BRICS - Antyamerykanizm bez przekonania

– BRICS stoi na czele Globalnego Południa – mówił na wirtualnym szczycie organizacji przywódca Chin Xi Jinping. Ale nic nie wiadomo, by zebrani liderzy podjęli jakieś decyzje, które mogłyby wstrząsnąć światową gospodarką lub polityką. A przynajmniej powstrzymać politykę karnych ceł Donalda Trumpa.

Organizacja założona przez Brazylię, Rosję, Indię i Chiny powstała w 2009 roku. Lecz już wcześniej zachodni ekonomiści przewidywali, że te kraje do połowy obecnego stulecia będą potęgami gospodarczymi. Ich przywódcy uwierzyli przepowiedniom i postanowili się zjednoczyć, licząc że staną się w końcu przeciwwagą dla grupy G7 najbogatszych państw świata.

W 2011 dołączyła do nich RPA, a obecnie w jej skład wchodzi jeszcze pięć kolejnych państw.

Brazylia szuka sojuszników do walki z cłami Donalda Trumpa

– Osiągnęliśmy konsensus co do konieczności przejścia do bardziej sprawiedliwego porządku międzynarodowego – ogłosili przedstawiciele Brazylii po ostatnim spotkaniu, które zostało zwołane przez ich kraj jako przewodniczącego w grupie.

Prezydent Luiz Inácio Lula da Silva liczył, że otrzyma wsparcie od pozostałych jej członków w konflikcie z USA. Donald Trump nałożył 50-procentowe cła na import z Brazylii za – jak to nazwał – „polowanie na czarownice”. Chodzi o proces jego przyjaciela, poprzedniego prezydenta Brazylii Jaira Bolsonara, który został oskarżony o próbę zamachu stanu, by zapobiec przegraniu wyborów trzy lata temu. Komentatorzy piszą wprost, że Amerykanin „mści się” na Luli.

Czytaj więcej

Gospodarka

Celne starcie amerykańskich gigantów

Zapowiedź nałożenia Donalda Trumpa 50-proc. ceł na brazylijskie towary początkowo zaniepokoiła in...

Zwolennicy byłego przywódcy państwa twierdzą jednak, że obecnie procedury sądowe znacznie przyspieszono, by proces nie pokrywał się z przyszłoroczną kampanią prezydencką. Wyrok może zapaść nawet w ciągu najbliższych dni, ale do gry włączył się Trump, okładając cłami brazylijski eksport do USA i teraz nie wiadomo, jak wszystko się skończy.

USA mają w handlu z Brazylią najlepszy bilans handlowy ze wszystkich tzw. rynków rozwijających się. Lula mógłby więc sięgnąć po własne cła, ale jednak brazylijski eksport do USA przekracza 30 mld dolarów rocznie, a na razie Trump wprowadził wiele wyjątków w swych cłach.

– Celny szantaż stał się normą i służy zdobywaniu rynków oraz ingerencji w wewnętrzne sprawy – mówił da Silva podczas wirtualnego szczytu. Poparł go przedstawiciel Indii, szef MSZ Subrahmanyam Jaishankar: – Wiązanie handlu z problemami pozahandlowymi nie pomaga (…) konstruktywnej kooperacji.

Ale wsparcie gospodarza spotkania nie zamieniło się nawet w jakąś wspólną deklarację w tej sprawie. 

Indie wciąż balansują między Zachodem i sojusznikami z BRICS

– Skuteczniej poradzimy sobie z wyzwaniami zewnętrznymi tylko wtedy, gdy dobrze zarządzimy własnymi sprawami – mówił z kolei z ekranu monitora Xi Jinping. Ale BRICS jest organizacją bardzo efemeryczną, nie ma nawet stałego sekretariatu. Prezydent Iranu Masud Pezeszkian proponował wprowadzenie mechanizmu przeciwdziałania „bezprawnym sankcjom” i wzajemnego wspierania się członków organizacji.

Ale nie wiadomo, jak to zrobić, gdy BRICS nawet nie posiada deklaracji założycielskiej. Omawiany od kilku lat projekt wspólnej waluty został chyba porzucony. Sprzeciwiały mu się Indie i RPA, a obecnie prezydent Trump zagroził odwetem wszystkim krajom BRICS, które spróbują porzucić dolara jako walutę rozrachunków.

Organizacja posiada coś w rodzaju własnego systemu płatniczego, BRICS Pay, który w zamyśle miał zastąpić SWIFT. Ten ostatni okazał się mechanizmem silnego wpływu. Po odłączeniu Rosji od niego inne państwa obawiają się tego samego, a w przeciwieństwie do rosyjskiej, ich gospodarki mogłyby tego nie wytrzymać.

Obroty handlowe członków grupy tylko z USA przewyższyły w ubiegłym roku bilion dolarów, z tego tylko ok. 300 mld był wart amerykański eksport do nich. Tymczasem handel państw BRICS między sobą wynosi jedynie ok. 390 mld dolarów.

Największym problemem państw grupy jest właśnie to, że one posiadają moce produkcyjne (choćby w wydobyciu surowców naturalnych), ale rynek i konsumenci są na Zachodzie. Co uzależnia je od znienawidzonego „hegemonistycznego świata jednobiegunowego” (jak opisują go politycy Globalnego Południa i tamtejsi publicyści).

Czytaj więcej

Liderzy

Blok BRICS dzieli się na dwa obozy. Trzy państwa założycielskie na czele

BRICS nigdy nie był jednolitym blokiem i nie brak dowodów na prawdziwość tego twierdzenia. Kolejn...