Reklama
Rozwiń
Reklama

Rosja: Rozprawa ze strażnikami pamięci

W Moskwie zaczął się sąd nad słynnym stowarzyszeniem Memoriał, badającym historię komunistycznych represji. Prokuratura domaga się jego likwidacji.

Aktualizacja: 26.11.2021 07:54 Publikacja: 25.11.2021 18:44

Rosja: Rozprawa ze strażnikami pamięci

Foto: PAP/EPA

Początek procesu wywołał falę protestów w Rosji. Przerwania represji przeciw stowarzyszeniu domagali się m.in. dwaj rosyjscy laureaci Pokojowej Nagrody Nobla: były przywódca ZSRR Michaił Gorbaczow oraz redaktor naczelny niezależnej „Nowej Gaziety" Dmitrij Muratow. „Wieloletnia działalność Memoriału zawsze była skierowana na przywrócenie historycznej sprawiedliwości, zachowanie pamięci o setkach tysięcy zamordowanych w latach represji, niedopuszczeniu do podobnego obecnie" – napisali w oświadczeniu.

Stowarzyszenie jest jedną z najstarszych, największą i najbardziej znaną organizacją obrony praw człowieka w Rosji.

W czasie rozprawy przed budynkiem sądu stało kilkaset osób, gdyż nie zmieścili się na sali sądowej. Policja zatrzymała co najmniej trzy, w tym starszą kobietę z plakatem „Nie można zabić pamięci narodu!".

Prokuratura zarzuca stowarzyszeniu łamanie ustawy o „zagranicznych agentach". Organizacje uznane za takie przez władze muszą umieszczać na swoich materiałach (również w internecie) informacje, że są „agentem". Pozywający twierdzą, że Memoriał 19 razy nie umieścił takich napisów. Adwokaci zaś przypomnieli w sądzie, że stowarzyszenie prowadzi 35 stron internetowych, 21 kont w sieciach społecznościowych i wydało 17 książek. – Wszystkie te materiały były wzdłuż i w poprzek sygnowane jako „zagranicznego agenta" – udowadniał jeden z obrońców.

Czytaj więcej

Rosyjska prokuratura chce likwidacji Stowarzyszenia Memoriał
Reklama
Reklama

Mimo powagi sytuacji oskarżeni nie tracili poczucia humoru. Jedna z założycielek stowarzyszenia, 87-letnia Jelena Żemkowa wręczyła sędzi prowadzącej rozprawę swoją wizytówkę, na której było napisane „zagraniczny agent". – Ustawa nie zawiera dokładnej listy tego, gdzie należy umieszczać te napisy. (...) Następnym razem prokuratorom nie spodoba się, że nie mam ich wydrukowanych na ubraniu – powiedziała.

– Jeden z założycieli Memoriału uczestniczył w pisaniu obecnej konstytucji Rosji (na początku lat 90. ubiegłego wieku – red.). Mam nadzieję, że z tego powodu nie zarzucą nam prowadzenia działalności politycznej – zauważył z kolei szef stowarzyszenia Jan Raczyński.

Widząc, że oskarżyciele nie dają sobie rady w starciu z oskarżanymi, sędzia zarządziła przerwę w rozprawie do połowy grudnia.

Ewentualna likwidacja Memoriału byłaby prawdopodobnie kulminacją represji wobec niezależnych struktur społecznych, rozpoczętych w marcu wraz z aresztowaniem Aleksieja Nawalnego. Obecnie prawie wszystkie niezależne media uznane zostały za „zagranicznych agentów". Taką etykietką obdarzono też poszczególnych dziennikarzy i działaczy społecznych, w tym nestora ruchu obrony praw człowieka, 80-letniego Lwa Ponomariowa. To oznacza, że m.in. każdy komentarz w sieciach społecznościowych muszą podpisywać „zagraniczny agent". Jednak nikt do końca nie jest pewien, co może, a czego nie, bowiem ustawa jest dość nieprecyzyjna.

Do emigracji albo zwykłej ucieczki z kraju zmuszono kilkaset osób: współpracowników Nawalnego, niezależnych dziennikarzy, blogerów i adwokatów, a ostatnio nawet rosyjskiego rapera Aliszera Morgenszterna. Szef Komitetu Śledczego publicznie oskarżył go o handel narkotykami w internecie, choć nie przedstawił żadnych dowodów.

W obronie Memoriału wystąpiło nie tylko dwóch laureatów Nobla, ale i 60 członków Rosyjskiej Akademii Nauk oraz kilkudziesięciu pisarzy. Nawet prezydencka Rada ds. Praw Człowieka nazwała „niesprawiedliwym" próbę jego likwidacji. – Memoriał od bardzo dawna ma problemy z przestrzeganiem norm rosyjskiego prawa – odpowiedział na to sekretarz prasowy Kremla.

Polityka
Raport Pentagonu: Chiny rozmieszczają rakiety balistyczne na polach silosowych
Polityka
Będzie trudniej zostać Japończykiem. Rząd zaostrza wymagania
Polityka
Viktor Orbán rozdaje pieniądze, ale sondaże się nie odwracają
Polityka
Starlink na celowniku Rosji. Wywiad NATO ostrzega przed nową bronią
Polityka
Emmanuel Macron zapowiada, że Francja zbuduje nowy lotniskowiec
Materiał Promocyjny
W kierunku zrównoważonej przyszłości – konkretne działania
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama