W reakcji na kryzys migracyjny i towarzyszące mu przybycie dużej liczby osób ubiegających się o ochronę międzynarodową Węgry zmieniły swoje przepisy dotyczące prawa azylu i powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. Ustawa z 2015 r. przewidziała m.in. utworzenie stref tranzytowych, usytuowanych na granicy serbsko-węgierskiej, w których prowadzone są procedury azylowe. Ustawa ta wprowadziła również pojęcie „sytuacji kryzysowej wywołanej masową imigracją", której ogłoszenie przez rząd skutkuje zastosowaniem – jako przepisów ogólnych – przepisów stanowiących odstępstwo. W 2017 r. nowa ustawa rozszerzyła przypadki, w których można ogłosić taką sytuację kryzysową, oraz zmieniła przepisy zezwalające na odstąpienie od przepisów ogólnych.
Komisja Europejska wniosła do Trybunału Sprawiedliwości UE skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Jej zdaniem wprowadzone przez Węgry regulacje ograniczyły dostęp do procedury ochrony międzynarodowej, ustanowiły system uogólnionego zatrzymywania osób ubiegających się o tę ochronę oraz przyjęły praktykę przymusowego doprowadzania nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich do usytuowanego na granicy pasa ziemi, z naruszeniem gwarancji przewidzianych w dyrektywie w sprawie powrotów.
W czwartek TSUE orzekł, że Węgry uchybiły ciążącemu na nich obowiązkowi zapewnienia skutecznego dostępu do procedury udzielania ochrony międzynarodowej, ponieważ obywatele państw trzecich zamierzający skorzystać z procedury ochrony międzynarodowej na granicy serbsko-węgierskiej, spotykali się z niemal całkowitą niemożnością wystąpienia z wnioskiem.
Trybunał potwierdził także, że nałożony na osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową obowiązek pozostawania w jednej ze stref tranzytowych przez cały okres rozpatrywania ich wniosku stanowi zatrzymanie w rozumieniu dyrektywy w sprawie przyjmowania. Uznano, że system zatrzymywania został ustanowiony poza przypadkami przewidzianymi w prawie Unii oraz z naruszeniem gwarancji, które są normalnie zapewnione w tym względzie.
Wyrok w sprawie C-808/18 Komisja / Węgry
