Państwo zatrudnia 3,5 mln ludzi

W Polsce sektor publiczny zatrudniał ok. 3,5 mln osób na koniec zeszłego roku. Najwięcej osób pracowało w oświacie, prawie milion. Niewiele mniej w szeroko pojętej administracji

Publikacja: 19.07.2012 13:51

Państwo zatrudnia 3,5 mln ludzi

Foto: Fotorzepa, Raf Rafał Guz

Wbrew obiegowym opiniom liczba urzędników w administracji publicznej w Polsce w relacji do liczby mieszkańców na tle innych krajów, nie jest wyjątkowo duża. Niemniej jednak są kraje, które przy podobnej liczbie urzędników oferują obywatelom znacznie sprawniej działające instytucje publiczne.

Tak wynika z analizy fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju „Ile osób zatrudnia państwo polskie?" Z analizy wynika, że zarobki w sektorze publicznym są wyższe niż w prywatnym. W zeszłym roku różnica sięgała ok 30 proc.

Ekonomiści policzyli, że polski sektor publiczny zatrudnia 21,6 proc. wszystkich pracujących. To mniej niż w Danii (34,8 proc.)ale też znacznie większy niż np. w Niemczech (14,8 proc.)) czy Hiszpanii (16,7 proc.).

Zwracają uwagę, że analiza rozmiaru zatrudnienia w sektorze publicznym jest jednym z prostszych sposobów badania obecności państwa w gospodarce. A w Polsce państwo jest pracodawcą dla osób, które świadczą usługi publiczne immanentnie związane z działalnością publiczna oraz takie, które mogłyby być sprywatyzowane, ale państwo tego nie robi.

- W debacie publicznej często podnoszona jest kwestia liczby osób zatrudnionych w urzędach publicznych. Należy jednak pamiętać,  że urzędnicy, których liczba w zależności od przyjętej definicji wynosi od 0,4 mln do prawie 1 mln osób, stanowią tylko część  osób zatrudnionych w sektorze publicznym, których jest ok. 3,5 mln osób. Z raportu wynika, że prawie milion osób państwo zatrudnia w oświacie (2010 roku). Tutaj na tle innych państw OECD przede wszystkim zwracają uwagę krótki czas pracy nauczycieli i brak zmian w zatrudnieniu pomimo malejącej liczby uczniów.

Drugą równie liczną grupą są pracownicy administracji publicznej, obrony narodowej i obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, których w 2010 roku również było prawie milion..

Pomimo rosnącego znaczenia sektora prywatnego w usługach związanych z ochroną zdrowia, obszar ten wciąż jest zdominowany przez sektor publiczny, w którym zatrudnionych jest ponad pół miliona osób.

Spośród pozostałych sekcji gospodarki narodowej zwraca uwagę 120 tys. osób zatrudnionych przez sektor publiczny w górnictwie, gdzie silne uzwiązkowienie i upolitycznienie branży kładą się cieniem na wyniki finansowe kopalń.

W przetwórstwie przemysłowym państwo polskie zatrudniało w 2010 roku niecałe 90 tys. osób. Choć nie jest to dużo, to jednak trudno jest znaleźć uzasadnienie dla państwowej własności w takich działach jak np. produkcja odzieży czy produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny.

Spośród pozostałych sekcji PKD ze znaczącą liczbą osób pracujących w sektorze publicznym można wymienić transport (ponad 270 tys. osób), energetykę (ponad 110 tys. osób) oraz zaopatrzenie w wodę i gospodarkę ściekami (ponad 90 tys. osób).

Z raportu wynika, że zarobki w sektorze publicznym są wyższe niż w sektorze prywatnym. Częściowo to zjawisko można to tłumaczyć przeciętnie wyższym wykształceniem w sektorze publicznym. - W Polsce mamy szczególnie dużo do zrobienia w dziedzinie zwiększania produktywności. W jednym ze swoich raportów ekonomiści OECD stawiają hipotezę, że gdyby przeprowadzono odpowiednie reformy to polskie PKB per capita mogłoby wzrosnąć dodatkowo o 17 punktów procentowych w ciągu najbliższych 10 lat 12. Owe działania to nie tylko deregulacja likwidacja absurdalnych przepisów czy reformy rynku pracy, ale także właśnie i zabiegi zmierzające do zwiększania wydajności urzędników - twierdzą eksperci Fundacji FOR.

Podsumowując, nic nie stoi na przeszkodzie, aby ten sam urząd obsługiwał ubezpieczonego w ZUS, rolnika ubezpieczonego w KRUS czy emerytowanego mundurowego, aby sprywatyzować polski sektor energetyczny czy podpisywać umowy z prywatnymi podmiotami, które będą dostarczać usługi lepszej jakości i niższym kosztem, niż dziś robią to nierentowne jednostki budżetowe. Towarzyszyć temu powinno wprowadzenie wszędzie gdzie to możliwe konkurencji otwartej dla podmiotów prywatnych kierujących się  rachunkiem ekonomicznym.

Ekonomiści zwracają również uwagę  na to, że znaczącym problemem w przedsiębiorstwach państwowych jest silna pozycja związków zawodowych. Władze związkowe często pod hasłem „solidarności pracowniczej" i „ochrony miejsc pracy" występują przeciwko rozwiązaniom restrukturyzacyjnym, których celem jest racjonalizacja zatrudnienia, zwiększenie wydajności, lepsza organizacja pracy.

FOR przypomina, iż ograniczona rola państwa w gospodarce sprzyja szybszemu rozwojowi. W Polsce co prawda przez ostatnich 5 lat obserwujemy spadek udziału pracujących w sektorze publicznym w pracujących ogółem, z 24,9 proc. w 2006 roku do 21,6% proc. w zeszłym roku. Spadek ten wynika zarówno ze spadku liczby osób pracujących w sektorze publicznym (spadek o 4 proc. w omawianym okresie) jak i ze wzrostu liczby pracujących ogółem (wzrost o niecałe 11 proc.).

Ich zdaniem istnieje kilka przyczyn niskiej wydajności pracy urzędników. Jednym jest nadmiar złego i nieprzemyślanego prawa. O skali inflacji prawa może świadczyć skokowy wzrost liczby stron Dziennika Ustaw. W 1989 r. liczył 1186 stron, w 1999 r. 7292 stron, a w rekordowym jak dotąd 2004 r. 21032 stron. Nowych regulacji przybywa nie tylko z uwagi na konieczność ciągłego dostosowywania polskiego prawa do prawa unijnego, ale także z powodu słabej kontroli przebiegu legislacyjnego i tendencji do jurydyzacji życia społecznego – tłumaczą analitycy FOR. Ich zdaniem dodatkowo w wielu instytucjach publicznych występuje skostniała, nieelastyczna struktura organizacyjna.

Wbrew obiegowym opiniom liczba urzędników w administracji publicznej w Polsce w relacji do liczby mieszkańców na tle innych krajów, nie jest wyjątkowo duża. Niemniej jednak są kraje, które przy podobnej liczbie urzędników oferują obywatelom znacznie sprawniej działające instytucje publiczne.

Tak wynika z analizy fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju „Ile osób zatrudnia państwo polskie?" Z analizy wynika, że zarobki w sektorze publicznym są wyższe niż w prywatnym. W zeszłym roku różnica sięgała ok 30 proc.

Pozostało 90% artykułu
Praca
Firmowy Mikołaj częściej zaprosi pracowników na świąteczną imprezę
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Praca
AI ułatwi pracę menedżera i przyspieszy karierę juniora
Praca
Przybywa doświadczonych specjalistów wśród freelancerów
Praca
Europejski kraj podnosi wiek emerytalny. Zmiany już od 1 stycznia 2025
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Praca
Kobieta pracująca żadnej pracy się nie boi!