Drugie mieszkanie od najbliższych bez daniny

Czytelnik ma spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania, w którym jest zameldowany na stałe. Rodzice chcą mu darować mieszkanie będące odrębną nieruchomością (własność hipoteczna) w innej miejscowości. Spodziewa się też darowizny od rodziców na remont tego lokum. Czytelnik pyta, czy dla skorzystania ze zwolnienia z podatku od tej darowizny musi zameldować się na stałe w darowanym mieszkaniu i czy musi poinformować – i który urząd – o tych darowiznach.

Już od 1 stycznia 2007 r. wszystkie darowizny między najbliższymi członkami rodziny są zwolnione z podatku od spadków i darowizn, bez względu na ich wartość. Dotyczy to także darowizny mieszkania. Dla takiego zwolnienia obojętne jest, czy obdarowany zamelduje się w nim i zamieszka. Bez znaczenia jest również, czy ma inne mieszkanie lub dom.

Warunkiem zwolnienia dla najbliższych jest zasadniczo zawiadomienie urzędu skarbowego o darowiźnie, jeśli jej wartość przekracza kwotę wolną od podatku od spadków i darowizn, wynoszącą dla nabywców z tej grupy 9637 zł. Gdy jest to darowizna pieniężna, trzeba ją także przekazać na rachunek bankowy obdarowanego, na jego rachunek w SKOK (spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej) albo przekazem pocztowym. Dla ustalenia wskazanego limitu sumuje się wartość darowizn uzyskanych od tej samej osoby w ciągu pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiła ostatnia darowizna.

Obowiązek zawiadomienia o darowiźnie ciąży w takim wypadku na obdarowanym. Zawiadomienie powinien przesłać do urzędu skarbowego właściwego wedle swego miejsca zamieszkania. Ma na to tylko miesiąc, licząc od dnia otrzymania darowizny. Gdy się spóźni, zostanie opodatkowana wedle skali dotyczącej I grupy podatkowej.

Co ważne, zgłoszenie nie obowiązuje, gdy umowa darowizny ma formę aktu notarialnego. Taką formę musi mieć darowizna nieruchomości, w tym mieszkania będącego odrębną nieruchomością, a także spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Nieposiadanie własnego mieszkania czy domu, a także okres zameldowania i zamieszkiwania (pięć lat) w darowanym czy odziedziczonym domu jest teraz istotny zasadniczo wówczas, gdy obdarowany albo spadkobierca nie należy do kręgu najbliższych objętych całkowitym zwolnieniem. Wtedy bowiem może wchodzić w rachubę ulga mieszkaniowa. Dotyczy ona tylko obdarowanych należących do I grupy podatkowej, a gdy mieszkanie uzyskuje się w drodze spadku – także należących do II grupy podatkowej i zaliczanych do III grupy podatkowej, jeżeli sprawowali oficjalnie opiekę nad spadkodawcą.

Zameldowanie na okres co najmniej 12 miesięcy jest ważne z punktu widzenia zupełnie innej daniny: podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości i praw spółdzielczych. Tu wchodzi w rachubę tzw. ulga meldunkowa. Pozwala ona uniknąć tego obciążenia po sprzedaży mieszkania kupionego, odziedziczonego lub uzyskanego w drodze darowizny przed upływem pięciu lat (licząc od końca roku jego uzyskania). Dla skorzystania z niej trzeba wykazać się co najmniej 12-miesięcznym zameldowaniem na pobyt stały przed sprzedażą lokum. Należy też w ciągu 14 dni od sprzedaży zawiadomić urząd skarbowy, że zostały spełnione warunki do tego zwolnienia.

Sprzedaż nieruchomości i własnościowego prawa do mieszkania i lokalu użytkowego uzyskanych przed 1 stycznia 2007 r. jest opodatkowana według starych zasad.

Podatek ten wynosi 10 proc. uzyskanej ceny pomniejszonej o ewentualne koszty sprzedaży. Można się od niego uwolnić, jeśli w ciągu dwóch lat od sprzedaży wyda się pieniądze uzyskane z tej transakcji na kupno innego lokum, na budowę lub rozbudowę domu, a także na poważniejszy remont lub na spłatę kredytu mieszkaniowego.

Jeśli ulga meldunkowa nie wchodzi w rachubę, a mieszkanie zostało darowane lub kupione po 1 stycznia 2007 r., sprzedający lokum przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku, w którym je nabył, musi oddać fiskusowi 19 proc. dochodu z tej transakcji, tj. różnicy między wydatkami na jego nabycie a uzyskaną ceną.

W razie nabycia nieruchomości (mieszkania) w drodze spadku i darowizny nie ma kosztów uzyskania i oddaje się fiskusowi praktycznie 19 proc. uzyskanej ceny.