Przekształcenie spółki, a podatek od dywidendy

Zmiana formy prawnej udziałowca ze spółki kapitałowej w spółkę osobową może powodować nałożenie daniny na otrzymane przez ten podmiot dywidendy. Takie ryzyko powstanie, jeśli przekształcenie nastąpi zbyt wcześnie.

Publikacja: 30.05.2016 02:00

Przekształcenie spółki, a podatek od dywidendy

Foto: 123RF

W ostatnim czasie sądy nie przestają zadziwiać podatników. Otóż, odpowiednio, 19 i 21 kwietnia 2016 roku WSA w Gdańsku (I SA/Gd 356/16) i WSA w Poznaniu (I SA/Po 2431/15) wydały dwa zupełnie odmienne rozstrzygnięcia na temat wpływu przekształcenia spółki kapitałowej (udziałowca w podmiocie zależnym) w spółkę osobową na spełnienie warunku dwuletniego okresu nieprzerwanego posiadania udziałów w takim podmiocie zależnym.

Stan faktyczny

Stroną sporu w obydwu przypadkach była polska spółka kapitałowa – udziałowiec w innym podmiocie będącym podatnikiem CIT, która miała otrzymać od tego podmiotu przychody/dochody z udziałów w zyskach osób prawnych (np. wynagrodzenie z tytułu automatycznego umorzenia udziałów, traktowane dla celów podatkowych analogicznie jak dywidenda).

Z uwagi na to, że w momencie otrzymania ww. dochodów/przychodów spółka posiadałaby bezpośrednio co najmniej 10 proc. udziałów w podmiocie zależnym realizującym omawiane wypłaty, nie planowano potrącać od nich 19-proc. daniny. Wprawdzie w momencie otrzymania ww. przysporzeń spółka nie posiadałaby udziałów w podmiocie zależnym nieprzerwanie przez okres dłuższy niż dwa lata, jednak planowała dochować tego warunku w przyszłości, co nadal uprawniałoby do zwolnienia z daniny.

Jednak już po otrzymaniu ww. przysporzeń, ale przed upływem wspomnianego dwuletniego okresu posiadania udziałów w podmiocie zależnym, spółka planowała przekształcić się w spółkę osobową.

Spółka wystąpiła o potwierdzenie, że wskazane przekształcenie (skutkujące wyłącznie zmianą formy prawnej, a nie wyzbyciem się jakichkolwiek udziałów w podmiocie zależnym) nie spowoduje przerwania dwuletniego okresu posiadania udziałów w tym podmiocie. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby dla spółki obowiązek zapłaty podatku od otrzymanych w przeszłości przychodów/dochodów z udziału w zyskach osób prawnych.

Istota sporu

Niejasności wokół interpretacji przepisów dotyczących opodatkowania oraz zwolnienia z opodatkowania dywidend i innych przychodów/dochodów z udziału w zyskach osób prawnych nie są nowością. Co do zasady przychody z tych tytułów uzyskane przez spółkę-udziałowca od podmiotu zależnego podlegają opodatkowaniu według stawki 19 proc. Rolę płatnika potrącającego daninę odgrywa w tym przypadku podmiot wypłacający. Jednocześnie ustawa o CIT przewiduje wyjątek, tzn. zwolnienie wypłacanych kwot z opodatkowania, m.in. gdy:

? spółka wypłacająca i otrzymująca przysporzenie jest podatnikiem CIT oraz

? spółka otrzymująca ww. przysporzenia posiada w wypłacającym je podmiocie bezpośrednio co najmniej 10 proc. udziałów nieprzerwanie przez co najmniej dwa lata.

Co istotne, warunek dwuletniego okresu nieprzerwanego posiadania udziałów nie musi być spełniony w momencie otrzymania dywidendy/innych przychodów/dochodów z udziału w zyskach osób prawnych. Może on być spełniony już po takim zdarzeniu, przy czym jeśli ostatecznie okres ten zostanie przerwany przed upływem dwóch lat, to należy zapłacić daninę (wraz z odsetkami) od przysporzenia otrzymanego w przeszłości.

Co powoduje przerwanie biegu

I to właśnie ta regulacja wzbudza najwięcej kontrowersji. Nie wiadomo bowiem, jakie czynności/transakcje powodują przerwanie biegu omawianego dwuletniego okresu. Oczywiste jest, że bieg tego okresu zostaje przerwany w sytuacji prostego wyzbycia się (np. sprzedaży) przez spółkę udziałów posiadanych w podmiocie zależnym. W takiej sytuacji zmienia się bowiem właściciel udziałów. W sferze niepewności pozostaje sytuacja, gdy zmienia się forma prawna właściciela udziałów (który wcześniej otrzymał przysporzenie, np. dywidendę), ale zmiana następuje w efekcie czynności skutkujących po jego stronie tzw. sukcesją uniwersalną (czyli chociażby wskutek połączenia udziałowca z inną spółką lub właśnie jego przekształcenia ze spółki kapitałowej w spółkę osobową).

Zdaniem sądów

WSA w Gdańsku w wyroku z 19 kwietnia 2016 r. (I SA/Gd 356/16) rozstrzygnął wskazaną wątpliwość na korzyść podatnika. Sąd stwierdził, że skoro proces przekształcenia udziałowca w spółkę osobową skutkuje sukcesją uniwersalną (tzn. przejęciem ogółu obowiązków i praw spółki przekształcanej), to nie spowoduje on przerwania dwuletniego okresu posiadania przez tę spółkę udziałów w podmiocie zależnym.

Innego zdania był WSA w Poznaniu, który w wyroku z 21 kwietnia 2016 r. (I SA/Po 2431/15) stanął po stronie fiskusa i tym samym potwierdził, że sukcesja uniwersalna związana z procesem przekształcenia nie ma w tej sytuacji znaczenia. Istotne jest wyłącznie to, że adresatem zwolnienia z opodatkowania dywidend i innych przychodów/dochodów z udziału w zyskach osób prawnych są podatnicy CIT. W konsekwencji wszelkie warunki uprawniające do takiego zwolnienia muszą być spełnione właśnie przez podatników CIT. Spółka osobowa nie jest takim podmiotem.

Podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 851 ze zm.)

Zdaniem autorki

Agnieszka Sułkowska, doradca podatkowy, partner w Couliers sp. z o.o.

Adresatem i beneficjentem preferencji jest ten sam podmiot

Przedstawiony problem jest tematem licznych sporów między podatnikami a organami podatkowymi. Niestety, konsensusu próżno szukać również na poziomie wojewódzkich sądów administracyjnych.

W konkretnym przypadku omówionym w artykule nie sposób odmówić racji WSA w Gdańsku, który zajął pozytywne dla podatnika i – jak się wydaje – słuszne stanowisko w sprawie. W spornym stanie faktycznym przysporzenie (stanowiące przychód/dochód z udziału w zyskach osób prawnych) zostałoby bowiem wypłacone na rzecz spółki kapitałowej (tzn. jeszcze przed przekształceniem tej spółki w spółkę osobową). Adresatem i beneficjentem zwolnienia z opodatkowania ww. przychodu/dochodu byłaby więc – zgodnie z celem regulacji – spółka kapitałowa.

Upływ dwuletniego okresu posiadania udziałów już po przekształceniu spółki kapitałowej w spółkę osobową nie powinien „anulować" nabytego prawa do skorzystania z omawianego zwolnienia z CIT. Przekształcenie jest bowiem procesem skutkującym sukcesją uniwersalną, czyli przejęciem całości praw i obowiązków podmiotu przekształconego. Natomiast przyjęcie przez WSA w Poznaniu założenia, że w tym konkretnym przypadku nie następuje przejęcie przez spółkę pojedynczego prawa do zwolnienia, a jednocześnie spółka ta przejmuje obowiązek zapłaty zaległej daniny od otrzymanej uprzednio dywidendy, jest swoistą niekonsekwencją. Mam nadzieję, że to stanowisko nie spotka się z akceptacją NSA.

W ostatnim czasie sądy nie przestają zadziwiać podatników. Otóż, odpowiednio, 19 i 21 kwietnia 2016 roku WSA w Gdańsku (I SA/Gd 356/16) i WSA w Poznaniu (I SA/Po 2431/15) wydały dwa zupełnie odmienne rozstrzygnięcia na temat wpływu przekształcenia spółki kapitałowej (udziałowca w podmiocie zależnym) w spółkę osobową na spełnienie warunku dwuletniego okresu nieprzerwanego posiadania udziałów w takim podmiocie zależnym.

Stan faktyczny

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Zarządzenie samochodami w firmie to złożony proces
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie