NIK o bezpieczeństwie pieszych i rowerzystów na polskich drogach

W Polsce od lat poważnym problemem jest bardzo wysokie zagrożenie pieszych oraz rowerzystów, czyli tzw. niechronionych (karoserią, pasami, poduszkami powietrznymi) uczestników ruchu, którzy razem stanowią w ostatnich latach ok. 50% zabitych i 40% rannych w wypadkach drogowych.

Polska jest w Europie krajem najwyższego ryzyka dla tej grupy uczestników ruchu drogowego. Zagrożenie pieszych Polaków utratą życia w wypadku drogowym jest blisko trzy razy wyższe niż w Niemczech, Hiszpanii, Francji czy Wielkiej Brytanii. Tam rocznie ginie ok. 400 pieszych, w Polsce ponad 1100 osób (ok. 1/3 ogółu ofiar śmiertelnych - w 2013 roku na polskich drogach zginęło ogółem 3357 osób, w tym 1140 pieszych).

Najwięcej pieszych ginie na przejściach (232 zabitych) i skrzyżowaniach (182 zabitych). Ponad 9000 pieszych zostaje co roku rannych.

Wypadki z udziałem pieszych stanowią ponad 26 proc. ogółu wypadków. W 2013 roku doszło do 9489 tego rodzaju wypadków. Głównymi przyczynami było nieudzielenie pierwszeństwa pieszemu. Tak zginęły 142 osoby. Nieprawidłowe przejeżdżanie przejść przez kierowców przyniosło śmierć 80 osobom. Pędzący z nadmierną prędkością kierowcy przyczynili się do śmierci 96 osób.

W 2013 roku na polskich drogach zginęło 304 rowerzystów, a 4144 zostało rannych.

Do większości wypadków doszło w terenie zabudowanym (ponad 4000 wypadków z 4723 ogółem). Główną przyczyną było nieprzestrzeganie przez kierowców samochodów pierwszeństwa przejazdu rowerzysty.

Analizy przyczyn wypadków, których ofiarami są niechronieni uczestnicy ruchu drogowego, w szczególności piesi i rowerzyści, wskazują na różne działania, które należy podjąć, aby realnie poprawić bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów. Są to m.in.:

- poprawa infrastruktury drogowej - budowa i modernizacja dróg z uwzględnieniem interesów pieszych i rowerzystów,

- uczynienie przestrzeni miejskiej i pozamiejskiej bardziej bezpieczną dla pieszych i rowerzystów (budowa chodników, zwłaszcza we wsiach i małych miejscowościach przeciętych różnej klasy drogami, budowa kładek, przejść podziemnych, zamkniętych dla ruchu pojazdów placów i deptaków, sygnalizacji świetlnej przy przejściach w miejscach dużego natężenia ruchu),

- wprowadzenie rozwiązań chroniących rowerzystów, czyli m.in. wyodrębnionych ścieżek rowerowych, konstruowanie prawne i infrastrukturalne przestrzeni bezkonfliktowej w trójkącie: rowerzysta - pieszy - kierowcy,

- poprawa świadomości społecznej w tym zakresie, a w przypadku dzieci i młodzieży, możliwie powszechne wychowanie komunikacyjne,

- poprawa egzekwowania w stosunku do pieszych i rowerzystów przepisów ruchu drogowego.

NIK w czasie kontroli sprawdzi, czy działania organów państwa przyczyniają się do poprawy bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów.

W szczególności kontrolerów Izby będzie interesowało:

- czy prowadzone działania edukacyjne i prewencyjne zwiększyły bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów,

- czy infrastruktura drogowa w dostatecznym stopniu zapewnia bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów,

- czy przedsięwzięcia w zakresie kontroli ruchu drogowego realizowane przez Policję, Inspekcja Transportu Drogowego i straże gminne (miejskie) przyczyniły się do zwiększania bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów,