PIT 2011: brak podpisu małżonka nie wyklucza wspólnego rozliczenia

- Urząd skarbowy w ramach czynności sprawdzających podważył prawo do wspólnego rozliczenia z mężem za 2009 r. Powodem jest to, że przez przeoczenie mąż nie złożył podpisu na zeznaniu. Został jednak zaznaczony kwadrat wyboru wspólnego opodatkowania w PIT-36. Czy urząd ma rację?

– pyta czytelniczka.

Wybór wspólnego rozliczenia z małżonkiem wymaga złożenia wniosku. Odbywa się to poprzez zaznaczenie na początku formularza PIT-36 odpowiedniego kwadratu w rubryce „wybór sposobu opodatkowania”.

Wyboru tego należy dokonać w terminie do końcowej daty składania zeznań rocznych. Zazwyczaj jest to 30 kwietnia. Termin jest przesuwany, jeżeli przypada na sobotę albo niedzielę (30 kwietnia 2012 r. to poniedziałek).

Stary problem

Niekiedy organy podatkowe twierdzą, że brak w zeznaniu podpisu jednego z małżonków oznacza, że nie został złożony w terminie wniosek o wspólne rozliczenie. Mimo, że samo zeznanie zostało złożone w terminie do 30 kwietnia. Przy czym problem dotyczy tylko zeznań złożonych kilka lat temu.

Od 1 stycznia 2011 r. art. 6 ust. 2a ustawy o PIT mówi bowiem, że wniosek o wspólne rozliczenie może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów.

Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Taka konstrukcja przepisu sprawia, że podpis jednego małżonka na zeznaniu rocznym składanym w trybie „wspólnego rozliczenia” zastępuje podpis drugiego małżonka.

Korzystny wyrok

W razie zakwestionowania przez urząd skarbowy prawa do wspólnego rozliczenia za 2009 r. można się powołać na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 7 czerwca 2011 r. (I SA/Bd 226/ 11). Dotyczył on następującej sprawy. Małżonkowie złożyli wspólnie PIT-36, w odpowiednim miejscu zeznania zaznaczyli kwadracik „wybór wspólnego opodatkowania”, ale tylko żona podpisałaa zeznanie.

Sąd uznał, że sam brak podpisu małżonka pod zeznaniem nie mógł skutkować odmową łącznego opodatkowania małżonków. Jest to jedynie brak formalny zeznania podlegający uzupełnieniu w trybie art. 274 ordynacji podatkowej, który nie powoduje, że wniosek o wspólne rozliczenie nie został w ogóle złożony.

Czynności sprawdzające

Artykuł 274 § 1 ordynacji podatkowej mówi, że w razie stwierdzenia, iż deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy w zależności od charakteru i zakresu uchybień:

1) koryguje deklarację, dokonując stosownych poprawek lub uzupełnień, jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekracza 1000 zł,

2) zwraca się do składającego deklarację o jej skorygowanie oraz złożenie niezbędnych wyjaśnień, wskazując przyczyny, z powodu których informacje zawarte w deklaracji podaje się w wątpliwość.

Organ podatkowy, sprawdzając prawidłowość PIT-36, powinien był zastosować ten przepis w przypadku braku podpisu małżonka pod wspólnym zeznaniem. Jeżeli był to jedyny mankament zeznania, to inne jego elementy potwierdzały wolę wspólnego rozliczenia:

• pozycja „Dane identyfikacyjne i adres zamieszkania” zawierająca zarówno dane żony, jak i męża,

• połowa kwoty dochodu do opodatkowania wykazana jako podstawa obliczenia podatku.

Brak podpisu drugiego małżonka nie stanowi takiej wady wniosku o wspólne rozliczenie, która pociągałaby za sobą jego bezwzględną bezskuteczność. Odmienna interpretacja przepisów byłaby skrajnym przykładem stosowania formalizmu w interpretacji przepisów.

Sąd uznał, że nie ma podstaw, aby brak podpisu pod deklaracją traktować odmiennie niż brak podpisu pod wszelkimi innymi pismami kierowanymi przez podatników do organów podatkowych. Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej takie uchybienia jako braki formalne podlegają usunięciu po uprzednim wezwaniu organu.

Sprawa z 1993 r.

WSA powołał się na interpretację przepisów wyrażoną w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lutego 1997 r. (SA/Gd 2887/95).

NSA stwierdził, że brak formalnego wymogu, jakim jest podpisanie wniosku o wspólne opodatkowanie, nie powinien prowadzić do drastycznego skutku w postaci odmowy łącznego opodatkowania, jeśli wola podatników w tym zakresie została dostatecznie wyrażona.

Przy okazji warto zwrócić uwagę, że wskazany wyrok NSA dotyczył problemu wspólnego rozliczenia się małżonków, gdy jeden z nich zmarł w lutym 1993 r. przed terminem złożenia zeznania.

Małżonek 30 grudnia 1992 r. złożył pisemne oświadczenie, że chce rozliczyć swoje dochody za 1992 r. wspólnie z żoną. Samego zeznania rocznego nie zdążył już podpisać. 20 lat temu w takiej sytuacji możliwość wspólnego rozliczenia wymagała rozstrzygnięcia sporu na korzyść podatnika aż przez NSA, dziś wprost przewidują ją przepisy.