Koniec automatycznego dożywotniego zakazu dla kierowców za jazdę po alkoholu

Przepis kodeksu karnego, który nakazuje sądom w przypadku recydywy orzekać z automatu dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów, jest niezgodny z ustawą zasadniczą – uznał Trybunał Konstytucyjny.

Publikacja: 04.06.2024 19:37

Trybunał Konstytucyjny ogłosił bardzo ważne dla kierowców orzeczenie dotyczące dożywotniego zakazu p

Trybunał Konstytucyjny ogłosił bardzo ważne dla kierowców orzeczenie dotyczące dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych za jazdę po alkoholu, orzekanego obligatoryjnie przez sądy

Foto: Fotorzepa, Bartosz Jankowski

4 czerwca 2024 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił bardzo ważne dla kierowców orzeczenie dotyczące dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, orzekanego obligatoryjnie przez sądy.

 Automatyczny dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów. Co orzekł Trybunał

Art. 42 § 3 kodeksu karnego, w zakresie, w jakim obliguje sąd do orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w przypadku złapania kierowcy na jeździe po alkoholu – nawet w recydywie – jest niezgodny z konstytucją – uznał we wtorek TK. Wypowiadał się w sprawie skargi konstytucyjnej mężczyzny, który został złapany na jeździe po pijanemu. Wcześniej był już skazany prawomocnymi wyrokami sądu rejonowego za jazdę po pijanemu.

W przypadku ostatniego zatrzymania sąd rejonowy uznał skarżącego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu kwalifikowanego jako występek z art. 178a § 1 i 4 k.k. i skazał go na podstawie tego przepisu na karę pozbawienia wolności. Ponadto orzekł wobec niego środek karny w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Od wyroku wniesiono apelację, która trafiła do sądu okręgowego. Ten ostatni zmienił zaskarżony wyrok – uchylił karę więzienia dla kierowcy, ale utrzymał w mocy dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Stąd też skarga. Kierowca wskazywał, że przepis, który nakazuje sądom przyjęcie jedynego możliwego rozwiązania, narusza zasadę trójpodziału władzy.

– Zobowiązanie sądu do orzeczenia dożywotniego środka karnego pozbawia go możliwości podjęcia swobodnej decyzji – podkreślał skarżący. We wtorek Trybunał Konstytucyjny przyznał mu rację.

Czytaj więcej

Jak często policja stosuje przepisy o konfiskacie aut? Są nowe statystyki

Jaka sankcja w razie ponownego złapania kierowcy na prowadzeniu auta po pijanemu

W ocenie TK swoboda wymiaru środka karnego przez sąd orzekający została w art. 42 § 3 k.k. w bardzo znaczącym stopniu ograniczona przez ustawodawcę, który z góry określił, jaka sankcja ma zostać wymierzona w razie ponownego złapania kierowcy na prowadzeniu auta po pijanemu.

Co więcej, jak zauważa Trybunał, ustawodawca sprowadził do wspólnego mianownika sprawców przestępstw o poważnych skutkach (kolizja drogowa, wypadek itd.) oraz przestępstwa polegającego jedynie na prowadzeniu auta po pijanemu (czyli bez większych i poważniejszych skutków).

Tym samym, jak uznał Trybunał Konstytucyjny, uniemożliwiono sądowi dostosowanie kary do konkretnie naruszonego dobra oraz do następstw popełnionego czynu, nie zważając, że sąd ma prawo do swobodnej oceny i wyrokowania.

– Uważam, że to bardzo dobry wyrok – mówi „Rzeczpospolitej” prof. Ryszard Stefański, karnista. Przyznaje jednak, że gdyby to on skarżył omawiany przepis, to zarzucałby mu raczej naruszenie zasady proporcjonalności kary do popełnionego czynu, a nie ograniczenie swobody sędziowskiej oceny.

– Zawsze uważałem, że należy bardzo ostrożnie oceniać zasadność wprowadzania do kodeksu karnego wszelkich zasad obligatoryjności niektórych rozstrzygnięć – dodaje prof. Stefański. I jakkolwiek potwierdza, że sama jazda po pijanemu jest czynem nagannym i wartym napiętnowania, to pozbawienie dożywotnio uprawnień do prowadzenia wszelkich pojazdów np. dla kierowcy zawodowego może oznaczać zawodową śmierć dla niego i całej rodziny. Tym bardziej że dzieje się to niemal z automatu, a odstępstwem może być jedynie szczególny przypadek, który jest pojęciem bardzo niedookreślonym.

– Przypomnę, że zasada obligatoryjnego dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dotyczy skazywanego po raz kolejny, a wiec także i po raz drugi – zauważa prof. Stefański. Jego zdaniem to zbyt surowa kara. – To sąd, znając okoliczności konkretnej sprawy, wie najlepiej, kiedy wymierzyć taką sankcję, a kiedy nie – wyjaśnia.

Czytaj więcej

Zabierać auta pijanym kierowcom? "Nie ma uzasadnienia"

Trybunał orzekał w składzie: Krystyna Pawłowicz – przewodniczący, Justyn Piskorski – sprawozdawca, Zbigniew Jędrzejewski, Michał Warciński oraz Andrzej Zielonacki.

Sygnatura akt: SK 22/21

4 czerwca 2024 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił bardzo ważne dla kierowców orzeczenie dotyczące dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, orzekanego obligatoryjnie przez sądy.

 Automatyczny dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów. Co orzekł Trybunał

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?