Sędziowie będą bacznie obserwowani

Pomysł wprowadzenia okresowej oceny pojawił się całkiem niedawno w projekcie noweli [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A3CEB534A6EC7D60A646C39582AB810D?id=162548]ustawy o ustroju sądów powszechnych[/link] przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Od razu wywołał wiele kontrowersji.

[wyimek]4 lata będzie pracował sędzia, nim nastąpi pierwsza ocena jego pracy. Jeśli uzyska ocenę z zastrzeżeniem, odbędzie się dodatkowa. Kolejne – co cztery lata[/wyimek]

„Rz” dotarła do szczegółowych propozycji przeprowadzania takiej oceny. Projekt rozporządzenia w tej sprawie jest jeszcze przed uzgodnieniami wewnątrzresortowymi.

[srodtytul]Akta pod lupę?[/srodtytul]

Materiał do oceny będzie bardzo obszerny. W grę wchodzić ma badanie akt dziesięciu spraw przydzielonych sędziemu do rozpoznania, ale niezakończonych, w których od momentu pierwszej rejestracji upłynął najdłuższy czas.

Na tym jednak nie koniec. Pod lupę trafią także akta spraw, w których orzeczenia w okresie objętym oceną zmieniono lub uchylono i przekazano je do ponownego rozpoznania.

Badane będą także sprawy, w których stwierdzono przewlekłość postępowania lub niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia, jak również 40 akt pozostałych spraw różnych kategorii wybranych losowo, w tym 20 spraw zakończonych. Mniej będzie poddanych ocenie spraw sędziów funkcyjnych, którzy rzadziej pojawiają się na salach rozpraw.

[srodtytul]Zachowują spokój[/srodtytul]

– Sędziowie nie boją się oceny – przekonuje sędzia Bartłomiej Przymusiński ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia, który jednak surowo ocenia katalog spraw mających podlegać badaniu. I dodaje, że już dziś każdy sędzia, który stara się o awans do wyższej instancji, podlega takiej ocenie. Zmieni się więc tylko to, że w przyszłości będzie ona okresowa i obejmie każdego sędziego.

– Czasem oprócz kija potrzebna jest też marchewka – kwituje. – Jeśli wizytator ma się przyglądać sprawom uchylonym czy przewlekłym, czyli oceniać wpadki sędziów, to dlaczego nie tym, w których wyroki utrzymano? Martwi mnie nastawienie na wyłapywanie błędów czy mankamentów – mówi „Rz”.

Pomysłowi wprowadzenia ocen przychylny jest za to Krzysztof Józefowicz, prezes Sądu Apelacyjnego w Poznaniu. Uważa jednak, że będzie to musiało przynieść zmiany w nadzorze.

– Inaczej ocena byłaby po prostu dublowana – mówi.

MS ujawnia też drobiazgowe kryteria oceny (szczegóły w ramce). Badana będzie szybkość podejmowania decyzji, np. czas, w jakim zapadło postanowienie o zwolnieniu (bądź nie) z kosztów czy dopuszczeniu dowodów.

Sędzia wizytator będzie mógł też wejść na salę rozpraw i przyjrzeć się zachowaniu sędziego. Zajmie się też skargami napływającymi np. od pracowników sekretariatu czy stron postępowania. W ustaleniu prawdy pomóc ma nagranie z sali rozpraw.

Nie bez znaczenia dla ostatecznej oceny będzie też komunikatywność sędziego. Język uzasadnienia ma być prosty i konkretny. Można w nim wprawdzie przywołać orzecznictwo czy literaturę prawniczą, ale treść wyroku ma być jednoznaczna, by nie była potrzebna wykładnia.

[ramka][b]Kryteria oceny[/b]

- sprawność i efektywność w podejmowaniu czynności i kierowaniu postępowaniem przy rozpoznawaniu przydzielonych spraw i zadań