Dyrektor szkoły nie wyda dotacji celowej na ćwiczenia

Dyrektorzy szkół mogą narazić samorządy na zwrot dotacji na ćwiczenia – uważa Mirosław Obrębski, kierownik referatu oświaty, kultury i promocji UM w Olsztynku.

Publikacja: 17.08.2014 10:35

Dyrektor może wydać dotację celową jedynie na ściśle określony cel

Dyrektor może wydać dotację celową jedynie na ściśle określony cel

Foto: Fotorzepa, Rafał Guz Rafał Guz

Red

Nowa ustawa podręcznikowa, która weszła w życie 8 lipca, i przepisy wykonawcze do niej zmieniły zasady wyboru przez nauczycieli podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych, a przede wszystkim sposób ich finansowania. Zdecydowana większość dyrektorów szkół oficjalnie wybrała ministerialny „Nasz elementarz". Niektórzy z nich jednocześnie złożyli zamówienia w wydawnictwach na materiały edukacyjne i ćwiczeniowe, do których wydawnictwa dokładają nieodpłatnie własny podręcznik. Dyrektorzy oczekują, że organy prowadzące sfinansują ten zakup z dotacji celowej. Takie działanie byłoby jednak sprzeczne z prawem i skutkowałoby obowiązkiem zwrotu do budżetu państwa tej części dotacji, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem.

Na co dotacja celowa

W tym roku szkolnym „ustawa podręcznikowa" gwarantuje uczniom klas pierwszych szkół podstawowych prawo do bezpłatnego dostępu do podręczników i materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych przeznaczonych do obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego określonych w ramowych planach nauczania.

Wyposażenie szkół podstawowych w podręczniki do zajęć z zakresu edukacji: polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej, zapewnia minister edukacji narodowej. Podręczniki mają być przekazane organom prowadzącym i użytkowane przez uczniów przez co najmniej trzy lata szkolne. Dyrektor szkoły może ustalić, jedynie za zgodą organu prowadzącego, inny niż ministerialny podręcznik. W tym przypadku koszt zakupu podręcznika pokrywa organ prowadzący szkołę.

Natomiast na wyposażenie uczniów w podręczniki do języka obcego nowożytnego i/lub materiały edukacyjne do nauki tego języka oraz materiały ćwiczeniowe jednostkom samorządu terytorialnego (j.s.t.) prowadzącym szkoły wojewodowie przekażą dotację celową. Bowiem jest to dla j.s.t. zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej.

Powyższe oznacza, że dotacja celowa winna zostać wykorzystana wyłącznie na zakup: podręczników do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego i/lub materiały edukacyjne do tego języka (docelowo użytkowane przez co najmniej trzy kolejne lata szkolne) oraz – w przypadku wyboru podręcznika, który zapewnia minister edukacji – materiały ćwiczeniowe do tego podręcznika (użytkowane przez rok szkolny).

Ze względu na bardzo krótki czas wejścia w życie nowych przepisów oraz mogące wystąpić techniczne kłopoty z zapewnieniem podręczników i ćwiczeń przewidziano, że dotacja celowa może być wykorzystana także na pokrycie kosztu drukowania i powielania podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych w celach dydaktycznych lub na zakup urządzeń umożliwiających drukowanie lub powielanie tych podręczników i materiałów.

Materiały ćwiczeniowe

W sytuacji gdy dyrektorzy szkół nie uzyskają zgody organów prowadzących na ustalenie innego podręcznika niż ten, który zapewnia minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, środki z dotacji celowej powinni przeznaczyć jedynie na zakup lub powielanie ćwiczeń do ministerialnego „Naszego elementarza". W przypadku wybrania przez nauczycieli dyrektorów ćwiczeń do podręcznika, które wydawnictwa oferują w ramach kwoty przewidzianej w dotacji na zakup materiałów ćwiczeniowych, organ prowadzący nie będzie mógł przekazać środków na ich zakup. Wówczas bowiem musiałby zwrócić dotację celową jako niewykorzystaną zgodnie z przeznaczeniem.

Zgodnie z ustawą oświatową jako materiały ćwiczeniowe należy traktować materiał przeznaczony dla uczniów służący utrwalaniu przez nich wiadomości i umiejętności. Niektóre wydawnictwa przygotowują ćwiczenia do ministerialnego podręcznika, nie wiadomo, czy zdążą, gdyż powstały na razie dwie z czterech jego części (trzecią część skierowano do konsultacji społecznych). Z drugiej zaś strony trudno będzie nauczycielom i dyrektorom – pomimo dopuszczonej prawem pewnej swobody – uzasadnić wybór ćwiczeń dostosowanych do zupełnie innego podręcznika niż ćwiczenia przygotowane przez autorów „Naszego elementarza".

Zasady rozliczeń

Na materiały ćwiczeniowe przewidziano 49,50 zł na ucznia, a na podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne do tego języka obcego – 24,75 zł na ucznia (1 proc. dotacji stanowią koszty obsługi zadania). We wzorze rozliczenia dotacji przez dyrektorów szkół – określonym w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej w sprawie udzielania dotacji celowej na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe – zawarto zapis o wysokości udokumentowanych wydatków poniesionych w 2014 r. Podczas kontroli łatwo będzie można stwierdzić, na co szkoła wydatkowała przekazane z dotacji środki. Jeśli zostały wydane niezgodnie z przeznaczeniem, będzie musiała je zwrócić do budżetu organu prowadzącego, a ten dokona odpowiedniego zwrotu dla wojewody.

W przypadku dużej liczby uczniów kwota do zwrotu może być całkiem pokaźna, w dodatku trzeba będzie sfinansować powielenie ćwiczeń do „Naszego elementarza", ale już nie z dotacji. Nasuwa się również pytanie, jak zachowają się wydawnictwa w roku przyszłym, czy nadal będą w stanie zaproponować szkołom nieodpłatne podręczniki? A może niektóre organy prowadzące czeka w przyszłym roku przymusowy zakup podręczników na zasadzie kontynuacji?

— Mirosław Obrębski

Internet i prawo autorskie
Bruksela pozwała Polskę do TSUE. Jest szybka reakcja rządu Donalda Tuska
Prawnicy
Prokurator z Radomia ma poważne kłopoty. W tle sprawa katastrofy smoleńskiej
Sądy i trybunały
Nagły zwrot w sprawie tzw. neosędziów. Resort Bodnara zmienia swój projekt
Prawo drogowe
Ten wyrok ucieszy osoby, które oblały egzamin na prawo jazdy
Dobra osobiste
Karol Nawrocki pozwany za książkę, którą napisał jako Tadeusz Batyr