Awans poziomy sędziów: czy aby na pewno zniesiony

Sejm 19 grudnia 2008 roku odrzucił prezydenckie weto do znowelizowanego [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=162548]prawa o ustroju sądów powszechnych[/link].

W uzasadnieniu projektu tej ustawy można przeczytać, że jej celem jest „odejście od instytucji awansu poziomego i zastąpienie go projektowanym dwuetapowym mechanizmem wzrostu wynagrodzeń sędziowskich”.

Dla oceny skutków ustawy decydujące znaczenie ma jej treść, a nie domniemana wola ustawodawcy, choćby wyrażona w uzasadnieniu projektu czy medialnych wypowiedziach polityków. Z analizy zaś treści ustawy wynika, że ustawodawca, pośpiesznie uchylając przepisy o tzw. awansie poziomym, doprowadził do sytuacji, że awans ten pozostawił.

Teza ta odnosi się oczywiście tylko do pewnej liczby sędziów (również prokuratorów), tych mianowicie, którzy wnioski o awansowanie poziome złożyli do dnia wejścia w życie ustawy z 19 grudnia 2008 r. i jednocześnie zostaną powołani przez prezydenta RP po dniu wejścia w życie ustawy. Tym dniem jest 22 stycznia 2009 roku ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=295716]DzU nr 1, poz. 4[/link]).

Wedle art. 4 ustawy: z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy:

1) sędziowie powołani na stanowisko sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym i sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym stają się, odpowiednio, sędziami sądów rejonowych i sędziami sądów okręgowych, które stanowią ich miejsce służbowe, zachowując prawo do wynagrodzenia nabyte na podstawie ustawy z 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=234213]DzU nr 136, poz. 959[/link]),

2) prokuratorzy, powołani na stanowisko prokuratora prokuratury okręgowej w prokuraturze rejonowej i prokuratora prokuratury apelacyjnej w prokuraturze okręgowej stają się, odpowiednio, prokuratorami prokuratur rejonowych i prokuratorami prokuratur okręgowych, które stanowią ich miejsce służbowe, zachowując prawo do wynagrodzenia nabyte na podstawie ustawy z 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw;

3) wnioski złożone w trybie art. 65a ustawy, o której mowa w art. 1 i art. 11a ustawy, o której mowa w art. 2, przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy podlegają rozpoznaniu na podstawie przepisów dotychczasowych”.

Skoro zgodnie z art. 4 pkt 3 wnioski o awans poziomy złożone przed dniem wejścia w życie ustawy podlegają rozpoznaniu na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest oczywiste, że nominacje dla sędziów sądu okręgowego w sądzie rejonowym i sędziów sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym (podobnie dla prokuratorów prokuratury okręgowej w prokuraturze rejonowej i prokuratorów prokuratury apelacyjnej w prokuraturze okręgowej) będą wręczane też po dniu wejścia ustawy w życie, czyli po 22 stycznia. Natomiast art. 4 pkt 1 (pkt 2 dotyczy prokuratorów) przewiduje, że „sędziowie powołani na stanowisko sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym i sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym stają się, odpowiednio, sędziami sądów rejonowych i sędziami sądów okręgowych”.

Problem w tym, że ustawa precyzuje, iż utrata ich stanowisk następuje „z dniem wejścia w życie ustawy”, tj. 22 stycznia 2009 r. Jeśli więc sędzia zostanie powołany na wyższe stanowisko w ramach awansu poziomego po tej dacie, zachowa stanowisko sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym czy sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym (to samo dotyczy prokuratorów). Nie jest bowiem możliwe, by stanowisko to utracił 22 stycznia („z dniem wejścia w życie ustawy”), skoro w tym dniu stanowiska tego jeszcze nie zajmował.

Wobec wyraźnej deklaracji autorów projektu ustawy i stanowiska rządu jałowe wydają się rozważania, czy takie rozwiązanie było celowym zamierzeniem ustawodawcy, czy jest po prostu efektem jego legislacyjnej nieporadności.