Bliski Wschód. Rosja wystawiana za drzwi

– Z Rosją łączą nas stosunki dwustronne i wspólne interesy, szanujemy wszystkie zawarte z nią porozumienia – powiedział syryjski prezydent po dwugodzinnych rozmowach z Władimirem Putinem na Kremlu.

Od pięciu lat organizacja, na której czele stał prezydent Ahmad asz-Szara Hajat Tahrir asz-Szam uznawana jest przez Rosję za „terrorystyczną”, a za współdziałanie z nią w państwie Putina grozi wyrok sądowy. Ale w grudniu 2024 r. syryjscy bojownicy obalili dyktatora Baszara Asada i Kreml musi się liczyć ze zwycięzcami.

Damaszek chce wydania byłego dyktatora Asada, Putin na to się nie zgodzi

Asad wraz z rodziną uciekł do Moskwy i mieszka tam, dopełniając liczny zastęp obalonych władców, którzy znaleźli się pod opieką Władimira Putina (wśród nich m.in. zbiegły prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz). W czasie swej wizyty na Kremlu asz-Szara prawdopodobnie domagał się wydania Asada oraz „wszystkich osób, które popełniły zbrodnie wojenne, a obecnie przebywają w Rosji”.

– Syryjczycy stale podnoszą sprawę (wydania) rodziny Asada, niektórych generałów, którzy też uciekli z kraju. Wszystkich razem wspominają. Bez tego nie mogą obejść się żadne oficjalne rozmowy (rosyjsko-syryjskie). Ale na razie udaje się omijać te drażliwe kwestie – opisywała rosyjska ekspertka Jelena Suponina dotychczasowe kontakty Kremla z nowym rządem Syrii.

Jeszcze w styczniu Damaszek zwracał się do Moskwy z formalnym żądaniem ich wydania. Do końca nie jest jasne, czy syryjski przywódca powtórzył to obecnie Putinowi. Jeśli tak, to na pewno usłyszał odmowę.

Od upadku ZSRR Moskwa nie wydaje sojuszniczych dyktatorów, którzy schronili się u niej. Kreml uważa, że to jego kapitał, którym może szantażować nowe władze krajów, z których pochodzą.  

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

W Syrii odkryto masowe groby. Ponad 100 tysięcy ofiar „machiny śmierci” Baszara Asada

Dowody zebrane z miejsc masowych grobów w Syrii świadczą o funkcjonowaniu „machiny śmierci” pod r...

– (Asad) mieszka w trzech apartamentach w luksusowym wieżowcu z centrum handlowym na parterze. Czasami zachodzi tam, a resztę czasu spędza grając online w gry komputerowe – powiedział jeden z jego znajomych gazecie „Die Zeit”. Wieżowiec znajduje się w elitarnej dzielnicy biznesowej Moskwa-City.

Na początku października pojawiły się informacje, że Asada próbowano otruć i znalazł się w szpitalu. Ale przeżył i nic mu już nie grozi w rosyjskiej stolicy, przede wszystkim deportacja do Syrii.

Syria jest zbyt uzależniona od rosyjskiej żywności i broni, by zerwać z Kremlem

Mimo niewątpliwej putinowskiej odmowy wydania dyktatora asz-Szara zdecydowany jest „resetować” stosunki z Rosją. Jego oświadczenie, że „szanuje wszystkie porozumienia” zawarte z Moskwą przyjęto jako zapowiedź pozostawienia w Syrii dwóch kluczowych baz wojskowych Putina: lotniczej w Humajmim i morskiej w Tartus.

Są one podstawą utrzymania rosyjskiej obecności wojskowej na Bliskim Wschodzie oraz w Afryce. Bez nich bardzo trudne jest zaopatrywanie oddziałów Kremla w zachodniej części afrykańskiego kontynentu.

– Jest wiele porozumień o dostawach żywności i energii, od których Syria jest uzależniona już wiele lat – wyjaśniał asz-Szara, dlaczego zgodził się pozostawić znienawidzone rosyjskie oddziały w kraju – w pakiecie z umowami gospodarczymi. Jednocześnie Damaszek chciałby przenieść część rosyjskiej żandarmerii wojskowej do południowej części Syrii, by ochronić ją przed naciskiem ze strony Izraela.

Czytaj więcej

Plus Minus

Rosjanie wchodzą do Afryki. Kluczowe są dwa kraje

Po utracie kontroli nad swoimi bazami w Syrii Rosja szuka nowych, które pozwolą jej zwiększać wpł...

– Asz-Szara doskonale rozumie, że syryjska armia uzależniona jest od rosyjskiej broni. A kadry, które potrafią ją obsługiwać szkolono jeszcze nawet w ZSRR. Szybko nie da się zamienić uzbrojenia na inne – mówi Suponina.

– Niezależnie od tego, czy Rosja chciałaby (dostarczać broń), ma ona znacznie mniej zasobów, które może zaoferować innym regionom – opisuje Hanna Notte z waszyngtońskiego CSIS kłopoty Kremla, które sprawiają, że przestaje się liczyć na Bliskim Wschodzie.