Największe skandale 2024 roku. Od uwolnienia rosyjskiego szpiega po ucieczkę Marcina Romanowskiego

Nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z nawiązek skazanych i pracy więźniów, które trafiały do Funduszu Sprawiedliwości przy ministrze sprawiedliwości, wykryła NIK już w 2021 r. Wśród zakwestionowanych dotacji była m.in. ta dla Fundacji Mamy i Taty (ponad 3 mln zł) na „przygotowanie przyszłych małżonków do małżeństwa” czy Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie na opracowanie modelu komunikacji strategicznej, który miałby przeciwdziałać szkalowaniu Polski (nigdy nie powstał). Na tej uczelni, będąc w konflikcie interesów, pracował wiceminister sprawiedliwości, któremu w latach 2019–2023 Fundusz podlegał – Marcin Romanowski. 

Prokuratorskie śledztwo w tej sprawie wszczęto dopiero po zmianie władzy w 2024 r. – obecnie prowadzi je siedmiu prokuratorów ze specjalnego zespołu śledczego nr 2 w Prokuraturze Krajowej. 

Fundusz Sprawiedliwości – jak wydano 1,3 mld zł. Nie tylko zakup Pegasusa, ale także dotacja dla księdza i ucieczka na Węgry wiceministra sprawiedliwości

Od 2017 r. do 2023 r. do Funduszu trafiło rekordowe 1,3 mld zł. Ówczesny minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro rozszerzył możliwość dotacji dla projektów przeciwdziałania przestępczości – w ten sposób z pieniędzy dla ofiar przestępstw zakupiono dla CBA m.in. system do inwigilacji Pegasus (poza legalnymi środkami budżetowymi) i sprzęt dla OSP w kraju. Miliony złotych trafiały również do organizacji powiązanych z politykami Solidarnej (dziś Suwerennej) Polski Zbigniewa Ziobry. Największym beneficjentem – blisko 100 mln zł – była fundacja Profeto ks. Michała O. ze Zgromadzenia Księży Sercanów na budowę ośrodka „Archipelag – wyspy wolne od przemocy” w Wilanowie.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Do czego miał służyć Fundusz Sprawiedliwości, a do czego służył za rządów PiS

Za sprawą zeznań Tomasza Mraza znów głośno jest o aferze Funduszu Sprawiedliwości. Miał on służyć pomocy ofiarom przestępstw. Krytycznie wydatkowanie pieniędzy z Funduszu w czasie rządów Zjednoczonej Prawicy oceniła Najwyższa Izba Kontroli. Trwa prokuratorskie śledztwo w tej sprawie.

Wprowadzono pozakonkursowy tryb „uznaniowy” dla projektów (tzw. art. 11), który pozwalał w uzasadnionych przypadkach na przyznanie środków wedle uznania Ministerstwa Sprawiedliwości. I tak, w latach 2019–2023 przyznano w tym trybie 2043 dofinansowania na łączną sumę 224 milionów złotych – w tym 201,1 miliona złotych w okręgach, gdzie – jak ujawniła kontrola nowego ministra sprawiedliwości Adama Bodnara – startowali politycy Suwerennej Polski. Wiosną tego roku podczas przeszukania ABW w mieszkaniu wiceministra Marcina Romanowskiego znaleziono list napisany (przed wyborami w 2019 r.) przez prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego do Zbigniewa Ziobry „o natychmiastowe zakazanie kandydatom Solidarnej Polski korzystania z Funduszu Sprawiedliwości w kampanii wyborczej”. 

W śledztwie dotyczącym Funduszu Sprawiedliwości, które liczy ponad 1000 tomów akt, jest obecnie 22 podejrzanych (w tym m.in. ksiądz Michał O.), trzy osoby są w areszcie, w tym były wicewojewoda zachodniopomorski Mateusz W. (były prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Mediów i beneficjent środków). Zarzuty usłyszało dwóch czynnych polityków, byłych wiceministrów sprawiedliwości w czasach PiS – Michał Woś i Marcin Romanowski. 

Czytaj więcej

Polityka

Czerwona nota za Romanowskim w sferze marzeń? Wątpliwe, czy zostanie wydana

Śledczy zapowiadają nowe zarzuty i dalsze ściganie posła PiS Marcina Romanowskiego. Ale realne możliwości są znikome. Egzekucja europejskiego nakazu aresztowania będzie trudna, a wpis do bazy Interpolu stoi pod znakiem zapytania.

Najważniejsze dowody, jakimi dysponuje prokuratura, to wyjaśnienia Tomasza Mraza (byłego dyrektora departamentu ), który poszedł na współpracę z prokuraturą, oraz analizy zabezpieczonych elektronicznych nośników danych.

Na Marcinie Romanowskim ciąży dziś 11 zarzutów, w tym udziału w zorganizowanej grupie przestępczej i ustawiania konkursów w Funduszu – tak by wygrały je podmioty zaprzyjaźnione z politykami, a także przywłaszczenia ponad 107 milionów złotych oraz usiłowania przywłaszczenia ponad 58 milionów złotych. Romanowski miał zostać aresztowany – używając fortelu, uciekł na Węgry, gdzie dostał azyl polityczny. Polski MSZ uznał to za „akt nieprzyjazny wobec Rzeczypospolitej Polskiej i sprzeczny z elementarnymi zasadami obowiązującymi państwa członkowskie Unii Europejskiej”. Objęcie ochroną międzynarodową komplikuje ściganie Romanowskiego. To pierwszy w historii czynny poseł, który jest ścigany listem gończym. 

Collegium Humanum – produkcja lewych dyplomów na niespotykaną skalę. Zeznania rektora pogrążają inne prywatne uczelnie

W warszawskiej uczelni Collegium Humanum, należącej do rektora Pawła Cz., przez ponad trzy lata handlowano lewymi dyplomami MBA, studiów doktorskich i magisterskich na niespotykaną skalę. Paweł Cz. przyjął co najmniej ponad 1 mln zł za wystawienie ponad tysiąca dyplomów. Przy okazji rozliczania afery z dyplomami wykryto, że rektorzy innych prywatnych uczelni w Polsce (m.in. Grzegorz G. z Torunia, Roman G. z Gdańska, Rafał K., rektor uczelni we Wrocławiu, czy Krzysztof G., uczelni z Łodzi) dawali łapówki dyrektorowi Biura Polskiej Komisji Akredytacyjnej Arturowi G. – 5 tys. zł za zgodę na uruchomienie nowego kierunku studiów, aż do blisko 300 tys. zł. Masowo w Collegium Humanum wystawiano fikcyjne poświadczenia ukończenia studiów dla studentów z Ukrainy.

Biznes z lewymi dyplomami w Collegium Humanum był możliwy dzięki zmianie prawa przez PiS w 2017 r. Dyplom MBA pozwolił obejść państwowy egzamin dla kandydatów na członków rad nadzorczych w państwowych i samorządowych spółkach – dotychczas nie zdawało go ponad 70 proc. kandydatów. Po tej zmianie liczba kandydatów na egzamin spadła dziesięciokrotnie.

Dyplomy MBA z Collegium Humanum kupowali dyrektorzy szpitali i przedszkoli, politycy, samorządowcy, funkcjonariusze policji i służb specjalnych. Zarzuty posłużenia się fikcyjnym dyplomem MBA usłyszał na razie m.in. prezydent Wrocławia Jacek Sutryk (dzięki temu zasiadał w radach nadzorczych w spółkach samorządowych, gdzie zarobił 230 tys. zł), byli europosłowie PiS Ryszard Cz. i jego żona Emilia H., która otrzymała trzy dyplomy MBA, oraz Karol K. (miał lobbować za otworzeniem dla uczelni filii zagranicznych w zamian za sfinansowanie billboardów wyborczych).

Czytaj więcej

Przestępczość

Uczelniana ośmiornica, czyli jak wyglądał „układ wzajemności” w Collegium Humanum

Rektor Paweł Cz. wysoko wyceniał wystawianie fikcyjnych dyplomów w swojej uczelni. Z osobami wpływowymi były to transakcje wiązane, na których zarabiał wielokrotnie więcej.

Paweł Cz. współpracuje z organami ścigania, licząc, że otrzyma status małego świadka. W połowie listopada prokuratura uchyliła mu areszt – ma m.in. zakaz zbliżania się do pracowników uczelni oraz prowadzenia działalności akademickiej. W śledztwie jest obecnie 55 podejrzanych, przedstawiono im 196 zarzutów. 

Nieprawidłowości w działalności Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych – Paweł Sz. ucieka i wraca. Zaczyna współpracę z prokuraturą

W podlegającej premierowi Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych w latach 2021–2023 od wybranych firm kupowano towary w cenach znacznie wyższych od ich rzeczywistej wartości rynkowej – to ustalenia CBA w operacji o kryptonimie „Walet” i generalnego inspektora informacji finansowej. Takie preferencje miały m.in. spółki Pawła Sz., przedsiębiorcy, który był producentem odzieży patriotycznej Red is Bad. Jak ustalono, osoby odpowiadające za zamówienia w RARS, wskazywały innym pracownikom Agencji podmioty, z którymi należy podpisać umowę na dostawy towaru, niezależnie od ceny i jakości oferowanego produktu. Podmioty bez doświadczenia w normalnych warunkach rynkowych nie miałyby szansy uzyskania kontraktów, omijając procedury prawa zamówień publicznych.

Nadużycia w kontrakcie dla Pawła Sz. wykrył Europejski Urząd do spraw Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF). W styczniu 2023 r. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych podpisała bowiem umowę z Komisją Europejską o dofinansowanie projektu dotyczącego zakupu agregatów prądotwórczych dla potrzeb Ukrainy. Raport OLAF stwierdził nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z tego grantu unijnego na blisko 92 mln euro. Spółka Pawła Sz. kupiła w Chinach agregaty za niecałe 70 mln zł, RARS sprzedała za 350 mln zł.

W śledztwie jest dziesięciu podejrzanych, w tym były już prezes Agencji Michał K. (został aresztowany w Londynie, czeka na ekstradycję), trójka urzędników Agencji, Paweł Sz. (uciekł na Dominikanę, skąd, na własną prośbę, został pod koniec października deportowany do Polski – współpracuje z prokuraturą). Ciążą na nich zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej i prania brudnych pieniędzy.    

Czytaj więcej

Przestępczość

Dramatyczne okoliczności przesłuchania Pawła S. Chce współpracować?

Paweł S. wypowiedział pełnomocnictwo do obrony dwóm swoim adwokatom: Krzysztofowi Wąsowskiemu i Bartoszowi Lewandowskiemu. To sygnał, że podejrzany mógł zdecydować się na współpracę z prokuraturą – ustaliła „Rzeczpospolita”.

Kontrakty podpisywano także ze spółkami powiązanymi z Dominikiem Basiorem, piarowcem odpowiedzialnym za prowadzenie dwóch ostatnich kampanii wyborczych premiera Mateusza Morawieckiego. Według Onetu podmioty związane z Basiorem w czasach pandemii covidu sprzedały RARS sprzęt – maseczki, rękawiczki lub inne środki ochrony osobistej – o wartości co najmniej 147 mln zł.

Dotychczas zarzuty w śledztwie usłyszał m.in. policjant, który pomógł Pawłowi Sz. wypłacić z banków 3,5 mln zł gotówki, w czasie gdy jego konta były już zabezpieczone przez prokuraturę.

Rosyjscy szpiedzy i akty dywersyjne w Polsce. 21 śledztw o szpiegostwo, w tle podpalenie Marywilskiej 44

Rosyjski wywiad wojskowy –  GRU – stoi za serią podpaleń w Polsce, m.in. restauracji w Gdyni, magazynu palet pod Warszawą, centrum farb Dekoral we Wrocławiu i centrum budowlanego w Gdańsku – twierdzą ABW i prokuratura. Ochotników, za pieniądze – nawet 10 tys. euro od obiektu – GRU werbuje na Telegramie. Celem podpaleń, które GRU zleca nie tylko w  Polsce, ale też innych miastach Europy i USA, jest wywołanie chaosu, niepokoju, spowodowanie strat w mieniu i w ludziach. 

Śledztwa w tej sprawie (łącznie w toku jest aż 21 śledztw pod kątem szpiegostwa) prowadzą przede wszystkim mazowiecki i dolnośląski wydział PZ Prokuratury Krajowej. W styczniu 2023 r. wpadł Serhii S., Ukrainiec, który miał dokonać podpalenia we Wrocławiu. GRU zwerbowała także dwóch Białorusinów z Warszawy (jeden z nich przebywał u nas w kraju na Kartę Polaka) oraz 40-letniego Polaka, mieszkańca woj. pomorskiego.