SN zajmie się trudnym rozliczeniem majątku byłych małżonków

SN pyta szerszy skład, czy wydatki byłego małżonka z majątku wspólnego na jego nieusprawiedliwione potrzeby sąd ma rozliczać tylko na wniosek drugiego małżonka czy także bez wniosku.

Publikacja: 16.03.2023 03:00

SN zajmie się trudnym rozliczeniem majątku byłych małżonków

Foto: Adobe Stock

Niezależnie od tego, jak odpowie szerszy skład Sądu Najwyższego, rada dla byłych małżonków jest taka, aby zgłaszali sądowi swoje roszczenia o rozliczenie tego rodzaju wydatków byłego małżonka.

Pytanie to, na które nie ma jednoznacznej odpowiedzi w orzecznictwie, jest tym bardziej ważnie, że chodzi często o znaczny wspólny majątek, byli małżonkowi w różnym zakresie z niego korzystają, a do podziału dochodzi zwykle po jakimś czasie po rozwodzie.

Kwestia ta wynikła w sprawie o podział majątku między byłymi małżonkami. Na etapie rozpatrywania skargi kasacyjnej mężczyzny od orzeczenia Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej SN powziął wątpliwości, jakie zasady należy w takiej sprawie stosować, gdyż nie zgłoszono wniosku o uwzględnienie w rozliczeniu (podziale) wydatków byłego małżonka.

Czytaj więcej

Rozwód: co z bronią palną, kijami do golfa, quadem czy łodzią

Sąd Najwyższy w składzie sędziowie Paweł Grzegorczyk, Grzegorz Misiurek i Karol Weitz wskazał w uzasadnieniu pytania, że rozstrzyganie w postępowaniu działowym (a o takim tu mowa) o konsekwencjach nieusprawiedliwionego rozporządzenia (roztrwonienia) przez jednego z małżonków składnikami majątku wspólnego budzi od dawna wątpliwości w orzecznictwie i nauce prawa. Tam prezentowane jest stanowisko, że roszczenia na tym tle mają w zasadzie charakter odszkodowawczy, a ich podstawę prawną stanowi art. 415 kodeksu cywilnego. A przypomnijmy, że jednym z warunków domagania się na tej podstawie odszkodowania jest wykazanie sprawcy szkody winy, choćby niedbalstwa.

Przeważa jednak inny pogląd, że do tych rozliczeń należy stosować przez analogię art. 45 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który nakazuje każdemu z małżonków zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty (z wyjątkiem wydatków koniecznych dla utrzymania przedmiotów majątku przynoszących dochód).

W obecnym stanie prawnym, uwzględniając charakter spraw o podział majątku wspólnego i naturę tych roszczeń, nie ma podstaw do działania przez sąd w tej materii z urzędu – wskazuje skład pytający SN. Tym bardziej że na tle podobnie brzmiącego art. 618 § 1 kodeksu postępowania cywilnego (stosowanego przy zniesieniu współwłasności) utrwaliło się stanowisko, że rozstrzyganie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli wynikających z posiadania rzeczy wymaga wystąpienia przez uczestnika z odpowiednim żądaniem.

Dlatego SN uznał za właściwe rozstrzygnięcie tej kwestii w powiększonym składzie.

Sygn. akt: II CSKP 569/22

Niezależnie od tego, jak odpowie szerszy skład Sądu Najwyższego, rada dla byłych małżonków jest taka, aby zgłaszali sądowi swoje roszczenia o rozliczenie tego rodzaju wydatków byłego małżonka.

Pytanie to, na które nie ma jednoznacznej odpowiedzi w orzecznictwie, jest tym bardziej ważnie, że chodzi często o znaczny wspólny majątek, byli małżonkowi w różnym zakresie z niego korzystają, a do podziału dochodzi zwykle po jakimś czasie po rozwodzie.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów