Iustitia: Procedura delegowania sędziów powinna być doprecyzowana

Zarząd SSP Iustitia przedstawił stanowisko w przedmiocie przenoszenia sędziów sądów powszechnych na ich wniosek z jednego miejsca służbowego na inne w sądzie tego samego rzędu.

Zdaniem Stowarzyszenia sposób podejmowania przez ministra sprawiedliwości decyzji w tego typu sprawie, budzi wątpliwości zarówno co do sposobu procedowania i kryteriów branych pod uwagę, jak również faktycznego braku sądowej kontroli tych decyzji w jakimkolwiek zakresie.

Art. 75 § 1 ustawy z 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje, że o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe na jego wniosek decyduje minister sprawiedliwości. Ani ten przepis, ani żaden inny nie określają formy tej decyzji, jak również jakichkolwiek kryteriów branych pod uwagę przy jej podejmowaniu. - Tym samym, podejmując decyzję w przedmiocie przeniesienia sędziego na jego wniosek, minister sprawiedliwości kieruje się wyłącznie własnym uznaniem - czytamy w stanowisku. - Ponadto nie określono w przepisach terminu rozpoznania takiego wniosku, co powoduje, że postępowanie w przedmiocie wniosku może być prowadzone dowolnie długo i często ma to miejsce - dodaje Stowarzyszenie.

- W kontekście powtarzających się odmownych decyzji ministra sprawiedliwości, sytuacja taka stanowi zagrożenie dla sędziowskiej niezawisłości - uważa Iustitia. - Znaczny i niczym nieusprawiedliwiony wpływ ministra na osobę i czynności sędziego, poprzez podejmowanie w całkowicie dowolny sposób decyzji, powoduje naruszenie konstytucyjnej zasady równowagi władz sądowniczej i wykonawczej oraz ich wzajemnej niezależności - dodaje.

W podobnych wypadkach, wymienionych w art. 75 § 2 pkt 1 i 2 u.s.p., tj. przeniesienia sędziego przez ministra sprawiedliwości bez jego zgody wskutek zniesienia stanowiska, sądu lub wydziału zamiejscowego, przeniesienia siedziby sądu bądź niedopuszczalności zajmowania stanowiska w danym sądzie wskutek zawarcia między sędziami związku małżeńskiego albo powstania powinowactwa, zgodnie z art. 75 § 4 u.s.p. przenoszonemu sędziemu przysługuje odwołanie do Sądu Najwyższego.

W związku z powyższym Stowarzyszenie Sędziów Polskich powołało się także na stanowisko Krajowej Rady Sądownictwa z 21 lipca 2011 r., w którym Rada uznała, iż konieczne jest wprowadzenie do art. 75 u.s.p. możliwości złożenia przez sędziego odwołania od odmawiającej przeniesienia na inne miejsce służbowe decyzji ministra sprawiedliwości do Sądu Najwyższego lub KRS, bądź też umożliwienie Radzie udziału w procedurze przenoszenia na innych zasadach.

Jak zauważyła Iustitia, pomimo tak wyraźnego stanowiska, resort sprawiedliwości nie podjął żadnych działań legislacyjnych zmierzających do zmiany obecnego stanu prawnego. Co więcej, neguje on konieczność zmian legislacyjnych stwierdzając w odpowiedzi z 20 marca 2012 r. na interpelację poselską nr 2030, że instytucja przeniesienia na inne miejsce służbowe na wniosek sędziego nie została wprowadzona do porządku prawnego z uwagi na interes osobisty sędziego, lecz ze względu na potrzebę zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, stworzenia w sądownictwie ładu organizacyjnego oraz zapewnienia ministrowi sprawiedliwości możliwości szybkiej i elastycznej reakcji na potrzeby kadrowe tych jednostek, przy poszanowaniu konstytucyjnych zasad nieusuwalności i nieprzenaszalności sędziów. - Decyzje ministra sprawiedliwości w przedmiocie przeniesienia na inne miejsce służbowe nie mają charakteru arbitralnej decyzji władzy wykonawczej, ale są poprzedzone analizą potrzeb wynikających z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów i są podyktowane potrzebą racjonalnego wykorzystania kadr sądownictwa powszechnego w ramach środków finansowych przyznanych na ten cel z budżetu państwa - czytamy dalej odpowiedzi na interpelację.

- Żadne przesłanki natury konstytucyjnej ani faktycznej nie przemawiają za potrzebą wprowadzenia w obowiązujących unormowaniach prawnych możliwości zaskarżania decyzji ministra sprawiedliwości w przedmiocie odmowy przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe - argumentował ostatecznie minister.

Zdaniem Iustitii wywody te wskazują na ignorowanie ustawy, gdyż oznaczają, że minister w ogóle nie uznaje prawa sędziów do żądania przeniesienia z ważnych przyczyn osobistych na inne miejsce służbowe, a przenoszenie postrzega tylko jako czynność im narzucaną i zmierzającą do dowolnego gospodarowania etatami sędziowskimi bez uwzględnienia jakichkolwiek warunków osobistych sędziego ani ważnej gwarancji jego niezawisłości, jaką jest zakaz przenoszenia sędziego bez jego zgody. - Decyzja podejmowana w sposób dowolny, bez uzasadnienia i bez możliwości odwołania się osoby zainteresowanej jest decyzją arbitralną bez względu na to, czym kieruje się osoba ją podejmująca - zaznacza Stowarzyszenie.

W związku z powyższym Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia" zwróciło się do:

- Krajowej Rady Sądownictwa - o kontynuowanie wszelkich działań niezbędnych dla zmiany opisanego stanu rzeczy;