Referendum 15 października. Oto najważniejsze pytania i odpowiedzi

Czy w referendum padną dokładnie takie same pytania, jak te zaprezentowane przez PiS? Jakie skutki ma przedarcie karty? Czy będzie jedna urna? Jak zostać członkiem komisji wyborczej? Wyjaśniamy wątpliwości.

Aktualizacja: 12.09.2023 13:13 Publikacja: 15.08.2023 08:59

Referendum 15 października. Oto najważniejsze pytania i odpowiedzi

Foto: Fotorzepa/ Robert Gardziński

1. Czy pytania, które zaprezentował PiS, będą tymi samymi, które znajdziemy na kartkach podczas referendum?

Pytania zaprezentowane przez PiS niekoniecznie są pytaniami ostatecznymi. Wniosek o zarządzenie referendum zawiera propozycje pytań. To uchwała Sejmu lub postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu referendum ustala dokładną treść pytań referendalnych. Sejm przyjmuje taką uchwałę bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów natomiast prezydent zarządza referendum za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Formalnie wniosek o zarządzenie ogólnokrajowego referendum rząd skierował już do Sejmu. Wcześniej przyjął w trybie obiegowym uchwałę w tej sprawie.

Czytaj więcej

PiS zmienił treść pytań w referendum. Wniosek złożony w Sejmie

2. Czy frekwencja w referendum ma znaczenie? A jeśli tak to jakie?

Frekwencja w referendum wpływa na to czy referendum będzie wiążące czy nie. Jak wynika z artykułu 66 ustawy o referendum ogólnokrajowym wynik referendum jest wiążący jeżeli wzięła w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Frekwencja ustalana jest przez komisje obwodowe nie na podstawie ważnie oddanych głosów ale na podstawie ważnych kart wyjętych z urny - oznacza to więc, że jeżeli ktoś nie chce zaliczać się do frekwencji musi odmówić przyjęcia karty lub przedrzeć kartę całkowicie przed wrzuceniem jej do urny. Rozstrzygnięcie w referendum następuje jeżeli w odpowiedzi na postawione pytanie oddano większość ważnych głosów pozytywnych lub negatywnych lub na jeden z zaproponowanych wariantów rozwiązań w sprawie poddanej pod referendum oddano najwięcej ważnych głosów.

Czytaj więcej

Jak ma postąpić wyborca, który nie chce wziąć udziału w referendum?

3. Co w praktyce oznacza, że wyniki referendum są wiążące?

Zgodnie z artykułem 67 ustawy o referendum ogólnokrajowym jeśli referendum jest wiążące to właściwe organy państwowe muszą niezwłocznie podjąć czynności w celu realizacji wyniku referendum - robią to poprzez wydanie aktów normatywnych lub podjęcie decyzji. Mają na to 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego o ważności referendum w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Czy dopiski lub rysunki na karcie do głosowania w referendum wpływają na ważność głosu?

Zgodnie z art. 21 ustawy o referendum ogólnokrajowym dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych pytań lub wariantów rozwiązania albo poczynienie innych dopisków poza kratką nie wpływa na ważność głosu. Na ważność głosu wpłynie za to postawienie “x” przy dwóch kratkach obok odpowiedzi na postawione pytanie lub przy żadnym z nich. Takie nieważne głosy dalej jednak liczone są do frekwencji.

5. Czy można odpowiedzieć tylko na część pytań? A jeśli tak, to jaką mam pewność, że ktoś za mnie nie uzupełni pozostałych rubryk.

Nie ma obowiązku odpowiadania na wszystkie pytania. Jeśli pytań referendalnych jest więcej niż jedno to komisja obwodowa ustala wyniki głosowania oddzielnie w odniesieniu do każdego z nich. Uzupełnienie za kogoś pozostałych rubryk jest nielegalne. Żeby zapewnić, że wybory nie będą sfałszowane posiadamy instytucje mężów zaufania, którzy kontrolują pracę komisji wyborczej i obserwują przebieg głosowania oraz liczenia głosów. Opozycja uruchomiła też akcję “Przypilnuj wyborów” angażującą obywateli, która ma zagwarantować, że każdy głos zostanie odpowiednio policzony.

Czytaj więcej

Maciej Gutowski: Referendum ma wpłynąć na wynik wyborów

6. Czy jest pewne, że będzie jedna urna?

Państwowa Komisja Wyborcza opublikowała na swojej stronie internetowej wyjaśnienie, z którego wynika, że głosowania w wyborach i referendum odbywać się będą w tych samych obwodach, lokalach i przed jedną komisją wyborczą. Jak powiedział na łamach “Rzeczpospolitej” Wojciech Hermeliński, były szef PKW, sędzia TK w stanie spoczynku, wynika z tego, że stosowana będzie jedna, wspólna urna wyborcza.

7. Czy wymieszanie kart w jednej urnie nie grozi bałaganem i nie opóźni procesu liczenia głosów?

Wymieszanie kart w urnie z pewnością dodaje dodatkowy etap polegający na rozdzieleniu kart z urny co może wydłużyć proces liczenia głosów. Samo rozdzielenie kart nie wydaje się jednak znaczącym utrudnieniem przy podliczaniu głosów.

8. Czy głosy w referendum i w wyborach do Sejmu i Senatu liczy się tak samo czy jest jakaś inna procedura?

Procedury liczenia głosów opisane są odpowiednio w Kodeksie wyborczym (dla wyborów do Sejmu i Senatu) i w ustawie o referendum ogólnokrajowym. Obie procedury przewidują w zasadzie te same etapy: ustalenie liczby niewykorzystanych kart do głosowania, liczby osób uprawnionych do głosowania i wydanych kart, przeliczenie kart wyjętych z urny, ustalenie liczby kart ważnych i nieważnych. Przy wyborach do Sejmu i Senatu ustala się następnie liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów albo na poszczególne listy kandydatów i każdego kandydata z tych list, a przy referendum liczbę głosów oddanych na konkretne warianty odpowiedzi. Na koniec obwodowa komisja sporządza protokoły głosowania - przy referendum w trzech egzemplarzach, przy wyborach do Sejmu i Senatu w dwóch egzemplarzach. Jedną z różnic między tymi procedurami jest większy nacisk w ustawie o referendum ogólnokrajowym na niezwłoczne ustalenie liczby niewykorzystanych kart do głosowania i zabezpieczenia ich (co ma istotne znaczenie dla ustalania frekwencji). Procedury liczenia głosów są jednak stosunkowo podobne do siebie i na etapie komisji obwodowych zbytnio się nie różnią. Największą różnicą stanowi samo przeliczanie głosów na mandaty - etap, który nie jest potrzebny przy referendum.

9. Ile zarabia członek obwodowej komisji wyborczej

Zgodnie z decyzją Państwowej Komisji Wyborczej członkowie obwodowych komisji wyborczych otrzymają diety w wysokości 600 zł, przewodniczący komisji dostanie 800 zł, a zastępca przewodniczącego – 700 zł. To spora podwyżka w stosunku do poprzednich wyborów w 2019 r., gdy za pracę w komisji można było liczyć na - odpowiednio - 350, 500 i 400 zł. Zgodnie z prawem, dieta jest wolna od podatku dochodowego i składek ZUS.

Czytaj więcej

Praca w komisji wyborczej to obowiązek społeczny wolny od PIT

Czytaj więcej

Wiadomo, gdzie będzie można głosować za granicą. Na liście nie ma Ukrainy

1. Czy pytania, które zaprezentował PiS, będą tymi samymi, które znajdziemy na kartkach podczas referendum?

Pytania zaprezentowane przez PiS niekoniecznie są pytaniami ostatecznymi. Wniosek o zarządzenie referendum zawiera propozycje pytań. To uchwała Sejmu lub postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu referendum ustala dokładną treść pytań referendalnych. Sejm przyjmuje taką uchwałę bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów natomiast prezydent zarządza referendum za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Formalnie wniosek o zarządzenie ogólnokrajowego referendum rząd skierował już do Sejmu. Wcześniej przyjął w trybie obiegowym uchwałę w tej sprawie.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO