Taką umowę chce zawrzeć pan Z. i zapytał dyrektora warszawskiej skarbówki, czy jest to czynność opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Bo jego zdaniem nie jest.
Pieniądz czasowo zmienia właściciela
Jak napisał Z. we wniosku o udzielenie interpretacji, w umowie ma on występować jako właściciel oddający użytkownikowi (w tym przypadku będzie nim syn pana Z.) określoną kwotę pieniężną w gotówce w bezpłatne użytkowanie na 10 lat. Nazwa i faktyczne brzmienie przyszłej umowy odzwierciedlać będą czynność cywilnoprawną skonkretyzowaną w artykule 264 kodeksu cywilnego. Ponieważ jednak wolą stron transakcji użytkowanie nieprawidłowe pieniędzy ma być bezpłatne, w umowie znajdzie się zapis: „Właściciel oddaje w gotówce w użytkowanie bezpłatnie Użytkownikowi kwotę pieniężną określoną w § 1 na okres od dnia ... do dnia ..."
Pan Z. próbował w urzędzie skarbowym zasięgnąć informacji o skutkach podatkowych takiej umowy. Ale – jak napisał we wniosku o interpretację - odpowiedzi pracowników urzędu skarbowego wprowadziły go w zakłopotanie. Opisaną umowę kwalifikowali oni bowiem jako umowę pożyczki lub umowę depozytu nieprawidłowego. Pan Z. uważa tymczasem, iż „jego" umowa wypełnia przesłanki z art. 264 k.c. choć, jak sam przyznał, różnice między umowami użytkowania nieprawidłowego, pożyczki i depozytu nieprawidłowego, są trudne do uchwycenia.
- Nie daje to jednak podstaw organom podatkowym do oceny w dowolny sposób każdej z nich w sposób najbardziej dla wymiaru podatku korzystny, albowiem przy bliskoznaczności tych umów literalnie winny być odczytywane przepisy i porównywane z treścią umowy, jak również w sposób szczególny powinna być brana pod uwagę wola stron zawierających umowę – argumentował pan Z. wnioskując, by fiskus zajął jednoznaczne stanowisko w kwestii opodatkowania umowy użytkowania nieprawidłowego.
Nie ma przepisu, nie ma podatku
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie przeanalizował przepisy k.c. o użytkowaniu nieprawidłowym oraz o pożyczce. Art. 264 k.c. wskazuje, że jeśli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe). Z kolei w myśl art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
