W przyszłym roku podwyżka emerytur

Co najmniej pół miliona emerytów i rencistów po 1 stycznia 2009 r. będzie mogło podwyższyć swoje świadczenia z ZUS o zagubione zarobki sprzed lat

Aktualizacja: 05.09.2008 15:31 Publikacja: 05.09.2008 08:00

Foto: Fotorzepa, Kuba Kamiński Kub Kuba Kamiński

Mateusz Rzemek

Sejm przyjął wczoraj nowelizację ważną dla emerytów i rencistów, którzy nie mogli udowodnić swoich dawnych zarobków. Będą mogli od 1 stycznia przyszłego roku podwyższyć swoje świadczenia.

Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przewiduje, że jeżeli osoba starająca się o emeryturę nie może udowodnić zarobków sprzed lat, ZUS weźmie do wyliczeń obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie.

Osoby, które już teraz pobierają emeryturę czy rentę lub wystąpiły o obliczenie kapitału początkowego, będą mogły zwrócić się do ZUS z wnioskiem o przeliczenie tych świadczeń z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia w okresach, za które nie udało się udowodnić zarobków.

– Bardzo się cieszymy z tej nowelizacji – mówi „Rz” Lesław Nawacki, dyrektor Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. – Zabiegaliśmy o zmianę tej niekorzystnej praktyki ZUS już od kilku lat przed Trybunałem Konstytucyjnym i w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

– To było prawdziwe draństwo, że ZUS w takich wypadkach wstawiał zero do wyliczeń – mówi „Rz” Jolanta K., warszawska emerytka. – W ten sposób emeryci i renciści tracili pieniądze bez swojej winy. Przed laty firmy nie miały bowiem obowiązku przechowywania dokumentacji płacowej.

Wielu osobom nie udaje się udowodnić zarobków z całej kariery zawodowej. Pracodawcy przed 1990 r. nie musieli trzymać dokumentacji płacowej tak długo jak teraz, czyli przez 50 lat. Tylko część osób, by zachować ślad po zarobkach z tamtych lat, zwracała się do swoich firm o wpisanie dochodów do legitymacji ubezpieczeniowych. Ci, którzy o to nie zadbali, teraz mają zaniżone świadczenia. ZUS nie ma bowiem informacji o składkach opłaconych za poszczególnych pracowników w tamtych latach. W firmach zatrudniających powyżej 20 osób przedsiębiorca płacił hurtem za wszystkich, nie rozbijając, tak jak teraz, składek na poszczególne osoby.

Pracownicy, których dawne firmy splajtowały, nierzadko stracili dokumenty płacowe wraz ze zniszczeniem archiwów podczas powodzi czy pożarów.

Rzecznik praw obywatelskich wielokrotnie podkreślał, że w tamtych latach, tak jak dziś, obowiązywały przepisy o płacy minimalnej. Osoba zatrudniona na pełnym etacie nie mogła więc zarabiać mniej niż ustawowe minimum. W takiej sytuacji, nawet jeśli nie uda się jej udowodnić wysokości zarobków, ZUS powinien przyjąć, że otrzymywała przynajmniej wynagrodzenie minimalne.

Dotychczas jedyna droga do odtworzenia informacji o zarobkach wiodła przez sąd. Takie procesy są jednak trudne i nierzadko sąd nie daje wiary zeznaniom świadków dotyczącym wydarzeń sprzed 30 lat. Zainteresowani rezygnowali więc z niepewnych procesów, które mogły się skończyć dodatkowymi kosztami. Na powodzenie projektu w Sejmie, przygotowanego przez Klub Lewica, z pewnością duży wpływ miała pozytywna opinia MPiPS, choć z szacunków ZUS wynika, że wprowadzenie tego rozwiązania tylko w pierwszym roku może kosztować nawet pół miliarda złotych.

Ta nowelizacja jest bardzo korzystna dla emerytów i rencistów, dlatego rekomendowaliśmy w Sejmie jej przyjęcie. Po zmianach, które zaszły w Polsce w ciągu ostatnich kilkunastu lat, bardzo trudno odnaleźć dokumentację płacową w wielu firmach. Wniosek o przeliczenie będzie można złożyć po 1 stycznia 2009 r. Przepisy są jednak tak skonstruowane, że w ciągu pierwszych 12 miesięcy ich obowiązywania nie ma znaczenia, kiedy taki wniosek zostanie rzeczywiście złożony – w styczniu czy grudniu. Wyrównanie świadczenia i tak będzie wypłacone od początku przyszłego roku. Zachęcam emerytów i rencistów do składania takich wniosków. Będziemy się starali, by ZUS wysłał informację o możliwości złożenia wniosku o przeliczenie do wszystkich osób, których świadczenia są obliczone z uwzględnieniem lat, za które nie udało się udowodnić zarobków.