Podział majątku małżonków po ustaniu wspólności majątkowej

W tym celu trzeba przygotować odpowiednie pismo i złożyć do sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków – do sądu spadku. Trzeba tez przygotować się na uiszczenie opłaty. Od wniosku pobiera się opłatę stałą – 1000 zł.

Będzie ona niższa jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału. Wtedy wynosi jedynie 300 zł. Tak wynika z art. 38 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.).

Kiedy ustaje

Przyczyną ustania wspólności majątkowej może być intercyza (czyli umowa o majątkowej rozdzielności), rozwód, separacja oraz orzeczenie sądu ustanawiające rozdzielność – wydane w trakcie małżeństwa na żądanie jednego z małżonków albo wierzyciela. Wspólność majątkowa ustaje także wskutek śmierci małżonka a także ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (częściowego lub całkowitego) oraz ogłoszenia upadłości jednego z nich.

1000 zł trzeba zapłacić w sądzie od wniosku o podział majątku wspólnego.

Co się należy

Dobra materialne uzyskane w czasie trwania wspólności majątkowej przez oboje małżonków (albo przez jedno z nich) stanowią ich wspólny dorobek i to on będzie dzielony pomiędzy męża i żonę (zasadniczo na pół, choć od reguły tej są odstępstwa i można ustalić nierówne udziały małżonków w majątku wspólnym >patrz ramka.

Przykład

Mąż, kupił w trakcie trwania małżeństwa i ustawowej wspólności 100-metrowe mieszkanie na Powiślu. Żona w tym czasie nie pracowała, zajmowała się małymi dziećmi. Nawet jeśli tylko mąż wpisany jest jako właściciel mieszkania i tak należy ono do majątku wspólnego małżonków.

Podziałowi nie podlega natomiast majątek odrębny (czyli ten, który mąż lub żona nabyli jeszcze przed ślubem). Nie ma w tym przypadku czego dzielić skoro dane dobra od początku należały tylko do jednego małżonka.

Przy podziale obowiązuje zasada, że udziały męża i żony w majątku wspólnym są równe (chyba że co innego było ustalone w intercyzie). Wartość tego, co przypadnie każdemu z małżonków powinna być taka sama bez względu na stopień przyczynienia się do powstania dorobku (np. w sytuacji, gdy przez część małżeństwa pracował tylko mąż i tylko on zarabiał a żona zajmowała się wychowywaniem ich wspólnych dzieci).

Sąd powinien ustalić wartość wspólnego majątku dorobkowego (uwzględnia przy tym ewentualne obciążenia).

Gdy dochodzi do podziału majątku wspólnego, małżonkowie obowiązani są też do zwrotu sobie nawzajem nakładów z majątku wspólnego na majątki osobiste. Będzie tak np. wtedy, gdy z majątku wspólnego spłacany był kredyt zaciągnięty przez żonę jeszcze przed ślubem na kupno mieszkania należącego do jej majątku odrębnego.