Forum Ekonomiczne

„Rzeczpospolita” na Forum Ekonomicznym w Karpaczu 2025

Reklama

Jakie prognozy dla gospodarek regionu

Gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej szybko gonią Zachód. Zwłaszcza w ostatnich latach nie jest to jednak droga usłana różami. Po pandemii i ataku Rosji na Ukrainę, pojawiają się kolejne przeszkody związane m.in. z geopolityką.

Publikacja: 03.09.2025 04:00

Prezentacja raportu Szkoły Głównej Handlowej i Forum Ekonomicznego tradycyjnie otworzyła wydarzenie

Prezentacja raportu Szkoły Głównej Handlowej i Forum Ekonomicznego tradycyjnie otworzyła wydarzenie w Karpaczu. Forum potrwa do czwartku

Foto: maciej zygmunt

Ruszyło XXXIV Forum Ekonomiczne w Karpaczu. Obrady otworzyła prezentacja VIII edycji raportu Szkoły Głównej Handlowej i Forum Ekonomicznego. Pracowało nad nią ponad 60 ekspertów.

– Raport składa się z 11 opracowań, w których poddano analizie sytuację społeczno-gospodarczą w Europie Środkowo-Wschodniej. Eksperci SGH zbadali i opisali region pod kątem nowych międzynarodowych relacji gospodarczych, wpływu transformacji energetycznej na wzrost gospodarczy poszczególnych krajów, klimatu inwestycyjnego i koniunktury gospodarczej, wyzwań polityki fiskalnej w dobie konfliktów zbrojnych, polityki w obszarze ochrony zdrowia, a także rozwoju i wzrostu gospodarczego w patchworkowym modelu kapitalizmu w najbliższej dekadzie – piszą we wstępie do raportu Piotr Wachowiak, rektor SGH, prof. uczelni, oraz Zygmunt Berdychowski, przewodniczący rady programowej Forum Ekonomicznego.

Eksperci SGH wykazali, że wzrost gospodarczy w 11 krajach regionu w latach 2004–2024 był średnio niemal trzy razy szybszy niż w „starej” Unii. Okazał się przy tym najbardziej odporny na szoki pandemii i wojny w Ukrainie. Najszybszy wzrost spośród 11 krajów regionu osiągnęła Polska. Średnia roczna stopa wzrostu PKB w cenach stałych sięgnęła u nas 3,8 proc.

Po 21 latach członkostwa w UE kraje Europy Środkowo-Wschodniej nadrobiły ponad 31 pkt proc. w stosunku do średniego poziomu PKB per capita krajów „rdzenia” Unii (UE-15). Najszybciej proces ten przebiegał w latach 2004–2024 w Rumunii (45 pkt proc.) i Litwie (40 pp.), a następnie w Bułgarii (33 pp.) i Polsce (30,5 pp.), najwolniej zaś (poniżej 20 pp.) w Słowenii, Czechach i na Węgrzech.

Autorzy raportu pokazali też prognozy gospodarcze do 2035 r. w kilku wariantach. W scenariuszu pozytywnym za dekadę PKB per capita w krajach regionu przekroczy o 2 proc. poziom dochodu na mieszkańca Europy Zachodniej (UE-15). Polska w tym scenariuszu w 2035 r. zamknie historyczną lukę dochodową w stosunku do Zachodu i osiągnie PKB per capita na poziomie średniej dla UE-15. W scenariuszu bazowym tylko Litwa zdystansuje w kolejnej dekadzie grupę UE-15 pod względem rozwoju gospodarczego. W Polsce dystans rozwojowy do UE-15 ma się tu zmniejszyć o ok. 15 pp., ale w 2035 r. będzie on nadal spory i przekroczy 10 proc. W scenariuszu ostrzegawczym 11 krajów regionu doświadczy natomiast odwrócenia się dotychczasowych tendencji i w 2035 r. ich luka dochodowa będzie średnio o 1 pp. większa niż w 2024 r. Oddalenia dochodowego nie doświadczą jedynie Polska, Litwa i Słowacja.

Reklama
Reklama

Ważną częścią raportu jest rozdział poświęcony koniunkturze gospodarczej w Europie Środkowo-Wschodniej. Czytamy tu, że krajom regionu udało się odbudować poziom konsumpcji po pandemii średnio w ciągu 7,7 kwartału. Najszybciej zrobiła to Polska, już po zaledwie pięciu kwartałach. W 2024 r. sytuacja gospodarcza w krajach regionu była jednak dość zróżnicowana.

Większość gospodarek kontynuowała tendencję wzrostową, która pojawiła się na początku 2023 r. po wygaśnięciu szoku wywołanego napaścią Rosji na Ukrainę i konsekwencjach dla handlu międzynarodowego, spowodowanych nałożeniem na Rosję i Białoruś sankcji gospodarczych m.in. przez UE i USA. W niektórych krajach (Chorwacji, Łotwie, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii i Węgrzech) ożywienie z 2023 r. ustało jednak wraz z nadejściem 2024 r. i zawiązała się lub nawet ugruntowała faza spadkowa w cyklu koniunkturalnym.

Eksperci SGH zauważają, że w niemal wszystkich krajach regionu konsumpcja gospodarstw domowych podążała w zeszłym roku ścieżką wzrostu, w ślad za wzrostem ich dochodów i spadkiem inflacji. W IV kw. w większości krajów odnotowano jednak oznaki odwrócenia się tendencji wzrostowej. Zdaniem autorów raportu ich źródłem było bez wątpienia pogorszenie się nastrojów gospodarstw domowych spowodowane najprawdopodobniej przez niejasne perspektywy gospodarcze, w znacznej mierze determinowane wydarzeniami w otoczeniu politycznym i niepewność co do reakcji na nie ze strony polityki gospodarczej.

W szczególności chodzi o strategię geopolityczną przyjętą przez nową administrację USA, która niesie za sobą daleko idące skutki dla świata. – Konflikt handlowy wywołany przez Donalda Trumpa, a w jeszcze większym stopniu niepewność co do kierunku jego polityki handlowej i militarnej, zareagowania na nią przez światowych liderów gospodarczych oraz wpływu tych czynników na handel międzynarodowy, strategie produkcyjne korporacji transnarodowych i alokację kapitału były i są poważnym obciążeniem dla gospodarki światowej – czytamy w raporcie.

W innym rozdziale raportu eksperci SGH opisali badania wyzwań polityki fiskalnej dla państw Europy Środkowo-Wschodniej w dobie konfliktów zbrojnych. Z zestawienia wydatków na obronność wynika, że w większości państw regionu stanowiły one w 2023 r. 2,5–7,2 proc. całkowitych wydatków publicznych. W krajach bałtyckich ich udział był najwyższy – średnio ok. 6,8 proc. PKB. W Polsce wydatki te były nieco wyższe (4,4 proc. PKB) niż średnia dla krajów regionu (4,3 proc. PKB).

Czytaj więcej

Forecasts for the Region's Economies

Ruszyło XXXIV Forum Ekonomiczne w Karpaczu. Obrady otworzyła prezentacja VIII edycji raportu Szkoły Głównej Handlowej i Forum Ekonomicznego. Pracowało nad nią ponad 60 ekspertów.

– Raport składa się z 11 opracowań, w których poddano analizie sytuację społeczno-gospodarczą w Europie Środkowo-Wschodniej. Eksperci SGH zbadali i opisali region pod kątem nowych międzynarodowych relacji gospodarczych, wpływu transformacji energetycznej na wzrost gospodarczy poszczególnych krajów, klimatu inwestycyjnego i koniunktury gospodarczej, wyzwań polityki fiskalnej w dobie konfliktów zbrojnych, polityki w obszarze ochrony zdrowia, a także rozwoju i wzrostu gospodarczego w patchworkowym modelu kapitalizmu w najbliższej dekadzie – piszą we wstępie do raportu Piotr Wachowiak, rektor SGH, prof. uczelni, oraz Zygmunt Berdychowski, przewodniczący rady programowej Forum Ekonomicznego.

Pozostało jeszcze 85% artykułu
Reklama
Forum Ekonomiczne
Polityka i biznes – nowe otwarcie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao uczy cyberodporności
Forum Ekonomiczne
Innowacyjne leki bliżej pacjentów
Forum Ekonomiczne
Przygotowania do systemu kaucyjnego są na ostatniej prostej
Discussion
Operating with Patients in Mind
Materiał Promocyjny
Stacje ładowania dla ciężarówek pilnie potrzebne
Economy
Small Businesses as Innovation Leaders: A Fresh Look at Digitalisation
Materiał Promocyjny
Nowy Ursus to wyjątkowy projekt mieszkaniowy w historii Ronsona
Reklama
Reklama