Ustawa Polski Ład 2.0 rozszerzyła zakres stosowania niektórych ulg podatkowych. Chodzi o:

  • tzw. ulgę dla młodych – zwolnienie podatkowe dla osób, które nie ukończyły 26. roku życia,
  • tzw. ulgę na powrót – zwolnienie dla osób, które na stałe przeniosły swoją rezydencję podatkową do Polski z zagranicy po 31 grudnia 2021 r. i spełniają dodatkowe warunki,
  • tzw. ulgę dla rodzin 4+ – zwolnienie dla osób, które wychowują co najmniej czworo dzieci, oraz
  • tzw. ulgę dla pracujących seniorów – zwolnienie dla osób, które kontynuują działalność zarobkową po osiągnięciu wieku emerytalnego (kobiety – 60 lat, mężczyźni – 65 lat).

Od 1 lipca br. wszystkie osoby spełniające warunki do skorzystania z przynajmniej jednej z ww. ulg mają prawo do zwolnienia z opodatkowania PIT otrzymywanych zasiłków macierzyńskich. Co jednak istotne, zwolnienie ma zastosowanie do dochodów z zasiłku macierzyńskiego już od 1 stycznia 2022 r., a to otwiera możliwość odzyskania nadpłaty podatku, gdy od zasiłków tych dotychczas płatnik potrącał zaliczki na PIT.

Zwolnienie to jest jednak limitowane. Łączna wysokość wszystkich przychodów zwolnionych z PIT w ramach ww. ulg nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Nadwyżka przychodów ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wypłata przez zakłady pracy…

Zgodnie z art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, ustalają prawo do zasiłku macierzyńskiego i jego wysokość, a także wypłacają zasiłek. Oznacza to, że od 1 lipca br. podmioty te przy wypłacie zasiłków macierzyńskich powinny brać pod uwagę:

  • wiek zatrudnionego na potrzeby zastosowania ulgi dla młodych,
  • złożone przez zatrudnionych oświadczenia o spełnianiu przesłanek do zastosowania ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ lub ulgi dla pracujących seniorów.

W pierwszym przypadku zakłady pracy powinny zastosować zwolnienie automatycznie w odniesieniu do wypłacanych zasiłków macierzyńskich (pod warunkiem, że zatrudniony nie złożył oświadczenia o niestosowaniu ulgi dla młodych i jego przychody w tym zakładzie pracy nie przekroczyły 85 528 zł w roku podatkowym). W drugim przypadku możliwość zwolnienia uzależniona jest od złożenia przez zatrudnionego stosownego oświadczenia.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty
Polski Ład 2.0: od 1 lipca pieniądze dla matek są zwolnione z podatku

… i przez organy rentowe

Nieco inaczej wyglądają zasady stosowania zwolnienia w PIT, gdy zasiłki macierzyńskie wypłacane są przez organy rentowe, czyli np. Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W takim przypadku zastosowanie zwolnienia przez ZUS każdorazowo uzależnione jest od złożenia przez podatnika:

  • formularza ZPM – dla zastosowania ulgi dla młodych,
  • formularza ZPO – dla zastosowania ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ lub ulgi dla pracujących seniorów.

O ile konieczność złożenia przez podatnika formularza ZPO dla skorzystania z ulg nie powinna budzić wątpliwości (z reguły pełną wiedzę odnośnie do spełniania przesłanek do zastosowania ulg ma wyłącznie podatnik), o tyle zasadność składania odrębnego formularza dla skorzystania z ulgi dla młodych może rodzić pytania.

ZUS, wypłacając zasiłki macierzyńskie, ma bowiem wiedzę o dacie urodzenia świadczeniobiorcy i bez trudu może zweryfikować przesłanki do zastosowania ulgi. Ustawodawca świadomie odstąpił tu jednak od zasady automatyzmu. Wydaje się, że taki zabieg ma na celu ograniczenie ryzyka, gdy roczny limit ulgi dla młodych zostanie wykorzystany w ramach otrzymanego wcześniej wynagrodzenia z umowy o pracę lub z umowy zlecenia, a ZUS, nie mając o tym informacji, osobno naliczałby ulgę w zakresie zasiłku macierzyńskiego, co mogłoby wiązać się z koniecznością wysokiej dopłaty podatku w rozliczeniu rocznym.

Konieczny jest wniosek

Stosownie do nowo dodawanego ust. 4b do art. 34 ustawy o PIT: „płatnik stosuje zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, jeżeli podatnik złoży płatnikowi wniosek o obliczanie zaliczek z uwzględnieniem tego zwolnienia”. Przez płatnika na gruncie art. 34 ustawy o PIT należy rozumieć organ rentowy, natomiast art. 21 ust. 1 pkt 148 to przepis mówiący o tzw. uldze dla młodych.

Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że art. 34 ust. 4b ustawy o PIT wejdzie w życie dopiero od 1 stycznia 2023 r. W okresie od 1 lipca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. w odniesieniu do zasiłków macierzyńskich wypłacanych przez ZUS w 2022 r. obowiązuje natomiast przepis przejściowy z ustawy Polski Ład 2.0 (art. 18 ust. 4), zgodnie z którym przepisy art. 34 ust. 4b ustawy o PIT, w brzmieniu nadanym ustawą Polski Ład 2.0, stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 lipca 2022 r.

Podatnicy poniżej 26 roku życia, chcący skorzystać z ulgi dla młodych i zwolnić z PIT zasiłki macierzyńskie wypłacane przez ZUS, powinni zatem uprzednio złożyć stosowny wniosek do ZUS-u.

Gdy podatnik nie złoży takiego wniosku, nadal będzie miał prawo do zwolnienia i to w zakresie zasiłków uzyskiwanych od 1 stycznia br. Dokona on tego nieco później, w ramach składania zeznania podatkowego PIT za dany rok. Dotyczy to wszystkich omawianych tu ulg. Warunkiem jest, aby łączna wysokość przychodów zwolnionych od podatku na podstawie tych ulg nie przekroczyła w skali roku 85 528 zł.

Starszy konsultant w Zespole Podatków Osobistych i Doradztwa dla Pracodawców MDDP