Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Irena Lipowicz apeluje do ministra sprawiedliwości by zapewnił lepszą ochronę praw procesowych osobom chorym psychicznie. Chodzi tu o pacjentów w stosunku, do których toczy się proces przed sądem opiekuńczym o przymusowe umieszczenie ich w szpitalu psychiatrycznym.
Art. 48 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego stanowi, że sąd może ustanowić dla takiego chorego adwokata z urzędu, nawet jeśli nie złożył on o to wniosku lub nie był w stanie o to prosić. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich taka regulacją nie chroni jednak dostatecznie praw procesowych pacjentów bo sędzia może uznawać dowolnie czy zainteresowanemu potrzebny jest prawnik.
Osoby wobec których to czy się postępowanie o przymusowe umieszczenie w placówce medycznej są często już na etapie procesu czasowo pozbawione wolności i przebywają w lecznicy. Irena Lipowicz podkreśla więc, że tym bardziej trzeba chronić ich prawa i pomagać bo przymusowy pobyt w szpitalu oznacza ingerencję w prawa i wolności osobiste, które zapewni przecież Konstytucja. Dlatego chorym psychicznie, wobec których toczy się postępowanie sąd powinien obowiązkowo przydzielić prawnik
RPO występując do ministra sprawiedliwości wskazuje, że art. 48 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego nie powinien także ograniczać wyboru sędziego do adwokata. Przepis musi być zmieniony tak aby pełnomocnikiem chorego psychicznie sędzia mógł ustanawiać również radców prawnych. Obecne rozwiązanie dyskryminuje tę grupę zawodową i jest nieuzasadnione bo proces o przymusowe umieszczenie chorego w szpitalu psychiatrycznym nie toczy się przed sądem karnym, ale cywilnym
