Bezprawnie zwolniony z pracy nie zapłaci PIT od całych należnych mu odsetek

W przypadku odszkodowania zasądzonego za niezgodne z prawem zwolnienie z pracy wolne od PIT są też odsetki naliczone od doręczenia pozwu do zapłaty.

Publikacja: 16.05.2025 04:34

Bezprawnie zwolniony z pracy nie zapłaci PIT od całych należnych mu odsetek

Foto: rp.pl / Paweł Rochowicz

Zwolnienia i ulgi podatkowe to wyjątki od zasady opodatkowania. Dlatego trzeba je interpretować ściśle, ale nie oznacza to, że fiskus może naciągać przepisy i zawężać preferencję. A potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) w bardzo ważnej sprawie dotyczącej oprocentowania od odszkodowań za niezgodne z prawem zwolnienie z pracy.

Zwolnienie z pracy bez wypowiedzenia a pozew do sądu pracy

O tym, jak zdeterminowany może być fiskus, żeby zgarnąć jak najwięcej PIT, przekonała się podatniczka, która pod koniec sierpnia 2017 r. straciła pracę bez wypowiedzenia. Kobieta była jednak przekonana, że stwierdzenie wygaśnięcia jej stosunku pracy było niezgodne z prawem, na podstawie art. 67 w zw. z art. 56 § 1 kodeksu pracy. Dlatego pozwała następcę prawnego swojego pracodawcy do sądu pracy o odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzeniu.

Były pracodawca niezwłocznie wypłacił zasądzoną kwotę, ale bez odsetek. Kobieta znów musiała go pozwać do sądu pracy o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie odszkodowania z art. 56 § 1 kodeksu pracy. Żądaniem został objęty okres od następnego dnia po doręczeniu pozwu o zapłatę odszkodowania do jego zapłaty. W sumie chodziło o ok. 5 tys. zł należności głównej oraz tzw. odsetek od odsetek wyliczonych od dnia wniesienia tego pozwu do zapłaty.

Spór o odsetki skończył się prawomocnie klęską byłego pracodawcy. Ten jednak przegraną się nie przejął. We wniosku o interpretację kobieta wyjaśniła, że nadal ociąga się z wypłatą oprocentowania, więc będzie musiała sprawę skierować do komornika. A u fiskusa chciała się upewnić co do podatkowych konsekwencji ściągnięcia na jej rzecz odsetek. Sama była przekonana, że nie będzie musiała płacić podatku od odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie odszkodowania z art. 56 § 1 kodeksu pracy. W jej ocenie te są bowiem objęte zwolnieniem z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń m.in. ze stosunku pracy, czyli tych z art. 10 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Nie upierała się za to co do objęcia preferencją odsetek od odsetek. 

Odszkodowanie za bezprawne zwolnienie z pracy a PIT

Ku jej zaskoczeniu fiskus nie był w stanie przystać na takie rozwiązanie. Uznał, że zwolnienie dla odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie odszkodowania nie może objąć okresu od następnego dnia po doręczeniu pozwu do dnia zapłaty. Zdaniem urzędników preferencją z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT objęte będą tylko odsetki naliczone od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu przyznającego odszkodowanie do dnia jego zapłaty. 

Waleczna kobieta i tym razem nie odpuściła. Zaskarżyła interpretację i wygrała. Najpierw rację przyznał jej Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie. Zauważył, że w sprawie fiskus nie kwestionuje kwalifikacji świadczenia, od którego naliczone zostały odsetki ustawowe, jako przychodu ze stosunku pracy. 

A sąd nie zgodził się z poglądem, że odsetki od świadczenia niewypłaconego w terminie są zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT jedynie za okres następujący po zawarciu umowy, ugody lub po wydaniu prawomocnego orzeczenia. Zgodził się, że wymagalność świadczenia jest zwykle terminem późniejszym od dnia zawarcia umowy lub ugody albo wydania prawomocnego orzeczenia. Niemniej w spornej sprawie termin wymagalności świadczenia jest wcześniejszy od powyższych zdarzeń. Tymczasem SN w uchwale z 6 marca 2003 r. (III PZP 3/03) stwierdził, że ustawowe odsetki od odszkodowania przysługującego pracownikowi z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia stają się wymagalne w dniu doręczenia pracodawcy odpisu pozwu zawierającego takie żądanie. WSA dodał, że w pełni podziela poglądy prawne przedstawione w tej uchwale.

Oprocentowanie od odszkodowania za wyrzucenie z pracy a zwolnienie w podatku dochodowym

Zdaniem WSA fiskus błędnie uznał, że pojęciem odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT nie jest objęte oprocentowanie od spornego odszkodowania za okres od daty jego wymagalności przypadającej w dniu doręczenia odpisu pozwu do uprawomocnienia się orzeczenia sądu zasądzającego te odsetki. I bezpodstawnie stwierdził, że odsetki te stanowią przychód z innych źródeł, opodatkowany PIT na ogólnych zasadach według skali podatkowej. 

Czytaj więcej

Czy wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy podlega PIT? Ważny wyrok NSA

Ostatecznie przegraną fiskusa przypieczętował NSA. Nie miał bowiem cienia wątpliwości, że wykładnia urzędników zaliczająca odsetki między doręczeniem pozwu a uprawomocnieniem wyroku do przychodu z innych źródeł naruszała prawo. Tymczasem, jak podkreśliła sędzia NSA Anna Dumas, odsetki te mieszczą się w zakresie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT, tak samo jak odsetki należne za okres pomiędzy uprawomocnieniem się wyroku a wypłatą zasądzonego odszkodowania i korzystają ze spornego zwolnienia.

Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: II FSK 1058/22

radca prawny, doradca podatkowy
Robert Krasnodębski 

Idealną ilustracją dla podejścia fiskusa do spornej sprawy mogłyby być słowa znanej piosenki zespołu Sztywny Pal Azji „Stawiam świat na głowie, do góry nogami. Na odwrót i wspak bawię się słowami!”. W obecnym stanie prawnym powszechnie przyjmuje się, że źródłem powstania odsetek za zwłokę jest samodzielne zdarzenie prawne, tj. opóźnienie w wypłacie kwoty głównej odmienne od samej podstawy zobowiązania do wypłaty kwoty głównej. Nie ma zatem uniwersalnego powodu, by należność główną i odsetki związane z jej nieterminową realizacją zawsze dzieliły tę samą kwalifikację podatkową. Pogląd ten wywołuje określone kontrowersje, w tym także na płaszczyźnie słusznościowej, zwłaszcza w sytuacji, gdy wypłata należności głównej, np. odszkodowania, jest zwolniona z opodatkowania, a odsetki już nie. Niemniej inaczej jest, gdy wyraźną wolą ustawodawcy odsetki od nieterminowej płatności kwoty głównej są zwolnione z podatku dochodowego, a kwota główna z takiego zwolnienia nie korzysta. Wówczas nie można w imię zasady powszechności opodatkowania doszukiwać się dodatkowych, nie wyrażonych wprost w ustawie warunków czy ograniczeń czasowych takiego zwolnienia. I bardzo dobrze, że w spornej sprawie sądy nie pozwoliły na taką twórczą zabawę tekstem aktu prawnego. 

Zwolnienia i ulgi podatkowe to wyjątki od zasady opodatkowania. Dlatego trzeba je interpretować ściśle, ale nie oznacza to, że fiskus może naciągać przepisy i zawężać preferencję. A potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) w bardzo ważnej sprawie dotyczącej oprocentowania od odszkodowań za niezgodne z prawem zwolnienie z pracy.

Zwolnienie z pracy bez wypowiedzenia a pozew do sądu pracy

Pozostało jeszcze 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Internet i prawo autorskie
Bruksela pozwała Polskę do TSUE. Jest szybka reakcja rządu Donalda Tuska
Prawnicy
Prokurator z Radomia ma poważne kłopoty. W tle sprawa katastrofy smoleńskiej
Sądy i trybunały
Nagły zwrot w sprawie tzw. neosędziów. Resort Bodnara zmienia swój projekt
Prawo drogowe
Ten wyrok ucieszy osoby, które oblały egzamin na prawo jazdy
Dobra osobiste
Karol Nawrocki pozwany za książkę, którą napisał jako Tadeusz Batyr