Kazimierz Dadak: Donald Trump do paki?

Donald Trump, 45. prezydent USA, to barwna postać. Ojciec, bogaty nowojorski biznesmen, dorobił się fortuny na nieruchomościach. Syn pomnożył bogactwo i wkroczył na jeden z najdroższych i najbardziej konkurencyjnych rynków świata – Manhattan. By w sercu Nowego Jorku odnosić sukcesy, trzeba mieć do tego smykałkę, żelazne nerwy i mało skrupułów. Po podbojach na Manhattanie Trump rozszerzył imperium na pokrewne branże: hotele, kasyna i ekskluzywne kluby z wielkimi polami golfowymi.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

"Zarzuty karne nie są przeszkodą w kandydowaniu na prezydenta USA"

Pytanie, czy akt oskarżenia wobec Donalda Trumpa się obroni. Być może mamy do czynienia z wykroczeniem, a nie przestępstwem. Poza tym większość spraw w USA kończy się ugodami - mówi dr. hab. Jarosław Szczepański z Uniwersytetu Warszawskiego.

To biznes o wysokim stopniu ryzyka, bo wkład własny jest niski, a większość pieniędzy pochodzi z pożyczek. Jeśli się powiedzie, to dzięki efektowi dźwigni zyski są ogromne, ale gwarancji powodzenia nie ma. Droga Trumpa na szczyt wiodła ostrymi zakrętami, jego kasyna dwukrotnie bankrutowały. Wierzyciele ponieśli straty, ale jak sam Trump mówił w jednej z debat przed wyborami w 2016 r., tych ludzi nie ma co żałować, bo to nie byli mili osobnicy. Ten przejaw szczerości i oczywistej bezwzględności Trumpowi nie zaszkodził, bo w USA ponad wszystko ceni się ludzi działających skutecznie, zaś rozważania z dziedziny moralności odgrywają mniejszą rolę.

Jego życie osobiste też obfitowało w „zawirowania”, Melania to jego trzecia żona. Podobno nie stronił od pozamałżeńskich romansów i właśnie jedna z takich przygód – sam zainteresowany twierdzi, że do niczego nie doszło – może spowodować, że ujrzymy go w kajdankach.

Gdy trzecia żona Donalda była w ciąży w 2006 r., w oko słynnemu biznesmenowi miała wpaść znana gwiazdka filmów porno o pseudonimie Stormy Daniels. Sprawa nie miałaby dalszego ciągu, gdyby nie to, że w 2016 r. nieoczekiwanie Trump wygrał prawybory w Partii Republikańskiej i ubiegał się o najwyższy urząd w państwie. Nawinęła się więc znakomita okazja, by przypomnieć się Trumpowi i poprosić go o okrągłą sumkę za milczenie o rzekomym intymnym spotkaniu sprzed dekady. Michael Cohen, osobisty prawnik Donalda i jego człowiek do specjalnych zadań, z własnej kieszeni wypłacił pani Daniels 130 tys. dol. Potem pieniądze mu zwrócono z funduszu wyborczego Trumpa, a nie z własnej kieszeni miliardera, bo fortuny się nie zbija, szastając nimi na prawo i lewo.

Prezydentura kontrowersji

Do prezydentury Trump nie był dobrze przygotowany – nigdy nie pełnił żadnego urzędu z wyboru. Ale zdobył dużą popularność, prowadząc program telewizyjny „Apprentice” (Praktykant). Młodzi adepci biznesu zmagali się z zadanymi problemami, a Trump oceniał ich postępy. Wcześniej czy później, każdy praktykant słyszał donośne i kategoryczne, „you are fired!” (jesteś wylany!). Program tv dobrze odzwierciedlał, w jaki sposób Trump zarządzał swą firmą.

Kłopot w tym, że podobnie usiłował rządzić, ale tu trafiła kosa na kamień: amerykański świat polityki to dziedzina nie mniej konkurencyjna niż rynek nieruchomości na Manhattanie. Jego przeciwnicy szybko przystąpili do szukania ciemnych stron w jego przeszłości i pierwszorzędnym celem ataku stał się imć Cohen. Śledczy przeszukali jego biuro i zarekwirowali komputery, w których były wzmianki o zwrocie 130 tys. Cohen w opałach stał się rozmowny i sprawa wyszła na jaw. Trump został oskarżony o nieprawidłowości w księgowaniu wydatków związanych z kampanią wyborczą.

Sprawa jest w sumie błaha, ale w USA jest grupa wpływowych osób, która po dziś dzień nie może przeboleć, że Trump pokonał Hillary Clinton i rządził krajem przez cztery lata. Co gorsza, on nadal jest niezwykle popularny i nie można wykluczyć, że znów wygra prawybory w Partii Republikańskiej i pokona Joe Bidena w 2024 r. Stąd pokusa, aby wsadzić byłego prezydenta za kratki.

W tym duchu Alvin Bragg, naczelny prokurator na powiat Manhattan, rozpoczął postępowanie, by postawić Trumpa przed sądem za owe księgowe nieprawidłowości z 2016 r. Od stycznia toczy się niejawne postępowanie i ława przysięgłych ma orzec, czy prokurator ma podstawy do rozpoczęcia procesu sądowego. Decyzja miała zapaść 21 marca i kilka dni wcześniej Donald Trump wezwał do wielkich demonstracji, na wypadek gdyby go aresztowano. Do prokuratora Bragga wpłynęły też pisma od wielu ważnych posłów z Partii Republikańskiej. W tych warunkach ława przysięgłych jeszcze nie podjęła decyzji i 25 marca Trump wziął udział w pierwszym wielkim wiecu wyborczym w stanie Teksas.

Z prawnego punktu widzenia działania Alvina Bragga są nowatorskie. W stanie Nowy Jork, gdzie sprawa się toczy, niedociągnięcia sprawozdawczości w kampanii wyborczej są uznawane za wykroczenie i przedawniają się po dwu latach. Poprzednicy Bragga uznali, że sprawa nie jest do wygrania i nie podjęli kroków. Na początku 2020 r. podobnie postąpił Sam Bragg, ale jeden z jego zastępców ostentacyjnie zrezygnował z urzędu i napisał książkę, w której wyrażał zawód bezczynnością pryncypała. W wyniku tej publikacji Bragg poczuł się zobowiązany do nadania sprawie nowego biegu. Aby przedsięwzięcie miało ręce i nogi, prokuratura musiała zmienić kwalifikacje prawne – z wykroczenia przeciw prawu stanowemu zrobiono przestępstwo na podstawie prawa federalnego. Tu mamy do czynienia z oczywistą trudnością, bo na jakiej podstawie prokuratura stanowa działa w sprawie, która jej zdaniem podpada pod jurysdykcję sądów federalnych?

To karkołomne rozumowanie najwidoczniej przekonało przysięgłych, bo zapadła decyzja o postawieniu Trumpa w stan oskarżenia. Jeśli doszłoby do jego aresztowania i procesu sądowego, to prawdopodobieństwo sukcesu nie jest wielkie. Alvin Bragg musi udowodnić, że Stormy Daniels dostała pieniądze, bo chciano chronić dobre imię Donalda, a nie np. oszczędzić kłopotliwej sytuacji jego żonie. Ustalenie motywów sprawy będzie się opierać na zeznaniach świadków oskarżenia, a nimi są tylko Michael Cohen i Stormy Daniels. Pierwszy został skazany na trzy lata więzienia za kłamstwa i z tego powodu też pozbawiony prawa wykonywania zawodu, a druga także nie uchodzi za osobę wiarygodną.