Radca prawny: Inflacja rodzi pozwy o wyższe alimenty

Prawnicy zauważają wzmożone składanie pozwów o podwyższenie alimentów z powodu wzrostu kosztów utrzymania. Czy wyroki alimentacyjne nie uwzględniają takich zmian i trzeba występować do sądu?

Wzrost liczby takich spraw jest widoczny. Zwiększenie się kosztów utrzymania dzieci, w tym wydatków na wyżywienie, leczenie, szkołę oraz zajęcia dodatkowe powoduje, że wcześniej zasądzone alimenty mogą być niewystarczające. Jeżeli strony nie są w stanie porozumieć się co do podwyższenia alimentów, konieczne jest założenie nowej sprawy sądowej. Mimo utrzymującej się wysokiej inflacji sądy nie stosują tzw. klauzul waloryzacyjnych.

Jak mogłaby ona działać ?

Taka klauzula zawarta w wyroku mogłaby zakładać automatyczne podwyższenie alimentów w kolejnych latach według określonej stopy procentowej, czy też konkretnego wskaźnika inflacyjnego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego z czasów transformacji ustrojowej i związanej z nią inflacji dopuszczono możliwość ustalenia alimentów, pod pewnymi warunkami, przez określenie ich wysokości w ułamkowej części wynagrodzenia zobowiązanego do ich płacenia. Coraz częściej ze środowiska sędziowskiego słychać głosy, że to pozwala na stosowanie klauzul waloryzacyjnych w wyrokach alimentacyjnych.

Czytaj więcej

Prawo rodzinne

Sąd Najwyższy o alimentach: dziecko utrzymuje ojciec, matka na nie płaci

Jak długo dziecko jest de facto na utrzymaniu jednego z rodziców, tak długo drugi z nich nie jest zwolniony z obowiązku alimentacyjnego - to sedno orzeczenia Sądu Najwyższego zapadłego w transgranicznym sporze o władzę rodzicielską. Ma też znaczenie dla podobnych sporów krajowych.

To czego jeszcze brakuje aby z tej możliwości korzystać?

Kwestia ta powinna zostać wprost uregulowana ustawą lub przesądzona przez SN. Klauzule waloryzacyjne częściej pojawiają się w umowach alimentacyjnych, które są najlepszą alternatywą dla długotrwałego postępowania sądowego, lecz wymagają zgody zobowiązanego.

Na razie jest jak jest. Co należy wykazać, do czego przekonać sąd, aby mieć realną szansę na podwyżkę, korektę poprzedniego wyroku?

Prawo przewiduje, że trzeba wykazać „zmianę stosunków”, czyli zmianę okoliczności po wydaniu wyroku, w którym zasądzono alimenty. Taką zmianą może być w szczególności zwiększenie się kosztów utrzymania dziecka lub zarobków rodzica zobowiązanego do jego alimentacji. Samo powołanie się na inflację na ogół nie będzie wystarczające. Przede wszystkim trzeba przedstawić dokumenty świadczące o tym, że więcej wydaje się na dziecko (np. rachunki za zajęcia dodatkowe, leczenie), a w trakcie rozprawy wyczerpująco wyjaśnić, jakie dokładnie koszty wzrosły i o ile. W sytuacjach typowych sądy wymagają odczekania co najmniej roku od wydania wyroku, który chcemy zmienić. To pozwala na stwierdzenie, że zmiana ma charakter trwały, a nie tylko chwilowy.

Czytaj więcej

Prawo rodzinne

Jak dochodzić alimentów i od czego zależy ich wysokość

Rodzice zobowiązani są do zaspokajania potrzeb dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Alimentów można dochodzić albo w takcie postępowania rozwodowego albo w drodze oddzielnego powództwa wytoczonego przed Sądem Rejonowym.

Na jaką obronę pozwanego przeciw podwyżce, trzeba być przygotowanym?

Strona zobowiązana na ogół będzie wskazywać, że na skutek inflacji wzrosły też jej koszty utrzymania, w tym np. raty kredytu, i nie stać jej na płacenie wyższych alimentów, nawet w razie nieznacznej podwyżki. Może zdarzyć się, że podniesie, że od ostatniego wyroku więcej zajmuje się dzieckiem i w czasie kontaktów ponosi więcej wydatków. Czasami pozwany, broniąc się, wystąpi z pozwem wzajemnym o obniżenie alimentów, co skomplikuje i wydłuży postępowanie.

Czy to trudne sprawy, potrzeba do nich prawnika?

Są to sprawy specyficzne, które wymagają profesjonalnej pomocy. Dowodzenie nie polega tylko na wykazywaniu, ile alimentów potrzeba na dziecko, lecz podkreślaniu, jak zmieniły się okoliczności od ostatniego wyroku alimentacyjnego. Często żądający podwyższenia alimentów nie wie, czy i o ile zwiększyły się zarobki pozwanego. W celu ich ustalenia trzeba złożyć odpowiednie wnioski dowodowe. Sprawa taka może trwać rok, lub kilka lat, kluczowe znacznie ma więc zapewnienie choćby wstępnej podwyżki alimentów na czas trwania sprawy. W tym celu na odpowiednim etapie należy złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów w wyższej wysokości i przekonać do niego sąd. Nie jest to zadanie łatwe.

Czytaj więcej

Prawo rodzinne

Alimenty z funduszu. Nowe kryterium dochodowe

Od 1 października 2023 roku więcej osób może ubiegać się o wypłatę świadczenia z tzw. funduszu alimentacyjnego, gdyż wzrosło kryterium dochodowe.

A czy sprawa o podwyżkę nie jest łatwiejsza niż pierwsza o alimenty?

Na ogół jest trudniejsza. Zakłada bowiem zmianę wyroku, który według sądu był prawidłowy. Wymaga koncentracji na zmianie okoliczności po ostatnim wyroku, a nie krytykowaniu tego wyroku. W tym celu konieczna jest właściwa selekcja argumentów oraz dowodów.

Ile kosztuje pełnomocnik i w ogóle taki proces w przeciętnej sprawie?

Uprawniony do alimentów jest zwolniony od opłat sądowych. Rynkowe koszty adwokata lub radcy z wyboru zależą od stopnia trudności sprawy, przewidywanego czasu jej trwania i wysokości alimentów. Mogą wynosić od 3 tys. do nawet 10 tys. zł. przy najbardziej skomplikowanych sprawach. Dobre przygotowanie takiej sprawy wymaga dużej ilości pracy z klientem, w tym pomocy w zgromadzeniu odpowiednich dokumentów, a następnie właściwego opisania ich sądowi.

To nierzadko więcej niż roczne alimenty. Czy sąd zwróci wydatek powódce czy powodowi?

W razie wygrania sprawy sąd może zwrócić wydatki na pełnomocnika według stawek z taksy adwokackiej (radcowskiej), ale w niektórych przypadkach będzie to tylko część kosztów. Sąd może też uznać, w szczególności gdy wygrana była częściowa, że obie strony nie powinny sobie zwracać żadnych kosztów.

Wielu dłużników alimentacyjnych nie grzeszy jednak większym groszem, za to ma doświadczenie jak się przed komornikiem bronić. Czy prawnicy radzą rozpoznanie szans ściągnięcia alimentów przed złożeniem pozwu?