Urlop wychowawczy w latach osiemdziesiątych

[b]– Zamierzam złożyć wniosek o przyznanie emerytury.

Mam wątpliwość dotyczącą stażu, jaki ZUS przyjmie przy ustalaniu świadczenia. W latach 1981 – 1986 przebywałam na płatnym urlopie wychowawczym. Czy okres ten zostanie zaliczony do okresów składkowych, czy nieskładkowych?[/b] – pyta czytelniczka DOBREJ FIRMY.

Okres przebywania na urlopie wychowawczym przed 1999 r. zostanie zaliczony do okresów nieskładkowych. Trzeba przy tym pamiętać, że okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

[srodtytul]Jedno z dwojga[/srodtytul]

Przebyte w czasie kariery zawodowej okresy składkowe i nieskładkowe mają duże znaczenie dla ustalenia emerytury. Gdy dotyczy to osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r., wpływają zarówno na przyznanie, jak i obliczenie wysokości tego świadczenia. Natomiast w odniesieniu do osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. okresy te decydują o wysokości kapitału początkowego, który stanowi część emerytury obliczonej według tzw. nowych zasad.

Dla osoby ubiegającej się o emeryturę korzystniejsze jest zakwalifikowanie określonego okresu jako składkowego. Przede wszystkim dlatego, że przy ustalaniu wysokości tego świadczenia (lub kapitału początkowego) każdy rok okresów składkowych mnoży się przez wskaźnik 1,3 proc. W wypadku okresów nieskładkowych wskaźnik ten jest dużo niższy i wynosi 0,7 proc.

Katalog okresów składkowych i nieskładkowych znajduje się w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=106A0890C759919B84AB667A4DC2A068?id=324468]ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ( z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.[/link], dalej ustawa emerytalna).

[srodtytul]Ustawowe ograniczenia[/srodtytul]

Wśród okresów składkowych zostały wymienione m.in. okresy ubezpieczenia. Należy do nich zaliczyć m.in. okresy przebywania pracownika na urlopie wychowawczym, przypadające po 31 grudnia 1998 r.

Od 1 stycznia 1999 r. istnieje bowiem obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za pracowników przebywających na urlopie wychowawczym, którzy nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych. Składki tych osób finansuje w całości budżet państwa, a opłaca ZUS.

Natomiast okresy przebywania na urlopie wychowawczym, które miały miejsce przed 1 stycznia 1999 r., są okresami nieskładkowymi. Art. 7 ustawy emerytalnej przewiduje jednak pewne ograniczenia w jego uwzględnianiu.

Przepis ten pozwala bowiem zaliczyć do okresów nieskładkowych wyłącznie czas przebywania na urlopie wychowawczym z powodu opieki nad dzieckiem:

- w wieku do lat czterech – w granicach do trzech lat na każde dziecko oraz łącznie, bez względu na liczbę dzieci, do sześciu lat,

- na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodatkowo w granicach do trzech lat na każde dziecko.

[srodtytul]Górny pułap[/srodtytul]

Należy jednocześnie pamiętać, że przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje ogólna zasada, zgodnie z którą okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

Zasada ta odnosi się również do okresów przebywania na urlopie wychowawczym przed 1 stycznia 1999 r.

Wyjątek dotyczy ustalania kapitału początkowego dla osób przechodzących na tzw. nową emeryturę. W tym wypadku okresy urlopu wychowawczego wymienione w art. 7 ustawy emerytalnej podlegają uwzględnieniu w pełnym wymiarze, bez ograniczeń w stosunku do okresów składkowych.

[ramka][b]Przykład[/b]

Kobieta udowodniła 15 lat składkowych i sześć lat urlopu wychowawczego w celu sprawowania opieki nad dwójką dzieci w wieku do czterech lat. Może więc liczyć na to, że ZUS uwzględni jej przy ustalaniu kapitału początkowego pełny okres tego urlopu.[/ramka]

[ramka][b]Pobieranie zasiłku nie zmienia zasady[/b]

Okres przebywania na urlopie wychowawczym, który miał miejsce przed 1 stycznia 1999 r., jest okresem nieskładkowym nawet wówczas, gdy w tym czasie osoba korzystająca z tego urlopu otrzymywała zasiłek wychowawczy (tzw. płatny urlop wychowawczy).