Prawo karne: Sądy ekspresowe powinny być surowsze dla chuliganów

Rz: Nigdy nie należał pan do zagorzałych zwolenników ekspresowych sądów. Tymczasem ostatnie dni pokazały, że dzięki nim udało się w szybkim tempie skazać dziesiątki pseudokibiców biorących udział w zamieszkach. Może jednak nie jest tak źle?

Andrzej Zoll profesor, przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej:

Mieliśmy rzeczywiście nadzwyczajną sytuację. I właśnie nadzwyczajność sytuacji sprawiła, że tryb przyspieszony udało się wdrożyć. W takich chwilach prawo i procedury muszą się dostosować. Na fali powodzenia nie można jednak zapominać o gwarancjach, jakie musi nieść ze sobą stosowanie wyjątkowych trybów, o gwarancji do obrony itd. Sądy nie mogą nadużywać ekspresowego tempa do spraw budzących jakiekolwiek, nawet najmniejsze wątpliwości. I wierzę, że tak się dzieje.

Skoro jednak po kilku latach udało się wydać ekspresowe wyroki na kilkudziesięciu pseudokibiców, to może tryb przyspieszony powinien pozostać w naszej procedurze?

Stawiałbym jednak na zwykły proces. Tryb przyspieszony jako szczególny może nawet pozostawiłbym w procedurze, ale inną ustawą zawiesiłbym jego działanie. To dałoby szansę korzystania z niego w sytuacjach rzeczywiście nadzwyczajnych. Kiedy będzie na to zgoda. Zakończenie prostej dowodowo sprawy w ciągu kilku dni nie powinno być odbierane jako sukces wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania, tylko jako norma w sytuacji sprawnie działającego wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania.

Przemawia przez pana przekonanie, że polskie sądy potrafią sprawnie orzekać? Przecież to mit.

Problem rzeczywiście istnieje i polega na złej organizacji pracy. Głównie dotyczy policji i prokuratury. Postępowanie przyspieszone trwa zdecydowanie zbyt długo. To na tym etapie trzeba szukać przyczyn długotrwałości i pracować nad usprawnianiem procedur.

A same kary orzekane w ostatnich dniach przez polskie sądy na chuliganów uznaje pan za współmierne do czynów, jakich się dopuścili?

Nie będę oceniał pojedynczych wyroków, ale patrząc na większość, uważam, że nie są dotkliwe dla chuliganów. Należy szybko ograniczyć możliwość zawieszania kar na masową skalę. Sankcja musi być dotkliwa dla sprawcy. Postawiłbym na karę ograniczenia wolności, ale mocno zmodyfikowaną, realną. Połączyłbym ją z obowiązkiem świadczenia prac na cele społeczne.

Tuż po tym, gdy pierwsze wyroki na chuliganów przedstawiono w mediach, politycy rozpoczęli dyskusję o surowości kar. Domagali się zaostrzenia przepisów. Czy kary za chuligańskie wybryki trzeba zaostrzyć?

Absolutnie kar zaostrzać nie trzeba. Jeśli do wybryków pseudokibiców dołożymy chuligański charakter czynu, to kary i tak są surowe. To sądy nie korzystają w pełni z możliwości, jaki daje im kodeks karny.