Próg dochodowy bez zmian
Odpowiedzią na te bolączki ma być projekt Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który wprowadza mechanizm dopłat do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osobom posiadającym status artysty zawodowego. Skorzystają na tym ci o najniższych dochodach. W jaki sposób? Będą mieli prawo do otrzymania dopłaty celem uzupełnienia ich składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do poziomu wynikającego z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Aby tak się stało, trzeba spełnić kilka warunków. Jeden z wymogów stanowi, że dochód osiągany przez wnioskodawcę w trzech poprzednich latach podatkowych nie może przewyższać średniorocznie 125 proc. 12-krotności miesięcznego wynagrodzenia minimalnego w roku złożenia wniosku. MF postulowało obniżenie tej wartości do poziomu 100 proc. minimalnego wynagrodzenia. Jak bowiem argumentowało, byłoby to odpowiednie, ponieważ ustawa jest skierowana do osób o najniższych dochodach. Ponadto wprowadzanie kolejnej wielkości do systemu ubezpieczeń społecznych powoduje jego skomplikowanie. Innego zdania jest resort kultury. W jego ocenie, obniżenie progu do 100 proc. minimalnego wynagrodzenia mogłoby znacząco ograniczyć dostęp do pomocy.
Nowy termin wejścia w życie przepisów
Są jednak sugestie, które resort rodziny wziął pod uwagę. Z najnowszej wersji wynika, że projekt uzupełniono w zakresie dopłat do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Emerytur Pomostowych (wcześniej była mowa jedynie o dopłatach do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne).
MSWiA miało z kolei wątpliwości odnośnie do katalogu osób, które będą mogły wystąpić z wnioskiem o przyznanie statusu artysty zawodowego (który w konsekwencji uprawnia do dopłat do składek). Chodzi o uzależnienie możliwości złożenia powyższego pisma przez cudzoziemca od warunku zamieszkiwania w Polsce z członkami rodziny. W najnowszej wersji projektu zrezygnowano z tego wymogu. W efekcie, wniosek będzie mógł złożyć m.in. cudzoziemiec mający miejsce zamieszkania na terytorium Polski i przebywający u nas na podstawie zezwolenia na pobyt stały, czasowy lub rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, a także obcokrajowiec korzystający z wizy krajowej w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych lub posiadający status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą.
Rządowe Centrum Legislacji zwracało natomiast uwagę na niedoprecyzowany charakter przesłanek przyznania statusu artysty zawodowego na okres 5 lat (dłuższy niż podstawowy trzyletni czas). Obiekcje dotyczyły zarówno wymogu posiadania „istotnego” dorobku artystycznego, jak i dawania rękojmi wykonywania zawodu artystycznego w przyszłości, która nie wiadomo, według jakich kryteriów miałaby być oceniana W najnowszej wersji resort kultury nie tylko podnosi (do 5 lat) podstawowy okres na jaki przyznawany jest status artysty zawodowego, ale też doprecyzowuje przesłanki jego wydłużenia (do 8 lat). Będzie to możliwe, jeżeli dana osoba posiada istotny dorobek artystyczny, wiążący się w szczególności z powszechnym uznaniem, otrzymanymi nagrodami i osiągnięciami w dziedzinie twórczości oraz daje rękojmię dalszego wykonywania zawodu w przyszłości, w szczególności deklarując zaangażowanie przez okres co najmniej kolejnych 24 miesięcy w aktywności z nim związane.
Już teraz projektodawcy zdają sobie też sprawę z tego, że ustalony pierwotnie termin wejścia w życie zmian na 1 stycznia 2026 będzie trudny do realizacji. Efekt? Określono, że ustawa wchodzi w życie po upływie 9 miesięcy od dnia ogłoszenia.
