem, ale największą ulgę odczuje chyba samo państwo. Groźba wzruszenia tysięcy prawomocnych wyroków wywołałaby prawdziwą burzę w sądach. W znacznym stopniu podważyłaby zaufanie do sądów, wyroków i prawa. Część spraw cywilnych można powtórzyć, chociaż ogromnym kosztem, ale wielu procesów karnych już nie – z powodu przedawnienia. Gdyby wcześniejsze stanowisko niektórych składów Sądu Najwyższego miało się utrzymać, oznaczałoby to dla sądów dodatkową (a zbędną) pracę, dla obywateli cieszących się z korzystnych wyroków – niepewność i dodatkową mitręgę, a dla państwa – wydatki.

wyślij e-mail do autora: i.lewandowska@rp.pl