Reklama

Sąd: małżonkowie mogą być jednym podatnikiem VAT. Trzeba zmienić przepisy

Małżeństwo sprzedające działki budowlane powinno być traktowane jako jeden podatnik dla celów rozliczeń VAT – stwierdził wrocławski sąd. To pokłosie niedawnego wyroku TSUE.

Publikacja: 07.08.2025 04:37

Sąd: małżonkowie mogą być jednym podatnikiem VAT. Trzeba zmienić przepisy

Foto: Adobe Stock

Wspólne opodatkowanie małżonków może się kojarzyć raczej z korzystną formą rozliczenia dochodów osobistych, niż z podatkiem VAT. Jednak od 3 kwietnia br. wiadomo już, że małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej mogą, a nawet powinni występować jako jeden podatnik. Bo właśnie 3 kwietnia zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w polskiej sprawie Grzera (sygn. C-213/24). Sędziowie stwierdzili wówczas, że sprzedaż nieruchomości w okolicznościach wskazujących na prowadzenie działalności gospodarczej powinna podlegać VAT, a małżonkowie powinni występować jako jeden podatnik.

Konsekwencją rozstrzygnięcia luksemburskiego Trybunału były wydane 5 sierpnia br. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Sąd także uznał, że małżeństwo pozostające we wspólności majątkowej małżeńskiej, sprzedające wspólnie nieruchomość wchodzącą w skład tej wspólności, może być uznane za jednego podatnika VAT.

Czytaj więcej

Czy sprzedawca działki musi zapłacić VAT, jeśli formalności załatwia pełnomocnik?

Sąd: małżeństwo trzeba opodatkować VAT jak jednego podatnika

Sprawa dotyczyła podatniczki, która wraz z mężem sprzedawała działki budowlane powstałe z przekształcenia gospodarstwa rolnego. Sąd uznał, że sprzedaż powinna być opodatkowana VAT jako czynność biznesowa. Małżonkowie uzbroili te nieruchomości w media, uporządkowali je poprzez m.in. wycinkę drzew i krzewów, a także zapewnili odpowiednią reklamę wspierającą sprzedaż. Czynności te powierzyli profesjonalnemu przedsiębiorcy. W takich okolicznościach uznawanie takiej sprzedaży za biznes jest już szeroko stosowaną praktyką w ostatnich latach. W związku z tym w podobnych przypadkach transakcje sprzedaży są traktowane jako podlegające VAT.

Jednak wrocławski sąd nie kontynuował praktyki urzędów skarbowych, która sugerowała w takich przypadkach rejestrację każdego z małżonków dla celów VAT i wystawienie dwóch faktur opiewających na połowę ceny nieruchomości. Sędziowie uznali, że dla tych celów małżeństwo powinno być traktowane podobnie jak spółka cywilna, a zatem występować jako jeden podatnik VAT.

Reklama
Reklama

Już po kwietniowym wyroku TSUE wśród ekspertów pojawiły się głosy, że podobne sytuacje wymagają nie tylko wyroków sądowych, ale jednoznacznego uregulowania w ustawie o podatku od towarów i usług. Skuteczne rozliczenie tego podatku od sprzedaży nieruchomości przez małżeństwa może bowiem napotkać przeszkody formalne. Małżeństwa nie mają przecież wspólnego numeru NIP. Może to być przeszkodą formalną w uznaniu ich za podatnika. Zapewne rozwiązaniem tego problemu byłaby wspólna rejestracja takich małżeństw na potrzeby transakcji nieruchomościowej. Jednak przepisy o VAT – w odróżnieniu od PIT – nie przewidują wprost możliwości wspólnego opodatkowania dwóch osób, choćby były małżeństwem.

Czytaj więcej

Umowy przedwstępne sprzed 2024 r. chronią przed zapłatą podwyższonego PCC od zakupu powyżej sześciu mieszkań.

Mąż i żona w oddzielnych procedurach

Urzędnicy skarbowi, którzy będą chcieli zastosować w praktyce wyrok TSUE i ewentualne kolejne podobne wyroki polskich sądów będą mieli też inny kłopot: wobec kogo mają się dalej toczyć wszczęte już postępowania w tych sprawach. Dotychczas bowiem, skoro występowali tam dwaj podatnicy (mąż i żona), to toczyły się – formalnie rzecz biorąc – dwa oddzielne postępowania, choć dotyczące tej samej transakcji. Z wyroku TSUE wynika, że adresatem decyzji ma być jeden podatnik, jakim jest małżeństwo. Tej kwestii proceduralnej też dzisiejsze przepisy nie przewidują.

Wrocławski WSA w swoich wyrokach uchylił decyzje urzędu skarbowego w Zgorzelcu oraz Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu. Na razie nie opublikowano pisemnego ich uzasadnienia, które mogłoby być przynajmniej szczątkową wytyczną dla urzędów skarbowych co do tego, jak w takiej sytuacji mają w praktyce dalej prowadzić postępowania. Pole do działania ma tu natomiast minister finansów, któremu przepis art. 14a ordynacji podatkowej daje możliwość wydania interpretacji ogólnej przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE.

Sygnatura akt I SA/Wr 92/23, I SA/Wr 99/23

Opinia dla "Rzeczpospolitej"
Marek Przybylski, doradca podatkowy w MDDP

Po wyroku TSUE należy znowelizować przepisy ustawowe, tak, aby opisać wyraźnie przypadki sprzedaży nieruchomości przez małżeństwa i opodatkowanie VAT z tego tytułu. Zanim do nowelizacji dojdzie, minister finansów powinien jak najprędzej wydać interpretację ogólną, w której określiłby sposób rozliczeń podobnych transakcji w sposób najmniej uciążliwy dla sprzedawców, nabywców i urzędników skarbowych. Wydaje się logiczne, by urzędy prowadzące postępowania w takich sprawach umorzyły je w stosunku do poszczególnych małżonków i wszczęły nowe, już wobec jednego „wspólnego” podatnika, czyli małżeństwa. Wątpliwości mogą powstawać także po stronie nabywców nieruchomości. Dotychczasowa praktyka podziału wartości transakcji po połowie i wystawiania dwóch faktur nie będzie już prawidłowa, a zatem formalnie rzecz biorąc, takie faktury można uważać za niewłaściwie wystawione, choć nie powinno to raczej wpływać na odliczenie VAT przez nabywcę.

Reklama
Reklama

Wspólne opodatkowanie małżonków może się kojarzyć raczej z korzystną formą rozliczenia dochodów osobistych, niż z podatkiem VAT. Jednak od 3 kwietnia br. wiadomo już, że małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej mogą, a nawet powinni występować jako jeden podatnik. Bo właśnie 3 kwietnia zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w polskiej sprawie Grzera (sygn. C-213/24). Sędziowie stwierdzili wówczas, że sprzedaż nieruchomości w okolicznościach wskazujących na prowadzenie działalności gospodarczej powinna podlegać VAT, a małżonkowie powinni występować jako jeden podatnik.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Prawnicy
Zbigniew Ziobro krytykuje decyzję Andrzeja Dudy. Pisze o „notariuszu"
Sądy i trybunały
Porażka Waldemara Żurka. Kolegium sądu mówi „nie" odwołaniu prezesów
Praca, Emerytury i renty
Wiadomo, o ile mogą wzrosnąć emerytury w 2026 roku. Rząd przyjął rozporządzenie
Praca, Emerytury i renty
Wcześniejsze wypłaty i podwójne świadczenia. 800 plus w sierpniu
Nieruchomości
Wysokie kary za budowę szopy w ogrodzie. Ważna jest odległość od działki sąsiada
Materiał Promocyjny
Nie tylko okna. VELUX Polska inwestuje w ludzi, wspólnotę i przyszłość
Reklama
Reklama