Adwokat o doręczeniach elektronicznych: Pełnomocnik będzie musiał mieć dwa konta

W okresie przejściowym, który ma trwać sześć lat, adwokaci i radcowie prawni będą musieli się posługiwać trzema mechanizmami doręczeń elektronicznych – mówi prof. adw. Grzegorz Sibiga z INP PAN, partner w kancelarii Konarski, Traple i Wspólnicy.

Publikacja: 03.11.2023 07:10

Adwokat o doręczeniach elektronicznych: Pełnomocnik będzie musiał mieć dwa konta

Foto: Adobe Stock

Na co profesjonalni pełnomocnicy muszą się przygotować po 10 grudnia 2023 r.?

Do tego dnia każdy radca prawny i adwokat musi złożyć wniosek o założenie i uaktywnić adres do doręczeń elektronicznych. Od tego dnia będzie obowiązany posługiwać się nim w kontaktach z organami administracji publicznej i podatkowymi, nie licząc rzadkich spraw z innymi organami kontroli państwowej. Powstanie obowiązek założenia i uaktywnienia konta w publicznej usłudze, przez serwis Ministerstwa Cyfryzacji, a później stałego obsługiwania tej skrzynki, gdy chodzi o przyjmowanie doręczeń. Wprowadzony jest wręcz przymus dla radców prawnych i adwokatów posługiwania się tym adresem i korzystania z powiązanej z nim publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego.

Czytaj więcej

e-Doręczenia: kto musi dołączyć do systemu i jak to zrobić

Czy w tym wypadku sądy liczą się jako organy administracji?

Nie. To rozwiązanie ma objąć organy sądowe dopiero w kolejnych krokach. To jest kontrowersyjne w tej reformie, bo sądy zostaną zobowiązane do stosowania rejestrowanych doręczeń związanych z tym adresem, według obecnych przepisów, dopiero od 1 października 2029 r. Pełnomocnicy korespondują z sądami innymi sposobami komunikacji elektronicznej. I to niejednolicie, bo z sądami powszechnymi (w sprawach cywilnych i karnych) od marca 2024 r. obowiązkowe będzie posługiwanie się portalem informacyjnym, co umożliwi tylko otrzymywanie e-pism z sądów. Z sądami administracyjnymi komunikujemy się jeszcze inaczej, bo doręczamy na elektroniczną skrzynkę podawczą, a zwrotnie otrzymujemy pisma na nasz profil zaufany na ePUAP. W okresie przejściowym, który ma trwać prawie sześć lat (a według planów MC co najmniej dwa–trzy lata), pełnomocnicy będą musieli się posługiwać trzema różnymi mechanizmami e-doręczeń! Co najmniej trzema, bo są także liczne mechanizmy dziedzinowe – choćby w zamówieniach publicznych portal e-zamówienia.pl.

Nowelizacja k.p.c. i k.p.k., która wejdzie w życie od marca, przewiduje też doręczenia przez „system teleinformatyczny”. Jak on się ma do wymienionych sposobów komunikacji?

Wyłącznym i docelowym mechanizmem komunikacji w tych postępowaniach mają być usługi rejestrowanego doręczenia z użyciem adresów do doręczeń, ale obecnie to rozwiązanie w ogóle w tych procedurach nie funkcjonuje. Głównym sposobem komunikacji ma być portal informacyjny. Ale organy administracji publicznej i podatkowej, dla których co prawda głównym sposobem doręczania od 10 grudnia ma być usługa używająca adresu do doręczeń elektronicznych, muszą cały czas utrzymywać e-skrzynki podawcze (zwykle na ePUAP) i przyjmować za ich pomocą pisma, choć procedury już wprost do nich nie będą się odnosić. W okresie przejściowym zamiast ujednolicenia będziemy mieć różne sposoby komunikacji, a każdy radca prawny i adwokat będzie musiał mieć obowiązkowo – czy korzysta z nich, czy nie – przynajmniej dwa konta, dla różnych postępowań. Nie będę mógł twierdzić, że nie jestem pełnomocnikiem w sprawach administracyjnych, lecz tylko w karnych i cywilnych, więc będę korzystał aktywnie jedynie z konta na portalu informacyjnym. Tak samo z drugiej strony, np. radca prawny, który zajmuje się wyłącznie urzędowymi sprawami administracyjnymi i w ogóle nie obsługuje spraw cywilnych czy karnych, nie może stwierdzić, że potrzebuje tylko adresu do doręczeń elektronicznych.

Czy w niewypełnieniu obowiązku posiadania tych dwóch kont widzi pan podstawę do odpowiedzialności dyscyplinarnej?

Trwa cała dyskusja, bo nie ma bezpośrednio przepisów w ustawie o e-doręczeniach, które by wprowadzały sankcje za nieposiadanie adresu i konta. I adwokat, i radca prawny ma obowiązek przestrzegania powszechnie obowiązujących przepisów i obowiązków, które nakładają na nich te reguły. Można więc twierdzić, że sam ich brak, niezależnie, czy się z nich faktycznie korzysta, jest naruszeniem prawnego obowiązku dotyczącego pełnomocnika. W mniej restrykcyjnej wykładni brak adresu do e-doręczania nie będzie jeszcze sam w sobie deliktem dyscyplinarnym. Dopiero jeżeli klient prawnika poniesie negatywne konsekwencje z tego powodu, pojawi się podstawa odpowiedzialności dyscyplinarnej. Wszystko w rękach rzeczników dyscyplinarnych, a później sądów korporacyjnych.

Za założenie skrzynki do e-doręczeń trzeba wnieść opłaty lub instalować specjalne programy?

Nie, założenie skrzynki jest bezpłatne, trzeba złożyć wniosek, przejść całą drogę tej usługi online i aktywować. Do adresu musi być przypisana osoba zarządzająca, co wiąże się z zarządzaniem całym kontem. Będzie obowiązek posługiwania się tym kontem do otrzymywana i wysyłania e-dokumentów.

A trzeba będzie mieć oddzielny kwalifikowany e-podpis?

Będzie konieczny. Od 10 grudnia za pomocą tego adresu będziemy wysyłać korespondencję, ale ona musi być podpisana elektronicznie, i to e-podpisem wymaganym w konkretnej procedurze. Inaczej zaistnieje brak formalny pisma, który ma konsekwencje procesowe. Czym innym jest adres do doręczeń elektronicznych, który służy do komunikacji, a czym innym podpis elektroniczny, którego potrzebujemy do składania oświadczeń w dokumentach elektronicznych. Reasumując, korzystanie z tego adresu nie zwalnia nas od podpisywania dokumentów elektronicznych, gdy określona procedura wymaga, aby dokument został podpisany.

A na czym ma polegać to ujednolicenie od 2029 r.?

Na wprowadzeniu od października 2029 r. jednolitej komunikacji elektronicznej opartej na adresie do doręczeń elektronicznych, która będzie dwustronna, czyli będzie dotyczyła, i doręczania pism przez wszystkie organy władzy publicznej, w tym organy administracji publicznej, sądy czy organy ścigania, czy też inne podmioty publiczne, i z drugiej strony będziemy mogli wynosić do nich pisma za pomocą ich adresów do doręczeń elektronicznych. Wtedy całe państwo będzie funkcjonować tylko na jednym mechanizmie, ponieważ jednocześnie ma być zamknięta platforma ePUAP, w tym nasze profile zaufane i elektroniczne skrzynki podawcze podmiotów publicznych. Docelowym i jedynym modelem mają być usługi doręczania oparte na adresach do doręczeń elektronicznych, ale póki co profil zaufany jest cały czas równoległym i równoważnym sposobem komunikacji. Jednak przyznajmy: jest to odległy moment w czasie i nie możemy być pewni, czy technologia się nie zmieni w tym okresie. Nie jesteśmy też w stanie dzisiaj przewidzieć, czy na pewno nie będzie zmian w tych modelach, ponieważ sześć lat to jest niezwykle długi okres i nie może w pełni przewidzieć, co w międzyczasie się wydarzy. Możliwe jest zarówno skrócenie, jak i wydłużenie tego terminu.

Na co profesjonalni pełnomocnicy muszą się przygotować po 10 grudnia 2023 r.?

Do tego dnia każdy radca prawny i adwokat musi złożyć wniosek o założenie i uaktywnić adres do doręczeń elektronicznych. Od tego dnia będzie obowiązany posługiwać się nim w kontaktach z organami administracji publicznej i podatkowymi, nie licząc rzadkich spraw z innymi organami kontroli państwowej. Powstanie obowiązek założenia i uaktywnienia konta w publicznej usłudze, przez serwis Ministerstwa Cyfryzacji, a później stałego obsługiwania tej skrzynki, gdy chodzi o przyjmowanie doręczeń. Wprowadzony jest wręcz przymus dla radców prawnych i adwokatów posługiwania się tym adresem i korzystania z powiązanej z nim publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo dla Ciebie
Koniec abonamentu RTV. Ma go zastąpić opłata w wysokości 8-9 zł miesięcznie
Prawo karne
Prezydent Andrzej Duda ułaskawił prawicowego publicystę
Konsumenci
TSUE orzekł na korzyść frankowiczów. Co ten wyrok oznacza dla banków
Prawo dla Ciebie
Sąd rozstrzygnie spór między córką i wdową po Grzegorzu Ciechowskim
Zawody prawnicze
Adwokatura przyjęła nowe zasady wykonywania zawodu. Zmiany w etyce i zastępstwach
Materiał Promocyjny
Sztuczna inteligencja zmienia łańcuchy dostaw w okresach wysokiego popytu