Od trzech lat spada liczba drobnych przestępstw kryminalnych – wynika z policyjnych statystyk. Z drugiej jednak strony rośnie liczba tych najpoważniejszych i najtrudniejszych do rozpracowania, czyli gospodarczych. Potwierdzają to dane z Komisji Nadzoru Finansowego. Ta w 2013 r. złożyła do prokuratury 78 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na rynku finansowym; rok później było ich blisko 90. To o 1/3 więcej niż w latach poprzednich. Podobnie jest w całej UE. Nic więc dziwnego, że polski kodeks karny reaguje na to, co się dzieje na przestępczym rynku. I dostosowuje przepisy do unijnych rozwiązań.
Zmiany właśnie wchodzą w życie, generalnie zaostrzenie odpowiedzialności oraz kar za pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu.
Nie warto pomagać przestępcom
Pranie pieniędzy to nic innego jak wprowadzanie do obrotu gospodarczego wartości majątkowych będących korzyścią z czynu zabronionego. Chodzi o nadanie im pozorów legalnego pochodzenia. Proceder jest ściśle związany z działalnością przestępczą.
– Rozwój technologii daje coraz więcej sposobów dokonywania oszustw. Na przykład prania pieniędzy dziś można dokonywać z użyciem bitcoinów. A z rozpracowywaniem takich spraw polscy policjanci i prokuratorzy nie zawsze sobie radzą – mówi „Rzeczpospolitej" Jędrzej Wójcik, karnista, autor badań przestępczości finansowej. – Szczególnie kiedy służy do tego „dziurawe prawo".
Teraz ma się to zmienić. I tak, do ośmiu lat więzienia grozi wszystkim, którzy wspomogą przestępców w ukrywaniu nielegalnie zdobytych majątków, środków płatniczych, papierów wartościowych czy nieruchomości. Chodzi m.in. o przyjmowanie, posiadanie, używanie, pomoc w przenoszeniu ich własności, co może udaremnić ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku.
Kary za hazard
Ustawa zmienia też kodeks karny skarbowy w części dotyczącej udziału w grach hazardowych. Dotychczasowe zapisy stanowią, że za udział w Polsce w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym grozi: grzywna do 720 stawek; do trzech lat więzienia lub obie kary łącznie. Udział w krajowych grach hazardowych organizowanych wbrew przepisom ustawy zagrożony jest grzywną do 120 stawek. Stąd zmiany. Teraz za udział w nielegalnych grach hazardowych – czy to polskich, czy zagranicznych – grozi kara do 120 stawek grzywny.
Skuteczne zawiadomienie
To już IV edycja kongresu dla liderów świata finansów
Kolejna zmiana (tym razem w procedurze karnej) objęła przepis o formalnościach potwierdzenia zawiadomienia o przestępstwie. Chodzi o wdrożenie do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2012 r. (ustanowiły one podstawowe działania w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw). Część przepisów pojawiła się już w ustawie o ochronie pokrzywdzonego i świadka. Nie wszystkie jednak. Stąd też dopisano w noweli, że na wniosek pokrzywdzonego, który składa ustne zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, policjant wydaje mu kopię zawiadomienia. O prawie do otrzymania takiej kopii musi wcześniej pouczyć zawiadamiającego.
Interesy ponad granicami
I ostatnia zmiana. Ta dotyczy ustawy o odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych. Chodzi o dopisanie w niej, że państwa członkowskie Unii Europejskiej zapewniają odpowiedzialność zarówno osób fizycznych, jak i prawnych za zachowania polegające na „umyślnej pomocy osobie nieuprawnionej w zamieszkaniu na terytorium państwa członkowskiego dla korzyści finansowych". Do tej pory odpowiedzialność taka w Polsce była przewidziana wyłącznie wobec osób fizycznych.
podstawa prawna: nowela kodeksu karnego z 9 października 2015 r. (DzU z 12 listopada 2015 r., poz. 1855)
