Nakazy opłaty za izbę wytrzeźwień mogą być nieważe

Latem ubiegłego roku pewien mężczyzna podniósł zarzut przedawnienia, egzekwowanego administracyjnie obowiązku uiszczenia opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień. Dłużnik, powołując się na przepisy prawa cywilnego wskazał, że od czasu jego pobytu w izbie wytrzeźwień upłynął już okres dziesięciu lat, w związku z czym roszczenie wierzyciela dawno się przedawniło. Mężczyzna wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty.

Wystawca nakazu, dyrektor Centrum Profilaktyki Uzależnień, działając w imieniu prezydenta miasta, stwierdził niezasadność zarzutu. Wierzyciel wyjaśnił, że opłata za pobyt w izbie wytrzeźwień stanowi dochód jednostki samorządu terytorialnego, pobierany na podstawie odrębnych ustaw, o jakim mowa w ustawie o finansach publicznych.

Zgodnie z przepisami, do spraw dotyczących tego typu należności stosuje się przepisy Działu III Ordynacji podatkowej, w tym przepisy dotyczące przedawnienia zobowiązań podatkowych. Natomiast okres przedawnienia opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień powinien być liczony od dnia wejścia w życie ustawy o finansach publicznych, a więc od dnia 1 stycznia 2010 roku.

Mężczyzna złożył zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, w którym podtrzymał zarzut przedawnienia obowiązku uiszczenia opłaty za pobyt w ośrodku. W jego ocenie opłata ulega przedawnieniu z upływem pięciu lat od końca roku, w którym stała się wymagalna. Mężczyzna ponownie wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty.

Kolegium z końcem roku utrzymało w mocy postanowienie dyrektora Centrum. W uzasadnieniu przypomniało, że mężczyzna 9 czerwca 2002 roku przebywał w izbie wytrzeźwień. W związku z tym obciążono go opłatą w wysokości stu osiemdziesięciu złotych. Natomiast zgodnie z wnioskiem należność ta została rozłożona na raty. W tytule wykonawczym wpisano sto pięćdziesiąt złotych, jako pozostałą kwotę do zapłaty.

SKO zwróciło uwagę, iż zgodnie z przepisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za doprowadzenie i pobyt w izbie wytrzeźwień pobierane są opłaty, a egzekucja tych należności następuje w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym administracji.

Kolegium dodało, że w zakresie terminu do prowadzenia egzekucji opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień, nie wskazano jednak przedawnienia. Nie ma również podstaw do tego, by przyjąć, że termin przedawnienia tej należności powinien być obliczony zgodnie z przepisami prawa cywilnego. Opłata za pobyt w izbie wytrzeźwień nie jest bowiem świadczeniem o charakterze cywilnym. Jest to danina wynikająca z przepisów materialnego prawa administracyjnego, a więc mająca charakter publiczno-prawny.

Kolegium nie przyznało również racji dyrektorowi Centrum, jakoby w sprawie należało zastosować przepisy działu III Ordynacji podatkowej, w tym przepisy dotyczące przedawnienia zobowiązań podatkowych. Zdaniem SKO stosowanie tych rozwiązań w kontekście ustawy o finansach publicznych, możliwe jest w odniesieniu do opłat za pobyt w izbie wytrzeźwień, jednakże tylko do takich, które powstały po 1 stycznia 2010 roku. Natomiast w odniesieniu do opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień powstałej przed 1 stycznia nie jest możliwe orzekanie o jej przedawnieniu, ponieważ ustawa o wychowaniu w trzeźwości o przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie przewiduje przedawnienia tej opłaty.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który 13 maja 2014 roku uchylił oba postanowienia, dotyczące nakazu zapłaty za pobyt mężczyzny w izbie wytrzeźwień.

WSA uznał, że najważniejszą kwestią wymagającą rozważenia jest kwestia uprawnienia dyrektora Centrum Profilaktyki Uzależnień do wystawiania tytułów wykonawczych oraz wskazywania siebie i wypowiadania się jako wierzyciel.